Değer Odaklı Aile Eğitim Programının Anne Babalık Becerilerine, Aile İklimine ve Değer Odaklı Yaşama Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 88 - 109, 30.06.2022

Adem Arslan , Abdulhak Halim Ulaş

https://doi.org/10.38015/sbyy.1097582

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada değer odaklı aile eğitim programının anne babalık becerilerine, aile iklimine ve değer odaklı yaşama etkisini incelemek amaçlanmıştır. Çalışma ön test-son test kontrol gruplu desende, nicel yöntem ile tasarlanmıştır. Okul öncesi ve ilkokullarda çocuğu öğrenim 23 deney, 24 kontrol grubunu olmak üzere 47 ebeveyn çalışma grubunu oluşturmaktadır. Ebeveynlere 11 oturumda doksanar dakikalık kök değerlerimiz olan sevgi, saygı, sabır, sorumluluk, adalet, dürüstlük, dostluk, yardımseverlik, vatanseverlik ile ilgili eğitimler verilmiştir. Araştırmada elde edilen nicel veriler SPSS programı kullanılarak analiz edilmiştir. İki bağımsız grup arasında niceliksel sürekli verilerin karşılaştırılmasında t-testi kullanılmıştır. Grup içerisinde sürekli değişkenlerin değişimi eşleşmiş grup t-testi ile analiz edilmiştir. Değer odaklı aile eğitim programı sonunda ebeveynlerin anne babalık becerileri ve iletişim puanlarında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır (p=0.124>0.05). Anne baba memnuniyeti alt boyutunda farklılık görülmüştür (p=0.022<0.05). Aile iklimi puanlarında da anlamlı bir farklılık bulunmamıştır (p=0.085>0.05). Değer odaklı aile eğitimi ile ebeveynlerin değer odaklı yaşama düzeylerinde anlamlı bir farklılık görülmüştür (p=0.001<0.05). Değer odaklı aile eğitim programının değer odaklı yaşam düzeyi üzerinde etkili olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

aile eğitimi, anne babalık becerileri, aile iklimi, değer odaklı yaşam.

The Effect of Value-Focused Family Education Program on Parenting Skills, Family Climate and Value-Oriented Life

Öz

In this study, it was aimed to examine the effect of value-oriented family education program on parenting skills, family climate and value-oriented life. The study was designed in a pretest-posttest control group design, with a quantitative method. The study group consists of 47 parents, 23 of whom are the experimental group and 24 are the control group. In 11 sessions, ninety-minute trainings were given to parents on our core values of love, respect, patience, responsibility, justice, honesty, friendship, helpfulness and patriotism. The quantitative data obtained in the study were analyzed using the SPSS program. The t-test was used to compare quantitative continuous data between two independent groups. The variation of continuous variables within the group was analyzed with the paired group t-test. At the end of the value-oriented family education program, there was no significant difference in parenting skills and communication scores of the parents (p=0.124>0.05). There was a difference in the sub-dimension of parental satisfaction (p=0.022<0.05). There was no significant difference in family climate scores (p=0.085>0.05). There was a significant difference between the value-oriented family education and the value-oriented living levels of the parents (p=0.001<0.05). It can be said that the value-oriented family education program is effective on the value-oriented life level.

Anahtar Kelimeler

family education, parenting skills, family climate, value-oriented life.

