YARGITAY KARARLARI IŞIĞINDA ÇEKTE ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 625 - 670, 17.06.2023

Raziye Aksu

https://doi.org/10.52273/sduhfd..1290765

Öz

Bu çalışmada, Yargıtay kararları ışığında çekte zamanaşımına ilişkin düzenlemeler incelenmiştir. Çekte zamanaşımına ilişkin temel düzenleme 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu madde 814’tür. Hükümde çekte hamilin ve çek borçlularından birinin diğerine karşı sahip olduğu başvurma hakkı, belli bir zamanaşımı süresine bağlanmıştır. Hüküm bağlamında öncelikle hamilin, başvurma borçlularına ve çek bedelini ödeyen başvurma borçlularının birbirlerine karşı açacağı davalar açısından zamanaşımı süreleri ele alınmıştır. Ardından çekte zamanaşımını kesen ve durduran sebeplere değinilmiştir. Son olarak çekin zamanaşımına uğramasının hukuki sonuçlarına yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çek, Başvurma Hakkı, Zamanaşımı

EXAMINATION OF REGULATIONS REGARDING PRESCRIPTION OF CHECKS IN THE LIGHT OF SUPREME COURT DECISIONS

Öz

In this study, the regulations regarding the prescription on the check were examined in the light of the Supreme Court decisions. The basic regulation regarding the prescription on a check is article 814 of the Turkish Commercial Code No. 6102. In the provision, the right of application of the check holder and one of the check debtors against the other is bound to a certain limitation period. In the context of the provision, first of all, the prescription for the cases that the holder, the debtors of the application, and the debtors of the application, who pay the check, will be brought against each other are discussed. Then, the reasons for interrupting and stopping the prescription on the check are mentioned. Finally, the legal consequences of the prescription of the check are given.

