Feminist Sosyal Hizmet Perspektifiyle Mevsimlik Tarım İşçisi Kadınlarda Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığını Geliştirmeye Yönelik Bir Grup Çalışması Tasarımı

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 17 - 37, 29.09.2024

Asli Saban , Merve Deniz Pak Güre

Öz

Kadın mevsimlik tarım işçileri emek-yoğun çalışma koşulları, kötü yaşam şartları, sağlık hizmetlerine sınırlı erişim ve sosyo-ekonomik güçlükler nedeniyle cinsel sağlık ve üreme sağlığıyla ilgili zorluklar yaşamaktadır. Bu işçiler aile planlaması, doğum kontrolü ve üreme sağlığı hizmetlerine erişememe, zararlı kimyasallara maruziyet, cinsel yolla aktarılan enfeksiyonların daha yüksek oranları, yetersiz anne-bebek sağlığı hizmetleri, toplumsal cinsiyete dayalı şiddet ve cinsel tacize karşı savunmasızlık gibi riskler taşımaktadır. Bu çalışmada mevsimlik tarım işçisi kadınlarda cinsel sağlık ve üreme sağlığını geliştirmeye yönelik örnek bir grup çalışması tasarımının sunulması amaçlanmaktadır. Bu grup çalışması güçlendirmeyi, eşitliği, kadınların sağlığını etkileyen olumsuz etmenlerin ortadan kaldırılmasını vurgulayan feminist sosyal hizmet ilkelerine dayanmaktadır. Beş oturumdan oluşması planlanan grup çalışmasında hazırlık aşaması; grubun amacı, yapısı, yeri, yöneticilerin özellikleri, üyelerin seçimi, oturumların süresi, sayısı ve gündemleri başlıkları çerçevesinde hem kuramsal hem de saha deneyimlerine dayanılarak sunulmaktadır. Cinsel sağlık ve üreme sağlığı ile ilgili temel kavramlar, aile planlaması, doğum kontrolü, cinsel yolla aktarılan enfeksiyonlar, menstrüasyon, regl yoksulluğu, gebelik, doğum ve çocuk bakımını içeren oturumların sosyal hizmet uzmanlarının kendi çalışmalarında kullanabilmeleri için örnek olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mevsimlik tarım işçiliği, Feminist Sosyal Hizmet, Cinsel sağlık ve Üreme Sağlığı

Etik Beyan

TR DİZİN Değerlendirme Kriterleri kapsamında etik kurul izni gerektiren çalışmalarda onay bilgisi talep edilmektedir. Ancak araştırma makaleleri dışında gönderilecek derleme çalışmalarında etik kurul izni istenmemektedir. "Feminist Sosyal Hizmet Perspektifiyle Mevsimlik Tarım İşçisi Kadınlarda Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığını Geliştirmeye Yönelik Örnek Bir Grup Çalışması Tasarımı" başlıklı çalışmamız bu kapsamdadır. Buradan hareketle, bu çalışma kapsamında etik kurul izni gerekmediğini saygılarımızla arz ederiz.

A group study design to improve sexual and reproductive health in seasonal women agricultural workers from a feminist social work perspective

Öz

Seasonal women agricultural workers face challenges related to sexual and reproductive health due to labor-intensive working and poor living conditions, limited access to healthcare services and socio-economic hardships. They face risks such as limited access to family planning, contraception and reproductive health services, exposure to harmful chemicals, higher rates of sexually transmitted infections, inadequate maternal and infant health services, and vulnerability to gender-based violence and sexual harassment. This study aims to present a group work design to improve sexual and reproductive health among seasonal agricultural worker women. This group work is based on feminist social work principles that emphasize empowerment, equality, and the elimination of negative factors affecting women's health. The preparatory phase of the group work, which is planned to consist of five sessions, is presented based on both theoretical and field experiences within the framework of the group's purpose, structure, location, characteristics of the group facilitators, selection of members, duration, number and agenda of the sessions. It is thought that the sessions on basic concepts of sexual and reproductive health, family planning, contraception, sexually transmitted infections, menstruation, menstrual poverty, pregnancy, childbirth and child care can be an example for social workers to use in their interventions.

