Identifying Variables Affecting Eco-Psychology

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 1, 90 - 105, 25.04.2022

Ahmet Erkan Metin , Atila Gül

https://doi.org/10.19113/sdufenbed.962645

Cited By: 1

Öz

Eco-psychology is a phenomenon that combines human psychology with ecology representing natural processes.In many studies on eco-psychology, it is seen that the variables that affect eco-psychology are handled separately. In this study, the variables affecting eco-psychology were brought together as a result of literature reviews and their relationship levels were examined.The main material of the study is the province of Uşak. In the study, survey data applied in the years 2020-2021 were used in line with the number of surveys that should be applied according to the Random Sampling Method. According to the findings obtained in the study, in which the Structural Equation Model was used, on Eco-psychology it was determined that Environmental/spatial Factors (0.86), Ecological Factors (0.74), Psychological Factors (0.73), Life Satisfaction (0.51), Social Factors (0.38) was found to be positively effective. When the most important observable variables of the factors affecting eco-psychology are examined; In environmental factors "I use (natural) colors reminiscent of nature at my workplace" (0.87), In ecological factors "I am sensitive to climate change" (0,82), In psychological factors "sounds that remind nature (natural) are important to me" (0.89) ), "I am satisfied with the neighborhood I live in" (0.74) in life satisfaction factors, and "I think I am a social person" (0.98) in social factors. As a result, the Eco-psychology Measurement Model was created and the factors affecting eco-psychology and factor variables were determined according to the level of importance.

Anahtar Kelimeler

Ecology, Psychology, Ecopsychology, Environment, Structurel equation model, Uşak

Eko-Psikolojiyi Etkileyen Değişkenlerin Belirlenmesi

Öz

Eko-psikoloji kavramı, genel olarak insan psikolojisi ile doğal süreçleri temsil eden ekolojiyi birleştiren bir olgudur.Eko-psikoloji ile ilgili yapılan birçok çalışmada eko-psikoloji üzerinde etkili olan değişkenlerin ayrı ayrı ele alındığı görülmektedir. Bu çalışmada Eko-psikolojiyi etkileyen değişkenler yazın taramaları sonucu bir araya getirilerek ilişki düzeyleri incelenmiştir. Çalışmanın ana materyalini Uşak ili oluşturmaktadır. Çalışmada Tesadüfi Örnekleme Yöntemine göre uygulanması gereken anket sayısı doğrultusunda 2020-2021 yıllarında uygulanan anket verileri kullanılmıştır. Yapısal Eşitlik Modelinin kullanıldığı çalışmada elde edilen bulgular Eko-psikoloji üzerinde Çevresel/Mekansal Faktörlerin (0,86), Ekolojik Faktörlerin (0,74), Psikolojik Faktörlerin (0,73), Yaşam Memnuniyetinin (0,51) ve Sosyal Faktörlerin (0,38) pozitif yönde etkili olduğu belirlenmiştir. Eko-psikolojiyi etkileyen faktörlerin gözlenebilen en önemli değişkenlerin; Çevresel faktörlerde "iş yerimde doğayı anımsatan (doğal) renkler kullanırım" (0,87), Ekolojik faktörlerde "iklim değişikliğine karşı duyarlıyım" (0,82), Psikolojik faktörlerde "doğayı anımsatan sesler (doğal) benim için önemlidir" (0,89), Yaşam memnuniyeti faktörlerinde "oturduğum semtten memnunum" (0,74), Sosyal faktörlerde ise "sosyal biri olduğumu düşünüyorum" (0,98) değişkeni olduğu tespit edilmiştir. Sonuçta Eko-psikoloji Ölçüm Modeli oluşturulmuş ve eko-psikolojiyi etkileyen faktörlerin ve faktör değişkenlerinin önem düzeyine göre belirlenmesi sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekoloji, Psikoloji, Ekopsikoloji, Çevre, Yapısal eşitlik modeli, Uşak

