SOSYAL JET-LAG SENDROMU ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2020, Sayı: 1, 53 - 61, 17.05.2020

Aybanu Şüheda Uzunay Serap Kalfaoğlu Tahir Akgemci

https://doi.org/10.35375/sayod.735128

Cited By: 1

Öz

Sosyal jet-lag sendromu, hafta sonları uyku düzeni değiştirildiğinde, geç yatıp geç kalkıldığında, dolayısıyla vücudun doğal uyku düzeninin bozulduğunda ortaya çıkmaktadır (Roenneberg, 2012). Bu sendroma yakalanan çalışan insanın obezite gibi olumsuz biyolojik sonuçlarla karşılaşma ihtimali artarken; uyku hali, yorgunluk, kötü ruh hali, depresyon gibi olumsuz sosyo-psikolojik etkilere de maruz kaldığı görülmektedir.
Bu çalışma, sosyal jet-lag üzerine farkındalığı artırmak ve yüz yüze katılım ile özellikle bu sendroma maruz kalmış insanların yaşadığı sosyo-psikolojik etkileri ortaya çıkarmak amacını taşımaktadır. Bu amaçla, Konya ilinde bir işletme çalışanları üzerine bir araştırma yapılmıştır. Araştırma, nitel araştırma yöntemini esas alan, olgu bilim deseni kullanılarak hazırlanmıştır. Araştırmada kullanılan teknik ise yarı-yapılandırılmış görüşme tekniğidir. Görüşmeler sonucunda, çalışanların sendroma ilişkin farkındalık düzeyi, çalışma yaşamlarına yansıyan etkileri ve sendromla başa çıkmada kullandıkları yöntemler açıklanmış; kişinin kendisine uygun bir uyku ritmine sahip olmasıyla çalışma yaşamındaki etkileri üzerine değerlendirmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Jet-Lag Sendromu, Uyku, Biyolojik Saat, Sirkadiyen

AN EVALUATION ON SOCIAL JET-LAG SYNDROME

Öz

Social jet-lag syndrome occurs when the sleep pattern is changed on the weekends, when you go to bed late and get up late, so when the body's natural sleep pattern is disturbed (Roenneberg, 2012). While the probability of working people suffering from this syndrome to experience negative biological consequences such as obesity increases; it is observed that they are also exposed to negative socio-psychological effects such as somnolence, fatigue, bad mood and depression.
This study aims to raise awareness on social jet-lag and to reveal the socio-psychological effects experienced by people who have been exposed to this syndrome through face-to-face participation. For this purpose, a research has been conducted on a business employees in Konya. The research has been prepared by using a case study pattern based on qualitative research method. The technique used in the research is semi-structured interview technique. As a result of the interviews, the awareness level of the employees about the syndrome, the effects reflected on their working lives and the methods they used to deal with the syndrome have been explained; evaluations have been made on the effects of the person on working life by having a suitable sleep rhythm.

Anahtar Kelimeler

Social Jet-Lag Syndrome, Sleep, Biological Clock, Circadian

Kaynakça

• Burda, Doğan (2017). Dikkat! Sosyal jet lag kalbinize kötü geliyor. Erişim Adresi: https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/saglik/dikkat-sosyal-jet-lag-kalbinize-kotu-geliyor-40556545 (Erişim Tarihi: 17.01.2020).
• Clark, Neil (2019). Social Jetlag. Erişim Adresi: https://www.sleepcycle.com/sleep-deprivation/social-jetlag/ (Erişim Tarihi: 21.01.2020).
• Geddes, Linda (2019). Social jetlag – are late nights and chaotic sleep patterns making you ill? Erişim Adresi: https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2019/jan/21/social-jetlag-are-late-nights-and-chaotic-sleep-patterns-making-you-ill (Erişim Tarihi: 17.01.2020).
• Hünerli, Gizem (2016). Sosyal Jet-Lag Sendromu. Erişim Adresi: https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_17038.htm (Erişim Tarihi: 19.12.2019).
• Malbon, Abigail (2018). Social jet lag could be the reason why you're so tired all the time. Erişim Adresi: https://www.cosmopolitan.com/uk/body/health/a22715169/what-is-social-jet-lag/ (Erişim Tarihi: 20.01.2020).
• Roenneberg, Till (2012). Internal Time: Chronotypes, Social Jet Lag, and Why You're So Tired. Harvard University Press.
• Roenneberg, Till, Allebrandt, Karla V., Merrow, Martha ve Vetter, Celine (2012). Social jetlag and obesity. Curr Biol., 22(10): 939-943.
• Wittmann, Marc, Dinich, Jenny, Merrow, Martha ve Roenneberg, Till (2006). Social jetlag: misalignment of biological and social time. Chronobiol Int., 23(1-2): 497-509.
• Yıldırım, Ali ve Şimşek, Hasan (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zhang, Zhongxing, Cajochen, Christian ve Khatami, Ramin (2019). Social Jetlag and Chronotypes in the Chinese Population: Analysis of Data Recorded by Wearable Devices. J Med Internet Res., 21(6): e13482 (Erişim Adresi: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6595939/, Erişim Tarihi: 23.03.2020).