Anahtar Kelimeler

seasonal agricultural workers, feminist social work, sexual and reproductive health

Kaynakça

• Ağyar, E., & Atış, M. (2022). Mevsimlik tarım işçiliğinde çocukların maruz kaldığı riskler ve hak ihlalleri. Türk Kamu Yönetimi Dergisi, 3(2), 187-193.
• Akalın, M. (2018). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Barınma Koşullarının Değerlendirilmesi: Yenice, Tarsus, Silifke Örnekleri. Sosyal Güvence, (13), 1-30.
• Akın, A., & Pala, K. (2022). Yerel Yönetimler Bağlamında Koruyucu Sağlık Perspektifiyle Kadın Sağlığının Desteklenmesi Raporu. Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı Yayınları. https://www.stgm.org.tr/sites/default/files/2023-05/yerel-yonetimler-baglaminda-koruyucu-saglik-perspektifiyle-kadin-sagliginin-desteklenmesi.pdf#page=7.08
• Alıcı, N.K., Öner, M., & Öğünçer, A. (2023). Mültecı ve Tarım İşçisi Türk Kadınlara Verilen Sağlık Eğitiminin Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığına Etkisi Araştırma Raporu. Mülteci Destek Derneği (MUDEM) Yayınları. https://mudem.org/uploads/files/ARASTIRMA%20RAPORU%202023.pdf#page=17.13
• Alzate, M. M. (2009). The role of sexual and reproductive rights in social work practice. Affilia, 24(2), 108-119.
• Arcury, T. A., Weir, M. M., Chen, H., Summers, P., Pelletier, L. E., Galvan, L., & Quandt, S. A. (2012). Migrant farmworker housing regulation violations in North Carolina. American Journal of Industrial Medicine, 55(3), 191-204.
• Areskoug-Josefsson, K., Schindele, A. C., Deogan, C., & Lindroth, M. (2019). Education for sexual and reproductive health and rights (SRHR): a mapping of SRHR-related content in higher education in health care, police, law and social work in Sweden. Sex Education, 19(6), 720-729.
• Arslan, A. (2018). Mevsimlik tarım işçisi kadınların kentsel mekânda ve tarladaki gündelik yaşam deneyimleri: Şanlıurfa örneğinde bir inceleme. Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi: Malatya.
• Aslan, S., & İnci, R. (2020). Mevsimlik tarım işçilerinin yaşadığı sağlık sorunları ve hemşirelik bakımı. Anatolian Journal of Health Research, 1(1), 25-28.
• Atalay, B. I., Önsüz, M. F., Işıklı, B., Emiral, G. Ö., Ayhan, E., & Metintaş, S. (2017). Mevsimlik tarım işçileri ve ailelerinin sağlık kuruluşlarına başvuru tercihleri. Osmangazi Tıp Dergisi, 39(3), 18-26.
• Ayhan, S. (2016). Şanlıurfada mevsimlik tarım işçisi kadınların kullandıkları aile planlaması yöntemleri, tercih nedenleri ve etkileyen faktörler. Yüksek Lisans Tezi. Harran Üniversitesi: Şanlıurfa.
• Bağış, R. C. (2020). Her Mevsimin İşçileri: Denizli’de Mahalli Mevsimlik Tarım İşinde Çalışan Kadınlar. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(4), 138-150.
• Beddoe, L. (2022). Reproductive justice, abortion rights and social work. Critical and Radical Social Work, 10(1), 7-22.
• Benek, S. (2011). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Yaşam Koşullarına İ; lişkin Bir Araştırma: Hilvan İlçesi (Şanlıurfa) Örneği. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 10(2).
• Bucak, F. K., Kahraman, S., & Kartal, M. (2018). Mevsimlik tarım işçisi evli kadınların bebek yapma hakkında düşünceleri ve aile planlaması kullanma durumları. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 5(3), 178-183.
