Nüfus Politikası Aracı Olarak Gelir Vergisi Uygulaması

Yıl 2022, , 126 - 138, 30.06.2022

Emine Yılmaz Bolat , Muhammed Erdal

https://doi.org/10.38015/sbyy.1111743

Öz

Dünya genelinde toplumlar refah ve düzen için çeşitli politikalar belirlemekte olup nüfus politikaları da bunlardan birisidir. Nüfus politikalarından bireylerin yaşam kaliteleri ve ülkelerin refah düzeyleri etkilenmektedir. Nüfus politikaları ülkelerin gelir düzeylerine göre de şekillenebilmektedir. Bu çalışma,, ülkemizde nüfus politikası aracı olarak gelir vergisi uygulamalarını ortaya koymak amacıyla literatür tarama yönteminden yararlanılmıştır. Çalışma kapsamında öncelikle nüfus kavramı ele alınarak gelir vergisi uygulamalarının nüfusla bağlantıları incelenmiştir. Ayrıca nüfus politikasında ve gelir vergisinde tarihsel süreç, nüfus politikası yaklaşımları, nüfus ve nüfus politikalarını etkileyen etmenler, nüfus politikalarınn gelir vergisi ile ilişkisi, iktisadi yaklaşımların nüfus politikalarına etkileri araştırma konusu kapsamında incelenmiştir. Ülkemizde tarihsel süreç içerisinde gelir gergisi uygulaması nüfusa göre farklılaşabilmektedir. Geçmişten günümüze değin nüfus politikalarına zaman zaman gelir uygulamaları da aracılık etmiştir. Yirminci yüzyılın ilk yarısında hem Türkiye hem de diğer ülkeler için nüfusun sayısal büyüklüğü bir güç olarak kabul edilmiştir. Türkiye, özellikle son yıllarda, nüfusun niteliğini artırmanın yanı sıra nüfus artışını da mevcut seviyede tutmaya çalışmaktadır. Nüfus artış hızı, büyüklüğü, mekânsal dağılımı ve nitelikleri gibi demografik değişkenler açısından nüfus politikaları oluşturulmaktadır. Bir ülkedeki nüfusun artış ya da azalışına yönelik olarak hazırlanan nüfus politikaları, o ülkedeki ekonomik gereksinimlerin sonucuna göre oluşturulmaktadır. Nüfus politikalarıyla toplumsal ihtiyaçların karşılanabileceği, ekonomik yönden kaliteli yaşam standartlarına ulaşılabileceği göz önünde tutulmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Nüfus politikası, nüfus planlaması, gelir vergisi

INCOME TAX APPLICATION AS A POPULATION POLICY TOOL

Öz

Societies around the world determine various policies for welfare and order, and population policies are one of them. Population policies affect the quality of life of individuals and the welfare level of countries. Population policies can also be shaped according to the income levels of the countries. In this study, literature review method was used in order to reveal the income tax practices as a population policy tool in our country. Within the scope of the study, first of all, the concept of population was discussed and the connections of income tax applications with the population were examined. In addition, the historical process in population policy and income tax, population policy approaches, factors affecting population and population policies, the relationship of population policies with income tax, the effects of economic approaches on population policies are examined within the scope of the research. In our country, in the historical process, the application of income tension may differ according to the population. From time to time, income practices have also mediated population policies from time to time. In the first half of the twentieth century, the numerical size of the population was accepted as a power for both Turkey and other countries. Especially in recent years, Turkey has been trying to keep the population growth at the current level as well as increasing the quality of the population. Population policies are created in terms of demographic variables such as population growth rate, size, spatial distribution and characteristics. Population policies prepared for the increase or decrease of the population in a country are formed according to the results of the economic needs in that country. It should be kept in mind that with population policies, social needs can be met and economic quality of life standards can be achieved.