Anahtar Kelimeler

Check, Liberty to Apply, Prescription

Kaynakça

• AKSU ÖZKAN, Raziye, Aval Kurumu, 2. bs., Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2019.
• ANTALYA, Gökhan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Marmara Hukuk Yorumu) C. V/1-2, 2. bs., Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2019.
• ARSLAN, Ramazan vd., Medeni Usul Hukuku, 7. bs., Ankara, Yetkin Yayınları, 2021.
• ATALI, Murat- ERMENEK, İbrahim, İcra ve İflâs Hukuku, 5. bs., Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2022.
• BAHTİYAR, Mehmet vd., Kıymetli Evrak Hukuku, İstanbul, Beta Yayınevi, 2022.
• BOZER, Ali- GÖLE, Celal, Kıymetli Evrak Hukuku, 7. bs., Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2017.
• BOZGEYİK, Hayri, “Kambiyo Senetlerinde Sebepsiz Zenginleşme”, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2003, C. 7, S. 1-2, ss. 589-628.
• BOZKURT, Tamer, Kıymetli Evrak Hukuku, 3. bs., Yetkin Yayınları, Ankara, 2022.
• COŞKUN, Mahmut, Kıymetli Evrak Hukuku Bono-Poliçe-Çek, 7. bs., Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2022.
• COŞKUN, Muzaffer, Özel Hukukta Karşılıksız Çek ve Hamilin Hakları, İstanbul, Kazancı Hukuk Yayınları, 1994.
• ÇETİNER, Bilgehan- FURRER, Andreas- MULLER-CHEN, Markus, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• DOMANİÇ, Hayri, Kıymetli Evrak Hukuku, 2. bs., İstanbul, Fakülteler Matbaası, 1975.
• DOMANİÇ, Hayri, Kıymetli Evrak Hukuku ve Uygulaması TTK Şerhi IV, İstanbul, Eskin Matbaası, 1990. (Anılış: Kıymetli Evrak Hukuku ve Uygulaması)
• ERDEM, Mehmet, Özel Hukukta Zamanaşımı, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2010.
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 26. bs., Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
• ERİŞ, Gönen, Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre Kıymetli Evrak, Poliçe- Bono- Çek - Makbuz Senedi - Varant, 2. bs., Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2016.
• ERMAN, Eyüp Sabri, “Hukuk Davalarında Zamanaşımı”, Adalet Dergisi, 1974, S. 7, ss. 501-508.
• GÖZÜBÜYÜK, Ahmet Hıfzı, “Türk Ticaret Kanununun 662. Maddesine Göre Borçlunun Alacaklı Aleyhine Açtığı Dava Zamanaşımını Keser mi?”, Adalet Dergisi, 1965, C. LVI, S. 5-6, ss. 606-612.
• GÜNAY, Erhan, “Çekte Zamanaşımı”, Terazi Hukuk Dergisi, 2021, C. 16, S. 175, ss. 558-563.
• HELVACI, Mehmet – AKSU, Raziye, “Bonoda Yer Alan Tediye Tarihi ve Ödeme Tarihi Kavramlarının Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 2016, C. 22, S. 3, ss. 1275-1288.
• KAÇAK, Nazif, Açıklamalı-İçtihatlı Tüm Yönleriyle Bono-Poliçe-Çek, 5. bs., Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2010.
• KANDIRALIOĞLU, Çağla, “Kambiyo Senedi Olma Niteliğini Kaybetmiş Olan Çeklerde Hamilin Sahip Olduğu Hukuki İmkanlardan Sebepsiz Zenginleşme”, Fasikül Hukuk Dergisi, 2011, C. 3, S. 18, ss. 41-47.
• KARAYALÇIN, Yaşar, Ticaret Hukuku, III. Ticari Senetler (Kambiyo Senetleri), 4. bs., Ankara, Sevinç Matbaası, 1970. KARSLI, Abdurrahim, Medeni Muhakeme Hukuku, 5. bs., İstanbul, Filiz Kitabevi, 2020.
• KENDİGELEN, Abuzer, Çek Hukuku, 6. bs., İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• KENDİGELEN, Abuzer- KIRCA, İsmail, Kıymetli Evrak Hukuku Genel Esaslar Kambiyo Senetleri, 6. bs., İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2022.
• KINACIOĞLU, Naci, Kıymetli Evrak Hukuku, 5. bs., Ankara, Nobel Yayıncılık, 1999.
• KUHN, Hans, CHK- Handkommentar zum Schweizer Privatrecht: GmbH, Genossenschaft, Handelsregister und Wertpapiere – Bucheffektengesetz Art. 772-1186 OR und BEG, in Vito Roberto- Hans Rudolf Trüeb (hrsg.), 3. Auf., Schulthess Verlag, Zürich- Basel - Genf, 2016. (Anılış: CHK)
• KUNTALP, Erden, 3. Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1986, ss. 36-37.
• KURU, Baki, 3. Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1986, ss. 35.
• KURU, Baki- AYDIN, Burak, İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 6. bs., Ankara, Yetkin Yayınları, 2021.
• MUŞUL, Timuçin, İcra ve İflâs Hukuku, C. 1, 6. bs., Ankara, Adalet Yayınevi, 2013.