Kaynakça

• [1] Gül, A , Türker H.B., 2014. Farkındalık ve bilinçlenme süreçleri kapsamında, doğa koruma- etik ilişkisi. SDÜ II. Uluslararası Davraz Kongresi (29-31 Mayıs 2014) Küresel Sorunlar ve Çözüm Arayışları. Bildiriler Kitabı. s.1745-1778. Isparta. ISBN: 978-9944-452- 82-3.
• [2] Gül, A., Uzun, Ö. F., Keleş, E., 2017. Doğa ve Peyzaj Farkındalığında Söylem ve Eylem Boyutu. Uluslararası Katılımlı 6. Peyzaj Mimarlığı Kongresi (Söylem Eylem) Bildiri Kitabı, II Cilt. 8-11 Aralık 2016. S.439-465, Antalya. ISBN: 978-605-01-1040-1
• [3] Metin, A. E. ve Gül, A. 2020a. Türkiye'de Çevre Etiğinin Yasal Ve Kamusal Çerçevesi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (16), s. 252-268.
• [4] Metin, A.E., Gül, A., 2020b. Doğa Korumada Nudge Teorisinin Uygulanabilirliği. II. Uluslararası 29 EkimBilimsel Araştırmalar Sempozyumu 29-31 Ekim 2020/Ankara s.144-156. ISBN-978-625- 7279-12-3
• [5] Gül, F., 2013. İnsan-Doğa İlişkisi Bağlamında Çevre Sorunları Ve Felsefe. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 14. Sayfa: 17-21.
• [6] Weaver, S., 2015. Nature-BasedTherapeutic Service: Thepower of Love in Helping and Healing. Journal of SustainabilityEducationVol. 9. ISSN: 2151-7452.
• [7] Dindaroğlu, T., Zengin, M., Akay, A E., 2013. Küresel İklim Değişikliği İle Mücadelede Orman Kaynaklarının Planlanmasına Bazı Ekolojik, Eko-psikoloji k Ve Ekososyolojik Yaklaşımlar. Ormancılıkta Sektörel Planlamanın 50, Yılı Uluslarararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 26- 28Kasım Antalya s466-478
• [8] Brown, R.L., 1995. Ecopsychology and the environmenta lrevolution: An environmental forward.(http://www.psichenatura.it/fileadmi n/img/L._E._Brown_Ecopsychology_and_the_ Environm ental_Revolution.pdf)
• [9] Greenway, R., 2009. Defining EP, Part 2. Gatherings: Journal of the International Community for Ecopsychology, http://www.Ecopsychology.org/gatherings/ ecology-psychology-defining-ep/
• [10] Woodbury, Z., Chalquist, C., 2012. Quantum Ecopsychology: CollapsingtheWave of FuturePossibilities. Ecopsychology, Dec.18, 2012
• [11] Ayaz, H., 2014. Çevreci Eleştiri Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 3/1. Sayfa: 278-292.
• [12] Yürcü, G., 2016. Rekreasyon Faaliyetlerine Katılan Bireylerin Kişilik Özelliklerinin Eko-psikoloji Algılarına Etkisi. Journal of RecreationandTourismResearch. 3 (2), 23-35
• [13] Cohen, S., Evans, G. W., Stokols, D., Krantz, D. S.,1986. Behavior, health, and environmental stress. NewYork.1986. (E- book)
• [14] Gürkaynak, İ., 1988. Çevresel Psikoloji: Doğası, Tarihçesi, Yöntemleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 21 (1), 1-9.
• [15] Kaplan, R. and Kaplan, S., 1989. The Experience of Nature: A Psychological Perspective. Cambridge UniversityPress, New York.
• [16] Coleman, J. S., 1990. Foundations of socialtheory. Cambridge: Harvard University
• [17] Erkök, F., 1992. 'Giriş Mekânlarının Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
• [18] Kaplan, R.,1993. The Role Of Nature İn The Context Of The Workplace. Landscape And Urban Planning.26, 193-201.Elsevier Science Publishers B.V., Amsterdam.
• [19] Myers, D. G., Diener, E., 1995. Who is Happy? Psychological Science, Vol. 6, No. 1 (Jan., 1995).10-19.
• [20] Veenhoven, R. 1996. Developments in satisfactionresearch. Social Indicators Research, 37(1).