Kaynakça

• AÇEV (2019). 'Eşitlik İçin Babalar da Burada' Projesi final dış değerlendirme raporu. İstanbul: AÇEV. http//:www.ilgilibabalik.acev.org
• Ajilchi, B., ve Kargar, F. R. (2013). The impact of a parenting skills training program on stressed mothers and their children's depression level. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 84, 450-456.
• Akça-Koca, D. (2013). Bir aile eğitim programının evli annelerin evlilik doyumu, evlilikte sorun çözme becerisi ve psikolojik iyi oluşuna etkisi [Yüksek Lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Aral, N., ve Kadan, G. (2018). 2013 Okul öncesi eğitim programının değerler eğitimi bağlamında incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2(1), 113-131.
• Arslan, A. (2021). Determining educational needs of families for a value oriented family education program. African Educational Research Journal, 9(1), 205-217.
• Arslan, A., ve Ulaş, A. H. (2021). Değer odaklı aile eğitim programına yönelik ebeveynlerin çocuklarının kazanmalarını istedikleri kök değerlerin belirlenmesi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 5(1), 63-78.
• Bağatarhan, T., (2012). Ebeveynlik eğitim programının annelerin ebeveynlik öz yeterliliklerine etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Björnberg, Å., ve Nicholson, N. (2007). The family climate scales: Development of a new measure f&or use in family business research. Family Business Review, 20, 229–246.
• Bloomfield, L., ve Kendall S. (2012). Parenting self-efficacy, parenting stress and child behaviour before and after a parenting programme. Primary Health Care Research & Development, 1,1-9.
• Bushfield, S. (2004). Fathers in prison: ımpact of parenting education. The Journal of Correctional Education, 55(2), 139-147.
• Cantero-García, M., ve Alonso-Tapia, J. (2017). Evaluation of the family climate created by the management of behavioral problems, from the perspective of the children. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 15(2), 259-280.
• Chanb, S., Lamc, T., Leunga T. C., Tsang, S., ve Yaud, S., (2016). The effect of parent education program for preschoolchildren with developmental disabilities: A randomizedcontrolled trial. Research in Developmental Disabilities. 56, 18-28.
• Chow, V., Kloppenburg, A., Saldamando, A., Uyeda, K., ve Valentine, C. (2004). Parenting and Family Support. UCLA Center Families and Communities.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd Ed.). Lawrence Erlbaum.
• Collins, D., Jordan, C., & Coleman, H. (2012). An introduction to family social work (fourth edition). Brooks/Cole.
• Çekici, F., Aydın Sünbül, Z., Malkoç, A., Aslan Gördesli, M., ve Arslan, R. (2018). Değer odaklı yaşam ölçeği: Türk kültürüne uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Electronic Turkish Studies, 13(19), 459-471.
• Demircioğlu, H. (2012). Altı yaşında çocuğu olan annelere uygulanan aile eğitimi programının aile işlevleri ve anne baba tutumları ile çocuğun gelişimi üzerindeki etkisinin incelenmesi [Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Demirel, Ö. (2013). Eğitimde program geliştirme, kuramdan uygulamaya (20.baskı). Pegem.
• Doh, H.S., Kim, M.J., Shin, N., Song, S.M., Lee, W.K., ve Kim, S. (2016). The effectiveness of a parenting education program based on respected parents and respected children for mothers of preschool-aged children. Children and Youth Services Review, 68, 115-124.
• Erdoğan, Ö. Z. E. L., ve Zelyurt, H. (2016). Anne baba eğitiminin aile çocuk ilişkilerine etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, (36).
• Elksnin, L. K., ve Elksnin, N. (1991). Helping parents solve problems at home and school through parent training: a “best practices” report on various aspects of parent training. Intervention in School and Clinic, 26(4), 230-233.
• Epstein, J. L. (1995). School/family/community partnerships. Phi delta kappan, 76(9), 701 712.
• Etherington, M. (2013). Values education: why the teaching of values in schools is necessary, but not sufficient. Journal of Research on Christian Education, 22(2), 189-210.