• Bucak, F., & Kahraman, S. (2020). Mevsimlik Tarım İşçisi Gebe Kadınların Aile Planlamasına Yönelik Tutumların Belirlenmesi. Gevher Nesıbe Journal of Medıcal and Health Scıences, 5(7), 61-66.
• Bulut, E. (2013). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Yaşam Ve Çalışma Koşullarına İlişkin Bir Saha Araştırması: Kocaali Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi: Sakarya.
• Buz, S. (2009). Feminist Sosyal Hizmet UygulamasI. Toplum ve Sosyal Hizmet, 20(1), 53.
• Can, H. Ö., & Saydam, B. K. (2012). Kadın Sağlığı Uygulamalarında Mahremiyet. İstanbul: III. Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kongresi: Kadını Görmeyen Aile Ve Sağlık Politikaları Kongre Kitabı.
• Candan, E., & Günal, S. Ö. (2013). Tarımda Kadın Emeği. Turkish Journal of Agricultural Economics, 19(1), 93.
• Çelik, K., Şimşek, Z., Tar, Y.Y., & Yüce, A.Y. (2015). Gezici Mevsimlik Tarım İşinde Çalışan Kadınların Çalışma Ve Yaşam Koşullarının İrdelenmesi Raporu. Dünya Bankası. http://kasaum.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/34/2013/02/gecıcı-mevsımlık-tarım-ısınde-calısan-kadınların-calısma-ve-yasam-kosullarının-ırdelenmesı.pdf
• Çetinkaya Büyükbodur, A. , Uğurlu, Z., & Pamuk, D. (2022). Hırpalanmış Kadın Sendromuna Yönelik Psikososyal Müdahaleler. Sosyal Politika ve Sosyal Hizmet Çalışmaları Dergisi, 3(2), 281-303.
• Çetinkaya Büyükbodur, A. & Gültekin, G. (2020). Sosyal Hizmet Bağlamında Kadın Üreme Sağlığı: Human Papilloma Virüs (HPV) ve Bağlantılı Hastalıkların Önlenmesinde, Tedavisinde Sosyal Hizmetin Rolü. 6. Uluslararası Kadın Çocuk Sağlığı ve Eğitimi Kongresi Bildiri Kitabı.
• Çınar, S., & Lordoğlu, K. (2010). Mevsimlik tarım işçiliğinde tekil bir analiz: Karasu fındık toplama işçileri. Mesleki sağlık ve güvenlik dergisi, 38, 23-33.
• Dedeoğlu, S. (2018). Tarımsal üretimde göçmen işçiler: Yoksulluk nöbetinden yoksulların rekabetine. Çalışma ve Toplum, 1(56), 37-68.
• Dedeoğlu, S., Bayraktar, S. S., & Çetinkaya, Ö. (2019). Yoksulun umudu çocuk: Türkiye’de Suriyeli tarım işçisi çocuklar. Çalışma ve Toplum, 4(63), 2585-2610.
• Demir, M. (2015). Mevsimlik tarım işçilerinin sosyal güvenlik haklarına ilişkin değerlendirmeler ve öneriler. Çalışma ve Toplum, 1(44), 177-194.
• Doğan, B. K., & Pekasıl, A. N. (2021). COVID-19 pandemisi bağlamında evsizler, mevsimlik tarım işçileri, mülteci, şartlı mülteci ve geçici koruma kapsamında bulunan Suriyelilerin sorunları üzerine bir değerlendirme. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32(1), 275-292.
• Dominelli, L. (2002). Theorising feminist social work practice. In Feminist Social Work Theory and Practice (pp. 17-40). Palgrave, London.
• Duyan, V. (2010). Sosyal hizmet: Temelleri, yaklaşımları, müdahale yöntemleri. Ankara: Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Yayınları.
• Dünya Sağlık Örgütü. (1994). Reproductive health. https://www.who.int/topics/reproductive_health/en/
• Dünya Sağlık Örgütü. (2010). Developing sexual health programmes: A framework for action. World Health Organization. https://www.who.int/reproductivehealth/publications/sexual_health/rhr_10_9/en/