• OĞUZMAN, Kemal- ÖZ, Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler C. 1, 18. bs., İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2020.
• OKÇUOĞLU, Yavuz, “Kambiyo Senetlerinde Borçlunun Dava Açmasıyla Zamanaşımı Kesilir mi?”, 3. Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1986, ss. 1-22.
• ÖKTEMER Semih, 3. Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1986, ss. 28-30.
• ÖMEROĞLU, Onur, “Çekte Zamanaşımı ve Özellikle İcra İflas Takip Prosedürlerine Etkisi”, Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2008.
• ÖZMUMCU, Seda, “Davanın Açılmasına Bağlanan Hukuki Sonuçların Davanın Açılmamış Sayılması Halinde Değerlendirilmesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2012, C. 70, S. 2, ss. 183-206.
• ÖZTAN, Fırat, Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara, Turhan Kitabevi, 1997. (Anılış: Kıymetli Evrak Hukuku 1997)
• ÖZTAN, Fırat, Kıymetli Evrak Hukuku, 26. bs., Ankara, Yetkin Yayınları2022. (Anılış: Kıymetli Evrak Hukuku 2022)
• PEKCANITEZ, Hakan- ATALAY, Oğuz- ÖZEKES, Muhammet, Medeni Usul Hukuku Temel Bilgiler, 15. bs., İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• POROY, Reha- TEKİNALP, Ünal, Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, 24. bs., İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2021.
• POSTACIOĞLU, İlhan- ALTAY, Sümer, İcra Hukuku Esasları, 5. bs., İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2010.
• PULAŞLI, Hasan, Kıymetli Evrak Hukukunun Esasları, 9. bs., Ankara, Adalet Yayınevi, 2021.
• REİSOĞLU, Seza, Çek Hukuku, Ankara, Yazarın Kendi Yayını, 2011.
• RİZZİ, Marco Athos, OFK- Orell Füssli Kommentar: OR Kommentar, Schweizerisches Obligationenrecht, in Jolanta Kren Kostkiewicz- Stephan Wolf- Marc Amstutz - Roland Fankhauser (hrsg.), 3. Auf., Orell Füssli Verlag, Zürich, 2016. (Anılış: OFK)
• RUHİ, Canan- RUHİ, Ahmet Cemal, İcra ve İflâs Hukukunda Menfi Tespit ve İstirdat Davaları, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2018.
• SÖKMEN, Reşit, Çekte Zamanaşımı, Ankara, Adalet Yayınevi, 2021.
• SUSUZ, Kağan, Kambiyo Senetlerinde Zamanaşımı, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2008.
• STEHLE, Bernhard- REİCHLE, Sebastian, Präjudizienbuch OR Die Rechtsprechung des Bundesgerichts (1875-2020), in Peter Gauch- Hubert Stöckli (hrsg.), 10. Auf., Zürich, Schulthess Verlag, 2021.
• ŞİMŞEK, Edip, Hukukta ve Cezada Ticari Senetler, Ankara, Yonca Matbaası, 1982.
• TANDOĞAN, Haluk, 3. Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1986, ss. 26-28.
• TANRIVER, Süha, Medeni Usul Hukuku, C. 1, 4. bs., Ankara, Yetkin Yayınları, 2021.
• TEKİNAY, Selahattin Sulhi vd., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. bs., İstanbul, Filiz Kitabevi, 1993.
• TEOMAN, Ömer, “Çekte İbraz Sürelerinin Hesaplanmasında Keşide Gününün Önemi”, Prof. Dr. Reha Poroy’a Armağan, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1995.
• TUNÇOMAĞ, Kenan, Türk Borçlar Hukuku C. 1, Genel Hükümler, 6. bs., İstanbul, Sermet Matbaası, 1976.
• USLU, Kazım Menderes, Yeni TTK Tasarısı Nazara Alınarak Kambiyo Senetlerinde Zamanaşımı, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2006.
• ÜLGEN, Hüseyin vd., Kıymetli Evrak Hukuku, 14. bs., İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2021.
• ÜSTÜNDAĞ, Saim, İcra Hukukunun Esasları, 8. bs., İstanbul, Yazarın Kendi Yayını, 2004.
• VON TUHR, Andreas, Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı, C. 1-2, çev: Cevat Edege, 2. bs., Ankara, Olgaç Matbaası, 1983.
• YASAN, Mustafa, Yeni Ticaret Kanunu Tasarısı Hükümleri ile de Karşılaştırmalı Olarak Kambiyo Senetlerinde Sebepsiz Zenginleşme, Ankara, Yetkin Yayınları, 2008.
• YILDIZ, Şükrü, “Poliçede Zamanaşımı Sürelerinin Başlangıcı”, Makalelerim C. 1, Makale 12 , 2. bs., İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2018, ss. 279-310.
• YILDIZ, Şükrü, “Kambiyo Senetlerinde Zamanaşımı Süreleri”, Makalelerim C. 1, Makale 15, 2. bs., İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2018, ss. 367-390.