• Franciamore, N. O. (2014). Parent Perceptions of Character Education in Universal Pre Kindergarten [Doctoral dissertation]. Walden University.
• Gestwicki, C. (2004). Home, school and community relations: A guide toworking with families. Thomson Learning.
• George, D., ve Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson.
• Gliner, J. A., Morgan, A. G., & Leech, N. L. (2015). Uygulamada araştırma yontemleri (2. Baskı) (S. Turan, Cev. Ed.). Nobel.
• Gordon, T. (2002). Etkili anababa egitimi: Aile iletişim dili. Sistem.
• Gönül, B., Işık Baş, H., & Acar, B. Ş. (2018). Aile iklimi ölçeği’nin türkçeye uyarlanması ve psikometrik açıdan incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(50), 165-200.
• Gunderson, T. L. (2003). The use of stress management in combination with parent training: An intervention study with parents of preschool children. Utah State University.
• Gürşimşek, I., Kefi, S., ve Girgin, G (2007). Okulöncesi eğitime babaların katılım düzeyi ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 181-191.
• Güngör, E. (2000). Değerler psikolojisi üzerinde araştırmalar. Ötüken.
• Güzel, Ş. (2006). Dört altı yaş grubu çocuğa sahip annelerin aile eğitimine yönelik ihtiyaç duydukları konuların belirlenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Halstead, J. M., ve Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge journal of education, 30(2), 169-202.
• Hayes, S. C., Strosahl, K., ve Wilson, K. G. (1999). Acceptance and commitment therapy:an experiential approach to behavior change. New York: Guilford. Hökelekli, H. (2011). Ailede, okulda, toplumda değerler psikolojisi ve eğitimi. Timaş.
• Hunter-Hernández, M., Costas-Muñíz, R., ve Gany, F. (2015). Missed opportunity: spirituality as a bridge to resilience in Latinos with cancer. Journal of Religion and Health, 54(6), 2367-2375.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel.
• Kaplan, M. (2019). Üniversite öğrencilerinin algıladıkları aile iklimi, kuşaklararası ilişkiler ve aile uyumunun değerlendirilmesi [Doktora tezi]. Çukurova Üniverstitesi, Adana.
• Kirch, W. (Ed.). (2008). Encyclopedia of public health: Volume 1: A-H Volume 2: I-Z. Springer Science & Business Media.
• Kocabaş Özeke, E. (2005). The effects of a parent training on different dimensions of parent adolescent relationships [Doctoral dissertation]. Middle East Technical University.
• Köylü, M. (2007). Küresel bağlamda değerler eğitimine duyulan ihtiyaç. Değerler ve eğitimi uluslararası sempozyumu bildiriler kitabı (1.baskı). Dem Yayınları.
• Kuzu, K. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin değerler eğitimi hakkındaki görüşleri ve bu görüşlerin sınıf içi uygulamalara yansıması (Tez No.591923) [Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi-Bursa]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2013). Okul öncesi eğitimi programı. Ankara.
• Mendel, W., Tomasello, N., ve Nochajski, T. (2012). Building evidence for a prevention focused education program targeting parents of ınfants and toddlers. Journal of Family Social Work (15), 272-287.
• Müderrisoğlu, S. (2014). Türkiye'de 0-8 yaş arası çocuklara yönelik aile içi şiddet araştırması. İstanbul: Bernard van Leer Vakfı.
• Neslitürk, S. (2013). Anne değerler eğitimi programının 5-6 yaş çocuklarının sosyal beceri düzeyine etkisi [Doktora Tezi]. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Östberg, M., Hagekull, B., Lindberg, L., ve Dannaeus, M. (2005). Can a child-problem focused intervention reduce mothers' stress?. Parenting: Science and Practice, 5(2), 153-174.
• Özbey, S. (2010). Okul öncesi çocuklarda uyum ve davranış problemleriyle başa çıkmada ailenin rolü. Aile ve Toplum Dergisi, 6(21), 9-16.
• Özmen, S. K. (2013). Anne-baba eğitimi programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeylerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 38(167).
• Özyürek, A., Adıbatmaz, M., Çetin, A., Meriç, A., Kılınç, N., Erzurumluoğlu, Ş., ... ve Atalay, D. (2015). Okul öncesi eğitim kurumu ve ilkokullarda aile eğitimi ve katılımı çalışmalarının incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 28-43.