• Ege, A., & Tekindal, M. (2022). Grup Çalışması Süreci: Öncesi, Sırası ve Sonrası. Sosyal Hizmet için grup Çalışması. Nobel Yayınları: Ankara.
• Er, S., & Gürbüz, İ. B. (2022). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Çalışma Hayatında Karşılaştığı Sorunlar; Bursa/Mudanya Örneği. Balkan & Near Eastern Journal of Social Sciences, 8(1), 214-223.
• Erbörü, N. (2014). Ankara ili Polatlı ilçesi Sarıoba köyündeki mevsimlik tarım işçilerinde iş kazası sıklığı ve ilişkili etmenler. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi: Ankara.
• Esin, A., Mıhçıokur, S., Demir, C., & Kanal, G. (2021). Türkiye’de Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Durum Analizi Raporu. Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı (TAPV Yayınları. https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/bitstream/handle/1/1651/idCISU_Rapor_Tasar%c4%b1m%c4%b1_Dijital_2021%20%282%29.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Fereli, S., Aktaç, Ş., & Güneş, F. E. (2017). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Çalışma Koşulları, Beslenme Durumları ve Görülen Sorunlar. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 36-47.
• Gomez, A. M., Downey, M. M., Carpenter, E., Leedham, U., Begun, S., Craddock, J., & Ely, G. (2020). Advancing reproductive justice to close the health gap: A call to action for social work. Social Work, 65(4), 358-367.
• Göçer, Ş., Mazıcıoğlu, M. M., Ulutabanca, R. Ö., Ünalan, D., Karaduman, M., & Tarhan, K. Ş. (2018). Mevsimlik tarım işçisi kadınlarda doğurganlık ve aile planlaması yöntemi kullanım durumlarının belirlenmesi. Sağlık Hizmetleri ve Eğitimi Dergisi, 2(1), 40-46.
• Gökmen, P.G., & Egemen, A. (2021). Türkiye’de Gezici Mevsimlik Tarım İşçilerinin Geçici Barınma Sorunları: Mekân ve Karşıtlıklar: İstanbul: İTÜ Vakfı Yayınları.
• Görücü, İ., & Akbıyık, N. (2010). Türkiye’de Mevsimlik Tarım İşçiliği: Sorunları ve Çözüm Önerileri. Hikmet Yurdu Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 3(5), 189-219.
• Gözükara, F., Ersin, F., & Şimşek, Z. (2015). Mevsimlik Tarım İşçisi Kadınların Doğurganlık Özellikleri. Turkiye Klinikleri Obstetric-Women's Health and Diseases Nursing-Special Topics, 1(2), 13-18.
• Gül, R., & İğde, F. A. A. (2020). Cinsel Sağlık Üreme Sağlığı Eğitimi ve Danışmanlık. Turkiye Klinikleri Family Medicine-Special Topics, 11(3), 92-97.
• Gürbüz, E. B., & Demiröz, F. (2017). Hizmet Sağlayacıların Gözünden Mevsimlik Tarım İşçisi Anne Olmak: Algılar ve Hizmetlere İlişkin Deneyimler. Toplum ve Sosyal Hizmet, 29(2), 144-162.
• Karacan, E., & Gökçe, S. (2020). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve kadın sağlığı. Sosyal Politika ve Sosyal Hizmet Çalışmaları Dergisi, 1(1), 39-59.
• Karakartal, H. (2021). Genç mülteci kadınların üreme sağlığına yönelik farkındalıklarının feminist sosyal hizmet açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi: Manisa.
• Karaman, K., & Yılmaz, A. S. (2011). Mevsimlik tarım işçileri ve enformel ilişkiler ağı: Giresun’da çalışan mevsimlik tarım işçileri üzerine bir araştırma. Journal of World of Turks, 3(1), 211-226.
