Tipografi ve Mekânsal Algı

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 27, 104 - 123, 30.06.2021

Akif Şahin Erol Kılıç Salih Denli

https://doi.org/10.21602/sduarte.868603

Öz

İnsanoğlunun mağara duvarlarında başlattığı iletişim serüveni, günümüze kadar çeşitli evrimler geçirmiş, kullandığı teknik ve yöntemler süregelen teknolojilerle birlikte biçimsel değişikliklere uğramıştır. Bugün tüm mekânlarda, iletişimin omurgasını oluşturan tipografi, mekânların atmosferini tamamen değiştirerek bir iletişim aracından çok daha fazlasını teşkil etmeye başlamıştır. Bu sebeple tipografiye yalnızca salt bir iletişim aracı gözüyle bakamayacağımız gibi, onun biçimsel estetik özelliklerini ve sonucunda oluşturduğu duygusal etkileşimi de asla göz ardı edemeyiz. Öyle ki tipografi mekânda fiziksel bir unsur olmaktan öteye geçip, çoğu zaman izleyicisiyle kurduğu duygusal etkileşimle, mekânın kalbi, dili ve ruhu olmaktadır. İşte tipografi bütün bu süreçte alışılagelmiş kâğıt yüzeyinden çıkarak, bazen iki boyutlu bir biçimde duvarları, sütunları kullanır, bazen de üç boyutlu bir formla mekânın bizzat kendisi olur ve izleyicisiyle daha farklı bir duygusal bağ kurar. Bu çalışmayla, mekânlarda farklı malzeme ve tekniklerin birlikte kullanıldığı tipografiden örnekler seçilerek, bu örnekler üzerinden tipografinin mekânla iletişimi, etkileşimi çözümlenmeye çalışılmış ve mekân estetiğindeki önemine dikkat çekilerek oluşturduğu zihinsel ve duygusal etkileşim amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tipografi, Mekan, Üç Boyutlu Tipografi, Tasarım, Mimari

