Özel Gereksinimli Öğrencilerin Sınıf Yönetimi Kitaplarındaki Yeri

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 1, 44 - 53, 16.05.2017

Emel Sardohan Yıldırım Ayşe Gönül Akçamete

Öz

Öğretmen yetiştirme programlarında öğretmen adaylarının nitelikli yetişmeleri mesleki çalışmaları ve uygulamaları için sınıf yönetimi dersi kritik öneme sahiptir. Etkili bir sınıf yönetimi, özel gereksinimli öğrencilerin genel eğitim ortamlarına devam etmeleri ve sınıf içi etkinliklere katılımında önemli rol oynamaktadır. Öğretmen eğitiminde lisans düzeyinde okutulan sınıf yönetimi alanındaki kitapların, özel gereksinimli öğrencilerle ilgili verilen bilgiler ve bakış açısı yönünden belirme amacıyla yapılan bu çalışmada, Türkiye’deki sınıf yönetimi ile ilgili yirmi sekiz ders kitabı incelenmiştir. Araştırma verileri nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yoluyla toplanmış, elde edilen veriler tümevarım içerik analizi ile analiz edilmiştir. İncelenen yirmi sekiz kitabın yirmi beşinde özel gereksinimli öğrenciler ile ilgili konular belirlenip sekiz kategori altında ele alınmıştır. Bu kategoriler, özel gereksinimli öğrencilere yönelik kullanılan tanımlayıcı dil, özel gereksinimli öğrenciler ile ilgili ayrı bölüm, özel gereksinimli öğrenci ile ilgili verilmiş örnek, bireyin yeterliliği odaklı ve yetersizliği odaklı olma, eğitime dair ipuçları/geçiş/materyal, problem davranışları önleme/azaltma ve çok kültürlülüktür. İncelenen yirmi sekiz ders kitabı içerisindeki 3 kitapta ise özel gereksinimli öğrencilerle ilgili hiçbir ifadeye rastlanılmamıştır. Elde edilen sonuçlar alan yazın doğrultusunda ele alınıp tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sınıf yönetimi, Özel gereksinimli öğrenci

Special Needs Students in Classroom Management Books

Öz

Classroom management course is vital for teacher training programs of higher education and vocational studies and practices of candidate teachers. In this study which is carried out for the purpose of examining classroom management textbooks read on the level of undergraduate teacher training, in the direction of information given related to special students, 28 textbooks about classroom management from Turkey were examined. The data of this study were collected by using qualitative approaches and document analysis was used in the study. In 25 textbooks out of 28 examined textbooks, topics related to special needs students are determined and discussed under 8 titles. These titles are descriptive language used for special needs students, separate part for special needs students, example given related to special needs students, being individual sufficiency oriented and individual insufficiency oriented, clues related to education/ transition/material, coping with problem behavior/cooperation and multiculturalism. In 3 textbooks books out of 28 examined textbooks no expression is encountered in terms of special needs students. Results obtained were discussed in accordance with the literature.