• Kaya, M., & Özgülnar, N. (2015). Mevsimlik (gezici/geçici) tarım işçilerinin iki yerleşim birimindeki yaşam koşulları ve sağlık durumlarına niteliksel bakış. Turkish Journal Of Public Health, 13(2), 115-126.
• Koruk, F., & Koruk, İ. (2018). İhmal Edilen Bir Grup: Tarım İşçisi Kadınlar. Türkiye Klinikleri Obstetric-Women's Health and Diseases Nursing-Special Topics, 4(1), 40-45.
• Koruk, İ. (2010). İhmal Edilen Bir Grup: Göçebe Mevsimlik Tarım İşçileri. TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 10(38), 18-22.
• Koruk, İ., & Şimşek, Z. (2010). Göçebe mevsimlik tarım işçisi olan ve olmayan kadınlarda tetanoz aşılama durumu ve ilişkili diğer faktörler. Turkish Journal of Public Health, 8(3), 165-175.
• Küçük, E. E. (2023). Aile Planlaması. Disiplinlerarası Çocuk Hakları Ansiklopedisi. İstanbul: Astana Yayınları. Li, G., Tang, D., Song, B., Wang, C., Qunshan, S., Xu, C., ... & Cao, Y. (2020). Impact of the COVID-19 pandemic on partner relationships and sexual and reproductive health: cross-sectional, online survey study. Journal of medical Internet research, 22(8), e20961.
• Liddell, J. L. (2019). Reproductive justice and the social work profession: Common grounds and current trends. Affilia, 34(1), 99-115.
• Lordoğlu, K., & Etiler, N. (2014). Batı Karadeniz bölgesinde mevsimlik gezici tarım işçiliğinde çalışan çocuklar üzerine sınırlı bir araştırma. Çalışma ve toplum, 2(41), 115-134.
• Menger, L. M., Rosecrance, J., Stallones, L., & Roman-Muniz, I. N. (2016). A guide to the design of occupational safety and health training for immigrant, Latino/a dairy workers. Frontiers in public health, 4, 195246.
• Mukherjee, T. I., Khan, A. G., Dasgupta, A., & Samari, G. (2021). Reproductive justice in the time of COVID-19: a systematic review of the indirect impacts of COVID-19 on sexual and reproductive health. Reproductive health, 18, 1-25.
• Narasimhan, M., Logie, C. H., Gauntley, A., Gomez Ponce de Leon, R., Gholbzouri, K., Siegfried, N., ... & Ouedraogo, L. (2020). Self-care interventions for sexual and reproductive health and rights for advancing universal health coverage. Sexual and reproductive health matters, 28(2), 1778610.
• Northen, H., & Kurland, R. (2001). Social work with groups. Columbia University Press.
• Özbekmezci, Ş., & Sahil, S. (2013). Çukurova Yöresindeki Mevsimlik Tarım İşçilerinin Yerleşim Dokuları ve Yaşam Ünitelerİ. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19(4), 375-391.
• Özkan, G. (2022). Mevsimlik tarım işçisi yaşlı bireylerin yaşam deneyimleri ve sosyal hizmet gereksinimleri: Sivas ili örneği. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi: Ankara.
• Pekdoğan, E. N., & Saygun, M. (2023). Göçün Hassas Gruplara Etkisi. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(3), 541-552.
• Pınar, G. (2008). Üniversite Gençlerine Yönelik Geliştirilen Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Eğitim Programının Etkinliği (Doktora tezi) Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ramos, A. K., Su, D., Lander, L., & Rivera, R. (2015). Stress Factors Influencing Agricultural Worker Health in the Midwest. Journal of Agromedicine, 20(3), 327-333.