• [21] Fjeld, T.,Veiersted, B., Sandvik, L., Riise, G., Levy, F., 1998. The effect of indoor foliage plants on health and discomfort symptoms among office workers. Indoor and Built Environment,7, 204-209.
• [22] Galindo, P., Rodriquez, C.A.S., 2000. Environmental Aesthetıcs And PsychologıcalWellbeıng: Relatıonshıps Between Preference Judgements For Urban Landscapes And Other Relevant Affectıve Responses. Psychology in Spain, 2000, Vol. 4. No 1, 13-27
• [23] Clayton, S.,Opotow, S., 2003. Identity and the natural environment: The psychological significance of nature. Cambridge: The MIT Press. London, England
• [24] Khan, A.R.,Younis, A., Riaz, A., Abbas, M.M., 2005. Effects of interior plantscaping on indoor academic environment. Journal of Agricultural Research, 43, 235-242.
• [25] Maller, C., Townsend, M., Pryor, A., Brown, P., Leger, L., 2006. "Healthy nature healthy people: ‘Contact with nature’ as an upstream health promotion intervention for populations". Health Promotion International. Vol. 21, No.1. 45–54.
• [26] Bilgi, A., 2007. İnsan-Mekan-Işık Etkileşimi ve Işığın Mekandaki Psikolojik Etkilerinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, YTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• [27] Dravigne, A., Waliczek, T. M., Lineberger, R. D., Zajicek, J. M., 2008. The effect of live plants and window views of greenspaces on employee perceptions of job satisfaction. Hort Science, 43, 183-187.
• [28] Greenway, R., 2009. Defining EP, Part 2. Gatherings: Journal of the International Community for Ecopsychology. Erişim Tarihi: 08.08.2019(http://www.Ecopsychology.org/g atherings/ecology-psychology-defining-ep/
• [29] Şeker, M., 2009. Mutluluk Ekonomisi. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Konferansları Dergisi, Sayı: 39, pp: 115-134.
• [30] İnceoğlu, M,. 2010. 'Tutum, Algı ve İletişim. Beykent Üniversitesi Yayınları, 5. Baskı, Yayın No:69.ISBN No:978-975-6319-08-6. İstanbul
• [31] Kavak, M., 2010. 'Evrensel Tasarım Yaklaşımı Bağlamında Kamusal Mekânlar: Harbiye Kongre Vadisi Örneği. Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kentsel Sistemler Ve Ulaştırma Yönetimi Yüksek Lisans Tezi.
• [32] Yazıcıoğlu H.Z., 2010, Kentsel Mekân Olarak Caddelerin Mekânsal Karakterinin Yürünebilirlik Bağlamında İrdelenmesi Bağdat Caddesi Örneği. Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• [33] Bringslimark, T., Hartig, T., & Patil, G., 2011. Adaptation To Window lessness: Do Office Workers Compensate For A Lack Of Visual Access To Outdoors? Environment And Behavior, 43(4) 469–487. [34] Gonzalez, M. T., Hartig, T., Patil, G. G., Martinsen, E. W., Kirkevold, M., 2011. A Prospective Study Of Group Cohesiveness İn Therapeutic Horticulture For Clinical Depression. International Journal of Mental Health Nursing, 20, 119–129
• [35] Leung, A.,Kier, C., Fung, T., Fung, L., &Sproule, R., 2011. Searching for happiness: The importance of socialcapital. Journal of HappinessStudies, 12(3), 443-462.
• [36] Raanaas, R.K., Evensen, K.H., Rich, D., Sjotrom, G., Patil, G., 2011. Benefits Of İndoor Plants On Attention Capacity İn An Office Setting. Journal of Environmental Psychology 31.
• [37] Feyzioğlu, E., 2011. Ekoloji, İnsan Ve Din. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı Din Psikolojisi Bilim Dalı. S.5.