• Rizo, C. F., Macy, R. J., Ermentrout, D. M., ve Johns, N. B. (2011). A review of family ınterventions for ıntimate partner violance with a child focus of child component. Agress Violent Behaviour, (16), 141-166.
• Sanders, M. R., ve Mazzucchelli, T. G. (2018). Core principles and techniques of positive parenting.
• Sanders, M. R., Kirby, J. N., Tellegen, C. L., ve Day, J. J. (2014). The Triple P-Positive Parenting Program: A systematic review and meta-analysis of a multi-level system of parenting support. Clinical psychology review, 34(4), 337-357.
• Sayılır, A., ve Kaya, A. (2015). Yedi-on bir yaş aile eğitim programının annelerin genel ebeveynlik yetkinlik düzeylerine etkisi. International Journal of New Trends in Arts, Sports and Science & Education, 4(1), 64-81.
• Sayın, U. (2014). 48-72 aylık çocuklardaki saldırganlık davranışlarına müdahale yöntemi olarak ebeveyn eğitim programı geliştirilmesi ve etkililiğinin incelenmesi [Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Simpkins, S. D., Weiss, H. B., Mc Cartney, K., Kreider, H. M. & Dearing, E. (2006). Mother child relationship as a moderator of the relation between family educational ınvolvement and child achievement. Parenting: Science and Practice, 6(1), 49-57.
• Şahin, F. T., ve Özbey, S. (2007). Aile eğitim programlarına niçin gereksinim duyulmuştur? Aile eğitim programları neden önemlidir?. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 12(12), 7-12.
• Şahin, F. T., ve Kalburan, F. N. C. (2009). Aile eğitim programları ve etkililiği: dünyada neler uygulanıyor?. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(25), 1-12.
• Şen, M., ve Haktanır, G. (2007). Büyükanneler, büyükbabalar ve torunlar; birlikte yaşar, birlikte öğ¬renirler… V. Kalınkara& G. Akın (Eds.). [Sözlü bildiri] IV. Ulusal Yaşlılık Kongresi, Ankara.
• Şen Karadağ, Ö. (2021). Aile eğitim programı ve ebeveynlik becerileri arasındaki ilişkilerin karşılaştırmalı olarak incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı (M. Baloğlu, Çev. Ed.). Nobel. (Çalışmanın orijinali 2013` te yayımlanmıştır)
• Taner S. (2014). Planlanmamış gebeliklerin doğum sonrası erken dönemdeki annelik davranışına etkisi. [Yüksek Lisans Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Tatlı, S., Selimoğlu H., ve Bademci, D. (2012). Çocukları okul öncesi eğitime devam eden annelerin aile hayatı ve çocuk yetiştirme tutumlarının incelenmesi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 101-114.
• Taymur, Z.A. (2015). İlköğretim öğretmenlerinin değerler eğitimi ve uygulamalarına yönelik görüşleri üzerine bir nitel araştırma Batman il örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Tönbül, Ö. (2019). Aile eğitimi programının annelerin çocuk yetiştirme tutumlarına etkisinin incelenmesi. Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 2(1), 46-72. Ulusoy, K., ve Dilmaç, B. (2016). Değerler Eğitimi. Pegem.
• Ünal, F. (2018). Aile eğitimi ve katılımı. A. B. Aksoy (Ed.) Aile eğitimi içinde (ss. 12-42). Hedef. Walker, S. Y. (2002). The survival guide for parents of gifted kids, Mn: Free Spirit Publising.
• Wilson, K. G. ve Groom, J. (2002). The Valued Living Questionnaire (Unpublished document) available from the first author at the Department of Psychology, University of Mississippi, University, MS.
• Varol, N. (2007). Aile eğitimi (2. baskı). Kök.
• Yalman, D. (2014). MEB Aile eğitim programına katılan ve katılmayan okul öncesi eğitim çağında çocuğu olan annelerin aile eğitim programlarından beklentileri ve görüşler i[Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yıldırım, M. (2018). Çocukta davranış problemlerine yönelik modüler aile eğitim programının geliştirilmesi [Doktora Tezi]. Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Yıldız, Z. (2015). Aile eğitim programları ve" din/değer merkezli" aile eğitimi ihtiyacı. Journal of Suleyman Demirel University Institute of Social Sciences, 22(2), 159-184.