Anahtar Kelimeler

Population policy, population planning, income tax

Kaynakça

• Aksoy, Erdal (2016). 1919-1955 Yılları Arasında Türkiye’nin Nüfus Yapısı ve Uygulanan Nüfus Politikaları. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Bahar (24), 27-44.
• Aydoğan, Erdal & Çoban, Ebru (2016). Türkiye’de Nüfus Sayımları ve Uygulanan Nüfus Politikaları. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 6 (2/1), 113-126.
• Başar, E. (2010). Demografiye Giriş, Gazi Kitapevi, Ankara.
• Bayraklı, H. Hüseyin (2000). Gelir Vergisi Kanununda Gelir Kavramı ve Sapmalar. Mevzuat Dergisi, 3 (36), 1-10. https://www.mevzuatdergs.com/2000/12a/02.htm.
• Cruz, M. & Ahmed, S. A. (2018). On The Impact of Demographic Change on Economic Growth and Poverty. World Development 105, 95–106.
• Çimen, A. (2012). Kayıt Düzeni ve Teşkilatlanma Açısından Osmanlıda Nüfus Hizmetleri, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 183-216.
• Demir, Oral (2016). Nüfus Politikaları ve Çin, Fransa ve Türkiye Örneklerinin Değerlendirilmesi. Social Sciences (NWSASOS), 11(1), 41-61.
• Doğan, Mesut (2011). Türkiye’de Uygulanan Nüfus Politikalarına Genel Bakış. Marmara Coğrafya Dergisi 23, 293-307. http://www.marmaracografya.com
• Doğantürk, Rojbin (2017). Hukukun Maddi Kaynağı Olarak Toplumsal Gereksinimler: “Kürtaj Yasası” Örneği. Doktora Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı, Gaziantep.
• Eren, Mehmet Vahit (2020). Nüfus Artışı ile Kalkınma Arasındaki İlişki: Sahra-Altı Afrika Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Analiz. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Uiiid-Ijeas, (27),141-158.
• G.V.K., (1960). Gelir Vergisi Kanunu (G.V.K.). Kanun Numarası: 193, Kabul Tarihi: 31/12/1960, Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi: 6/1/1961 Sayısı: 10700, Yayımlandığı Düstur: Tertip: 4 Cilt: 1 Sayfa: 850, 3349-3414.
• Hablemitoğlu, Şengül & Emine Özmete (2010). Yaşlı Refahı. Ankara: Kilit Yayınları.
• Kaya, Vedat & Yalçınkaya, Ömer (2014). Nüfus Ekonomik Büyüme Kaynağı Olabilir mi?: “En Az Üç Çocuk” Politikasına Tarihsel Bir Bakış. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1, 165-198.
• Kaynak, M. (2011). Kalkınma İktisadı (4. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kentor, J. (2001). The Long Term Effects of Globalization on Income Inequality, Population Growth and Economic Development. Social Problems, 48(4), 435-455.
• Nyoni, T. & Bonga, W. G. (2017). Population Growth in Zimbabwe: A Threat to Economic Development?. Journal of Economics and Finance (DRJ-JEF), 2(6), 29-39.
• Oktar, Salim Ateş (2016). Türk Vergi Sistemi. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Ders Notları, İstanbul.
• Ouedraogo, A., Tosun, M. S. & Yang, J. (2018). Fertility and Population Policy, GLO Discussion Paper, No. 163, Global Labor Organization (GLO), Maastricht. https://www.econstor.eu/bitstream/ 10419/173214/1/GLO-DP-0163.pdf.
• Semiz, Y. (2010). 1923–1950 Döneminde Türkiye’de Nüfusu Arttırma Gayretleri ve Mecburi Evlendirme Kanunu (Bekârlık Vergisi). Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 27, 423-469.
• Tamer, Aytül ve Çavlin-Bozbeyoğlu, Alanur (2004).1927 Nüfus Sayımının Türkiye’de Ulus Devlet İnşasındaki Yeri: Basında Yansımalar. Nüfusbilim Dergisi, 26, 73-88.
• Telatar, O. M. & Terzi, H. (2010). Nüfus ve Eğitimin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye Üzerine Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 197-214.
• Tokatlıoğlu, M. ve Selen, U., (2017). Maliye Politikası, Bursa: Ekin Yayınevi.
• Umutlu, Selin & Tekin-Epik, Meryem (2019). Türkiye’de Yaşlı Nüfus ve Sosyal Politika Uygulamaları. Sosyal ve Beşeri Bilimleri Dergisi, 11 (1), 29-43.
• Uyanık, Yücel (2017).Yaşlılık, Yaşlanan Nüfus ve Sosyal Politika. İş ve Hayat, 3 (5), 67-100.
• V.U.K., (1961). Vergi Usul Kanunu (V.U.K.). Kanun Numarası: 213, Kabul Tarihi: 4/1/1961, Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi: 10/1/1961, 11/1/1961, 12/1/1961, Sayısı: 10703, 10704, 10705. Yayımlandığı Düstur: Tertip: 4 Cilt: 1 Sayfa: 1037, 3475-3576.
• Yıldız, Selver (2014). “Sosyal Politika”, içinde Yaşlılara Yönelik Sosyal Politikalar, (Editörler: Aysen Tokol & Yusuf Alper), Dora Yayınları, 5. Baskı, Bursa.