• [38] Parkinson, S., Lowe, C., Vecsey, T., 2011. The Therapeutic Benefits Of Horticulture İn A MentalHealth Service. British Journal of Occupational Therapy, 74, 525–534.
• [39] Özen, A., 2012. Mimari Sanal Gerçeklik Ortamlarında Algı Psikolojisi. Bilgi Teknolojileri Kongresi IV, Akademik Bilişim, Denizli. (Erişim tarihi:11.09.2020) http://ab.org.tr/ab06/bildiri/81.doc,4/6/201
• [40] Merritt, D.L., 2012. The dairy farmer’s guide to the universe: Jung, Hermes, and ecopsychology. Volume I: Jungand ecopsychology. Carmel, CA: Fisher King Press. [41] Adams, M., 2014. Approaching nature, ‘sustainability’ and ecological crises from a critical social psychological perspective. Social & Personality Psychology Compass, 8, 251–262.
• [42] Kahraman, D.M., 2014. İnsan İhtiyaçları ve Mekansal Elverişlilik Kavramları Perspektifinde Yaşanılırlık Olgusu ve Mekansal Kalite. Planlama Dergisi, TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını: 2014;24(2)
• [43] Hablemitoğlu, Ş., 2016. Ekolojik Egosu Gelişmeyen İnsan Doğayı Yok Ediyor. (Erişim Tarihi 06.09.2019). https://gaiadergi.com/egonun-ekolojik- olanini-severiz/
• [44] Adams, M., Morgan, J., 2017. Mental Health Recovery and Nature: How Socialand Personal Dynamics AreImportant. EcopsychologyVol. 10 No. 1 p.44-52.
• [45] Demirarslan, D., Demirarslan O.K., 2017. Çevre Koruma Bilinci Bağlamında İç Mekânın Tasarımında Disiplinler Arası Bir Yaklaşım: İç Mimarlık ve Çevre Mühendisliği İlişkisi. Artvin Doğal Afetler Uygulama ve Araştırma Merkezi Doğal Afetler ve Çevre Dergisi. C.3 S.2. Sy. 112- 128.
• [46] Hilary, P., Dolley, T., Rust, M.J., 2017. 'Background tothe UK Ecopsychology Movement, Ecopsychology network, Conferences and Gatherings, Academia, Ecotherapy, More recent developments - ecopsychology in wider contexts. (Erişim Tarihi:08.09.2018). 'https://www.ecopsychology.org.uk/history.
• [47] Solak G.S., 2017. Mekân-Kimlik Etkileşimi: Kavramsal Ve Kuramsal Bir Bakış. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt.6, Sayı,1.
• [48] Duman, Ş., 2018. Mekan Kavramı Ve Mekan Organizasyonu. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Bölümü, Yüksek Lisans Programı, Trabzon.
• [49] Keleş, Ş., Keskin, A., Ertek, N., 2018. Kırsal Alanda Sosyal Sermayenin Yaşam Memnuniyeti Üzerine Etkisi. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi 21 (özel sayı).
• [50] Aklanoğlu, F., 2009. 'Geleneksel Yerleşmelerin Sürdürülebilirliği Ve Ekolojik Tasarım: Konya- Sille Örneği. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Doktora Tezi
• [51] Çelik, E.H., Yılmaz, V., 2016. Lissrel 9,1 ile Yapısal Eşitlik Modellemesi, Temel Kavramlar, Uygulamalar, Programlama. Anı Yayıncılık, 261s, 3. Baskı, ISBN: 978-6005-5213-48-0, Ankara
• [52] Newsom, J.T., 2015. Survival Analysis Models, Longitudinal Structural Equation Modeling: A Comprehensive Introduction, New York: Routledge, 322-342.
• [53] Yılmaz, V., 2004. Lisrel ile Yapısal Eşitlik Modelleri Tüketici Şikayetlerine Uygulanması. Sosyal Bilimler Dergisi, 2004/1.
• [54] Hoe, L.S., 2008. Issues And Procedures In Adoptıng Structural Equatıon Modelıng Technıque. Journal Of Applied Quantitative Methods. Vol 3, No 1.
• [55] Bayram, N., 2010. Introduction to Structural Equation Model and Amos Applications, Ezgi Print house, Bursa.
• [56] Dindaroğlu, T., 2014. İnsan ve Doğa İlişkisine Paraekolojik Bakış. II. Ulusal Akdeniz Orman Ve Çevre Sempozyumu “Akdeniz ormanlarının geleceği: Sürdürülebilir toplum ve çevre” 22-24 Ekim 2014-Isparta.