Kaynakça

• Kaynakça Altan, İ. (2012). Mimarlıkta Mekân Kavramı. Psikoloji Çalışmaları, 19 (0), 75-88.
• Ambrose, G. Harris, P., (2018). Tipografinin Temelleri, 2. Basım, İstanbul, Literatür Yayınları.
• Aydınlı, S. (1986). Mekânsal Değerlendirmede Algısal Değerlere Dayalı Bir Model, Doktora Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Aytuğ, A. (2012). Mimaride Doku Kullanımının Psikolojik Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Psikoloji Çalışmaları, 17(0), 37-46. Becer, E. (2007). Modern sanat ve yeni tipografi. Ankara: Dost Kitabevi.
• Bigelow, C; Duensing P.H.; (1989). Gentry L. Fine Prim Magazine on Type and Typography, Bedford Arts, San Francisco.
• Cevizci, A. (2000). Felesefi Terimler Sözlüğü, İstanbul, Paradigma Yayınları.
• Coates, M. Brooker, G. Stone, S., (2011). Görsel İç Mimarlık Sözlüğü, Literatür Kitapevi.
• Goleman, D. (2016). Duygusal Zekâ; Neden IQ'dan daha önemlidir, çev: Banu Seçkin Yüksel, Varlık Yayınları.
• İmamoğlu, V. (2003). Mekân ve İnsan Psikolojisi, Mimarlık Dergisi, 2. Sayı, İstanbul: Küre Yayıncılık.
• Joedicke, J. (1968). “Worbemerkungen zu einer Theorie des Architektonischen, Zugleich Versucheiner standen bestimmung der Architectur”, Btwhonen, sayı: 9.
• Kuban, D. (1992). Mimarlık Kavramları, İstanbul: YEM Yayınları.
• Norberg-Schulz, C. (1968). Intentions in Architecture, USA: MIT Press.
• Sarıkavak, N. K., (2006). Tipografi Yazıları 3, Photoshop Magazin Dergisi, Eylül, No 14.
• Sarıkavak, N. K. (2014). Çağdaş Tipografinin Temelleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Taşçıoğlu, M. (2020). Bir Görsel İletişim Platformu Olarak Mekân. Ankara: Dost Kitapevi Yayıncılık.
• Görsel Kaynaklar Görsel 1. Marion Kültür Merkezi, Avustralya. “Marion” Harfleriyle Oluşturulan Tipografik Formlu Mimari Yapı, https://www.marion.sa.gov.au/venues-and-facilities/marion-cultural-centre, Erişim tarihi: 02.10.2020.
• Görsel 2. Rhoddy Design Inc., Toronto EXHIBITOR 2013 Fuarında sergilenen ödüllü Stand Tasarımı, https://www.exhibitoronline.com/topics/article.asp?ID=1622, Erişim tarihi: 04.10.2020.
• Görsel 3. Kenya Hara Tasarımı, Tokyo Kadın Doğum Hastanesi, https://www.ndc.co.jp/hara/en/works/2014/08/umedahospital.html, Erişim tarihi: 03.10.2020.
• Görsel 4. Sanat yönetmenleri: Brian Li ve Sean Yendrys, Still Life Comes Alive, https://brianlsf.com/still-life-comes-alive, Erişim tarihi: 17.10.2020.
• Görsel 5. Tasarım HeineJones, Ağaç Izgarası, http://lepamphlet.com/2013/01/03/grille-darbre/, Erişim tarihi: 21.10.2020.
• Görsel 6. Thij Koleji Bahçesi, Hollanda, https://vollaerszwart.com/evergreen, Erişim tarihi: 04.11.2020.
• Görsel 7. Meeting Bowls tasarımı, Newyork Otobüs Durağı, Amerika, http://www.knstrct.com/art-blog/2014/8/5/mmmms-b-u-s-baltimores-type-driven-bus-stop, Erişim tarihi: 08.11.2020.
• Görsel 8. Mimar: João Luís Carrilho, Pavilion of Knowledge, Bilgi Pavyonu Bilim Müzesi, Lizbon, http://architypereview.com/project/skin-pavilion-of-knowledge/?issue_id =1314, Erişim tarihi: 11.11.2020.
• Görsel 9. a,b: Sanatçı Felice Varini, Thomas Quinn , Anamorfik Mekân Uygulamaları, https://www.jenesaispaschoisir.com/2015/04/30/felice-varini-la-villette/, Erişim tarihi: 16.11.2020.
• Görsel 10. Tasarımcı Ajans:Moma, “German Expressionism Exhibition Title Wall” Sergisi, Newyork, https://www.moma.org/calendar/exhibitions/1090?, Erişim tarihi: 26.10.2020.
• Görsel 11. a: Alfabe Binası, Hollanda, http://www.architecturelist.com/2011/05/24/alphabet-building-in-amsterdam-by-mvrdv/, Erişim tarihi: 12.12.2020., b: Kore Pavyonu, Çin, https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?ID=23392, Erişim tarihi: 15.12.2020., c: Minnaert Binası, Utrecht Üniversitesi, Hollanda, https://de.wikipedia.org/wiki/Datei:Minnaertgebouw.jpg, Erişim tarihi: 16.10.2020.
• Görsel 12. a,b: Fort Myers, ABD, https://bit.ly/3aKYgVK, Erişim tarihi: 24.11.2020., https://bit.ly/2MMSQ4G, Erişim tagrihi:27.12.2020. c: Amerikan Sanat Müzesi, ABD, https://americanart.si.edu/artwork/saam-76771, Erişim tarihi: 14.11.2020., d: Miami Beach, ABD, https://bit.ly/3aQAWpJ, Erişim tarihi: 28.11.2020., e: Montreal, Kanada, https://bit.ly/39ZZPjy, Erişim tarihi: 08.12.2020., f: Design-milk, ABD, https://bit.ly/3cSeRcP, Erişim tarihi: 03.12.2020.