Karadeniz Ticaretinde İngiliz Bandıralı Gemiler, 1802-1833

Yıl 2015, Cilt: 20 Sayı: 2, 73 - 94, 01.06.2015

  Doç.Dr.Numan Elibol

Öz

This article intends to describe the activities of trade of the British vessels in the Black Sea in the early 19th century on the basis of the composition of the goods, the geographical extent of the trade and navigation and the general course of trade. The primary sourced utilized during the research are the Ottoman registers pertaining to the foreign vessels passing through the Turkish straits. As a result of the dependence on source material, the activities of trade are confined to the trade and navigation between the Black Sea and the outside World. The results of the research has shown that the trade activities, in spite of occasional disruptions by political developments, tended to increase through the research period; there was a srong flow of goods from the Black Sea to the Mediterranean and the Western Europe, though mainly of an agricultural and natural character; the trade with the Black Sea bore the characteristics of both the Mediterranean and the Atlantic trade; the industrial and colonial products as the corollary of the contemporary economic developments were reflected in the composition of goods; and the islands under British protectorate in Eastern Mediterranean at that time became the chief agents of the trade

Anahtar Kelimeler

-

KARADENİZ TİCARETİNDE İNGİLİZ BANDIRALI GEMİLER, 1802-1833

Öz

Bu makale, 19. yüzyıl başlarında İngiliz bandıralı gemilerin Karadeniz’deki ticaret faaliyetlerini, taşınılan malların muhtevasını, ticaret yapılan bölgelerin kapsamını ve ticaret trafiğinin genel seyrini dikkate alarak ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırma sırasında yararlanılan temel kaynaklar, yabancı bandıralı gemilerin boğazlardan geçişiyle ilgili tutulan Osmanlı kayıtlarıdır. Yararlanılan kaynaklara bağlı olarak ticaret faaliyetlerinde esas olarak Karadeniz ile Karadeniz dışındaki bölgeler arasında gerçekleşen mübadele ve taşımacılık faaliyetleri dikkate alınmıştır. Araştırma sonuçları, ticaret faaliyetlerinin siyasi gelişmelerden etkilenmesine rağmen araştırma süresi boyunca artış eğilimi gösterdiğini; Karadeniz’den Akdeniz dünyası ve Batı Avrupa’ya kuvvetli bir mal akışı olduğunu ve ihraç edilen ticaret maddelerinin büyük ölçüde zirai ve tabii ürünlerden meydana geldiğini; Karadeniz ile yapılan ticaretin hem Akdeniz, hem de Atlantik merkezli ticaretin özelliklerini taşıdığını; dönemin ekonomik gelişmelerini yansıtan sanayi mamulleri ve sömürge ürünlerinin ticarette yer aldığını; ve bu dönemde Britanya himayesine giren Akdeniz adalarının bu ticaretin önemli üsleri haline geldiğini göstermiştir

Anahtar Kelimeler

İngiliz, Britanya, Karadeniz, Ticaret, 19. Yüzyıl

Kaynakça

• AHMET CEVDET PAŞA (H. 1309a). Tarih-i Cevdet, c.7, Matbaa-i Osmaniye, Dersaadet. AHMET CEVDET PAŞA (H. 1309b). Tarih-i Cevdet, c. 9, Matbaa-i Osmaniye, Dersaadet. ANTHOINE, M. (1805). Essai Historique sur le Commerce et la Navigation de la Mer Noire, Paris.
• ARDELEANU, C. (2014). “The Opening and the Development of the Black Sea for International Trade and Shipping (1774-1853)”, Euxeinos, 14: 30-52.
• ARDELEANU, C. (2012). “The Lower Danube, Circassia and the Commercial Dimensions of the British-Russian Diplomatic Rivalry in the Black Sea Basin (1836-37)”, (Ed.)
• BILIARSKY, I ve CRISTEA, O. ve OROVEANU, A., The Balkans and Caucasus. Parallel Processes on the Opposite Sides of the Black Sea, Cambridge Scholars Publishing, Newcastle.
• BAĞIŞ, A. İ. (1980). “Ruslar’ın Karadeniz’de Yayılması Karşısında İngiltere’nin Ticarî Endişeleri”, (Ed.) OKYAR, O. ve İNALCIK, H., Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi (1071-1920), Birinci Uluslararası Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi Kongresi Tebliğleri (11-13 Temmuz 1977, Hacettepe Üniversitesi, Ankara), Ankara.
• BAICOIANU, C. J. (1913). Handelspolitische Bestrebung Englands zur Ershchliessung der unteren Donau, München. BAŞBAKANLIK OSMANLI ARŞİVİ (BOA): A. DVN.s DVE.d (Düvel-i Ecnebiye Dosya Serileri): 391-436; A.DVNS.HADR.d 10 (Hadariye Defteri); A.DVN.DVE.d 35/2
• (İngiltere Ahkam Defteri); A.DVN.DVE.d 37/3 (İngiliz Sefine Defteri). BEYDİLLİ, K. (1991) “Karadeniz’in Kapalılığı Karşısında Avrupa Küçük Devletleri ve “Mîrî Ticaret” Teşebbüsü”, Belleten, LV (214):687-755.
• CERNOVODEANU, P. (1976). “British Economic Interests in the lower Danube and the Balkan Shore of the Black Sea”, The Journal of European Economic History, 5 (1):205-2