• [57] Anonim, 2020a. Uşak Nüfusu. (Erişim tarihi:11.08.2020).https://www.nufusu.com /il/usak-nufusu.
• [58] Ural, A. ve Kılıç, G., 2006. Bilimsel araştırma süreci ve spss ile veri analizi (2. baskı). Ankara: Detay Yayıncılık
• [59] Ören, Ş.T., 2018. Spor Turizmi Aracılığı İle Sürdürülebilir Destinasyon Geliştirme: Hava Sporları Açısından Uşak İli Potansiyeli. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı Doktora Tezi s.158.
• [60] Keleş, Ş., (2014). Kırsal Alanda Sosyal Sermayenin Oluşumu üzerine Bir Araştırma. Erzurum ili Örneği. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı Doktora Tezi.
• [61] Yıldız, D., Uzunsakal, E., 2018. Alan Araştırmalarında Güvenilirlik Testlerinin Karşılaştırılması Ve Tarımsal Veriler Üzerine Bir Uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2018, (1): 14-28
• [62] Altunışık, R., Çoşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E., 2007. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı.
• [63] Jöreskog, K.G. & Sörbom, D., 2002 The Student Edition of LISREL 8.53 for Windows, Lincolnwood, IL:Scientific Software International, Inc
• [64] Karaman, H., Atar, B., Çobanoğlu,A.D., 2017. Açımlayıcı Faktör Analizinde Kullanılan Faktör Çıkartma Yöntemlerinin Karşılaştırılması". GEFAD / GUJGEF 37(3): 1173 – 1193.
• [65] Akgün, M.A., Akgün, M. 2017. Terapötik Ortamda Gürültü Kontrolü Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry 2017;9(4):431-440.
• [66] Ulrich, S.R., 1992. How Design Impacts Wellness The Healthcare Forum journal 35(5):20-5.
• [67] Ulrich, S.R., 1999. Effects of gardens on health outcomes: Theory and research healing gardens 27-85.
• [68] Ergenoğlu A.S., Aytuğ, A., 2007. Sağlık kurumlarında değişen paradigmalar ve iyileştiren hastane kavramının mimari tasarım açısından irdelenmesi. Megaron Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi E-Dergisi,2:44-63.
• [69] Sakıcı, Ç, Var, M., 2013. Ruh ve sinir hastalıkları hastane bahçelerinin tedavi edici etkilerinin ortaya konulması için deneyimsel kaliteler ve peyzaj bileşenlerinin belirlenmesi. Istanbul University Journal of the Faculty of Forestry, 63(2):21-32.
• [70] Sakıcı, Ç, Var, M., 2014. Ruh ve sinir hastalıkları hastane bahçelerinin (açık alan terapi üniteleri)düzenlenmesi kriterleri.Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14:101-112.
• [71] Söderback I., Söderström M., Schalander, E., 2004 Horticultural therapy: the ‘healing garden’ and gardening in rehabilitation measures at danderyd hospital rehabilitation clinic. Sweden. Pediatr Rehabil, 7:245-260.
• [72] Clayton, S. W. W, Manning, C., Krygsman, K., & Speiser, M., 2017. Mental Health and Our Changing Climate: Impacts, Implications, and Guidance. American Psychological Association, and ecoAmerica, Washington, D.C.
• [73] Silove, D., & Steel, Z. 2006. Understanding community psychosocial needs after disasters: Implications for mental health services. J Postgrad Med, 52(2), 121-125 [74] Weisler, R.H., Barbee, J.G.T., Townsend, M.H., 2006. Mental health and recovery in the Gulf Coast after Hurricanes Katrina and Rita. JAMA, 296(5), 585-588
• [75] Doğan Y., 2008. İnsanlığın Ekolojik Krizi: Küresel İklim Değişikliği Örneği. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Ss.117