• Redman-MacLaren, M., & Veukiso-Ulugia, A. (2019). An introduction to sexual and reproductive health and wellbeing for Pacific social work. In Pacific Social Work (pp. 125-138). Routledge.
• Şahin, K. (2022). Kayseri İlinde Mevsimlik Tarım İşçilerinin Ekonomik ve Sosyal Sorunları. Journal of Agriculture, 5(2), 57-63.
• Şen, B., & Altın, C. (2018). Mevsimlik Göç ve Yoksulluk İlişkisi: Mevsimlik Tarım İşçileri Örneği. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 11(23), 174-192.
• Şimşek, Z. (2020). Biyolojik Afet Olarak Covid 19 Pandemisi Özelinde Mevsimlik Tarım İşgücü ve Ailelerine Yönelik Temel Sağlık Hizmetlerinin Sunumu››. Sağlık ve Toplum (Özel Sayı), 103-111. Şimşek, Z., & Kırmızıtoprak, E. (2013). Mevsimlik Tarım İşçisi Gençlerin Sağlıklı Yaşam Bilgi ve Davranışlarına Akran Eğitiminin Etkisi. Turkish Journal of Public Health, 11(1), 1-10. Şimşek, Z., Kara, B., Yaşar, G., & Yıldırımkaya, G. (2015). Mevsimlik tarım işçisi gençlerin adölesan dönemde büyüme-gelişmeye yönelik endişeleri ve sağlık hizmeti kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 14(3), 189-197. Tekindal, M. (2016). Feminist Grup Çalışması Bir Sosyal Hizmet Uygulaması Olarak: Engelli Çocuğa Sahip Kadınların Deneyimi. 1. Basım, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Tekindal, M. (2019). Türkiye’de Kadın Mültecilerle Feminist Grup Çalışması Dizaynı. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(43), 11-32.
• Toker, S. (2023). Dünyada ve Türkiye’de Kadınlarda Cinsel Sağlık Ve Üreme Sağlığı Sorunları: Güncel Veriler. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 10(2), 31-38.
• TÜİK (2022). İşgücü İstatistikleri https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-202249390#:~:text=%C4%B0%C5%9Fg%C3%BCc%C3%BC%202022%20y%C4%B1l%C4%B1nda%20bir%20%C3%B6nceki,%53%2C1%20olarak%20ger%C3%A7ekle%C5%9Fti.
• Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı. (2024). Genel Tarım Sektörü Raporu. https://ticaret.gov.tr/data/5b8700a513b8761450e18d81/Genel%20Tar%C4%B1m%20Sekt%C3%B6r%C3%BC%20Raporu.pdf
• Uzun, A., & Şahan, G. (2021). Mevsimlik Tarım İşçisi Annelerin ve Çocuklarının Eğitimlerine ilişkin Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Journal of Academic Social Science Studies, 14(84).
• Uzundere, A. (2015). Türkiye’de Mevsimliik Tarım İşçileri: Temel Eğitim Sorunları ve Çözüm Önerileri (Fındık Tarımı Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi: Ankara.
• Yağmur, Y., & Orhan Ergin, İ. (2017). Mevsimlik Tarım İşçisi Kadınların Yaşam Koşulları Ve Genital Hijyen Uygulamaları. Journal of International Social Research, 10(51), 614-620.
• Yıldırım, M., & Karakoyun, O. (2023). Mevsimlik Tarım İşçiliği Üzerine Bir Araştırma: Çarşamba (Samsun) İlçesi Örneği. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 61-81.
• Yıldırım, U. D. (2016). Tarımda trafik kazalarının ekonomi politiği ve mevsimlik tarım işçileri. SAV Katkı, 2, 80-99.
• Yiğit, B., Çiçek, Ö., & Öztürk, M. (2017). Gezici mevsimlik tarım işçileri ile yerel mevsimlik tarım işçilerinin karşılaştırmalı analizi: Isparta ili örneği. Ünye İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 1-25.
• Zeren, F., & Gürsoy, E. (2018). Neden Cinsel Sağlık Eğitimi?. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(1), 29-33.