Anahtar Kelimeler

Classroom management, Special needs students

Kaynakça

• 571 Sayılı özürlüler idaresi başkanlığı’nın teşkilat ve görevleri hakkında kanun hükmünde kararname. (1997, 30 Mayıs) T.C. Resmi Gazete, 23004.
• 5825 Sayılı engellilerin haklarına ilişkin sözleşmenin onaylanmasının uygun bulunduğuna dair kanun. (2008, 18 Aralık). T.C. Resmi Gazete, 27084.
• Akar, İ. (2008). Öğrenci davranışlarını etkileyen etmenler. Z. Kaya (Ed.), Sınıf yönetimi (s. 87-113), (8. Baskı). Ankara: Pegem A.
• Aksüt, M. (2008). Derslerle ilgili süre kullanımı. Z. Kaya (Ed.), Sınıf yönetimi (s. 269-284), (8.Baskı). Ankara: Pegem A.
• Ardıç, A. ve Diken, İ.H. (2010). Özel gereksinimli öğrenciler. D. Erbaş (Ed.), Sınıfta etkili öğretim ve yönetim (Etkinliklerle ve Örneklerle), (s. 553-620). Ankara: Data
• Aslan, M. ve Şeker, S. (2011). Engellilere yönelik toplumsal algı ve dışlanmışlık (Siirt Örneği), Sosyal Haklar Uluslar arası Sempozyumu, Kocaeli
• Aydın, A. (2000). Sınıf yönetimi (3. Baskı). İstanbul: Alfa.
• Bakioğlu, A. (2009). Çağdaş sınıf yönetimi. Ankara: Nobel.
• Balay, R. (2003). 2000’li yıllarda sınıf yönetimi. Ankara: Sandal.
• Balcı, S. (2004). Sınıfta sorunlar çatışmaları ve çözümleri. Ş. Ş. Erçetin ve Ç. M. Özdemir (Ed.), Sınıf yönetimi (s. 299-337). Ankara: Asil.
• Başar, H. (1999). Sınıf yönetimi. Ankara: Milli Eğitim.
• Birleşmiş Milletler, (1948). İnsan hakları evrensel beyannamesi. 29.05.2012 tarihinde http://www.ihd.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=156:insan hakları-evrensel-beyannames&catid=37 adresinden erişilmiştir.
• Boyacı, A. (2009). Sorun davranışları yönetmek. M. Çelikten (Ed.), Yapılandırmacı yaklaşıma göre sınıf yönetimi (s. 209-254), (2. Baskı). Ankara: Anı.
• Brodwin, M. G. ve Orange, R. (2002) Attitude toward disability. In Faubion, J. A. & Faubion, J. A. (Ed.), Rehabilitation services: An introduction for the human services professionals (pp. 174-197). Osage Beach,, MO: Aspen.
• Celep, C. (2000). Sınıf yönetimi ve disiplini. Ankara: Anı.
• Cook, B. G. (2002). Inclusive attitudes, strengths, and weakness of pre-service general educators enrolled in a curriculum infusion teacher preparation program. Teacher Education and Special Education, 25(3), 262-277.
• Çelik, V. (2003). Sınıf yönetimi. Ankara: Nobel.
• Çetin, F. ve Çetin, Ş. (2008). Eğitim mekanlarının tasarımında ergonomi. Z. Kaya (Ed.), Sınıf yönetimi (s. 45-85), (8. Baskı). Ankara: Pegem A.
• Dağlı, A. (2009). Özel grupların yönetimi. H. Kıran (Ed.), Etkili sınıf yönetimi (s. 303-335), (5. Baskı). Ankara: Anı.
• Dede, Ş. (1996). Özel eğitim hakkında Salamanca bildirisi. Özel Eğitim Dergisi, 2(2), 91- 94.
• Demirel, Ö. (2004). Öğretimde planlama ve değerlendirme. Öğretme sanatı. Ankara: Pegem A.
• Dikici Sığırtmaç, A. (2008). Özel gereksinimi olan öğrenciler. Y. Aktaş Arnas ve F. Sadık (Ed.), Okul öncesi eğitimde sınıf yönetimi (s. 363-389). Ankara: Kök.
• Doorlag, D. H. ve Lewis, R. B. (2011). Teaching students with special needs in general education classrooms. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.
• Downing, J. E. (2008). Including students with severe and multiple disabilities in typical classrooms: practical strategies for teachers. (3rd ed.). Baltimore: Paul H. Brookes Publishing Co.
• Ekici, G. (2002). Öğretim yönetimi. E. Karip (Ed.), Sınıf yönetimi (s. 70-107). Ankara: Pegem A.
• Erbaş, D. (2010). Sınıfta etkili öğretim ve yönetim: Etkinliklerle ve örneklerle. Ankara: Data yayıncılık.
• Erdem, A. R. (2008). Birleştirilmiş sınıflarda öğretim (5. Baskı). Ankara: Anı.
• Erden, M. (2005). Sınıf yönetimi, İstanbul: Epsilon.
• Erdoğan, İ. (2000). Sınıf yönetimi ders konferans panel ve seminer etkinliklerinde başarının yolları. İstanbul: Sistem.
• Gedikoğlu, T. (2005), Avrupa birliği sürecinde Türk eğitim sistemi: sorunlar ve çözüm önerileri, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 66-80.
• Gökyer, N. (2010). Sınıfta özel grupların yönetimi. C. Gülşen (Ed.), Kuram ve uygulamada sınıf yönetimi (s. 241-314). Ankara: Anı.
• Gözün, Ö. ve Yıkmış, N. (2004). İlköğretim müfettişlerinin kaynaştırma uygulamasına yönelik görüşlerinin belirlenmesi. 14. Ulusal Özel Eğitim Kongresi’nde Sunulmuş Bildiri, Bolu.
• Gözütok, D. F. (2004). Öğretmenliğimi geliştiriyorum (2. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi
• Güner, N., Sazak-Pınar, E., & Melekoğlu, M.A. (2012). Analyzing of the books on classroom management published in Turkey in terms of dealing with people with disability. 3rd World Conference on Learning, Teaching and Educational Leadership, Belgium.
• Güner, N., Sazak-Pınar, E., & Melekoğlu, M. A. (2014). Examining classroom management textbooks published in Turkey in terms of addressing individuals with disabilities. Elementary Education Online, 13(1), 155-168.
• Güneş, F. (2007). Yapılandırıcı yaklaşımla sınıf yönetimi. Ankara:Nobel
• Hergenrather, K. ve Rhodes S. (2007). Exploring undergraduate students' attitudes towards persons with disabilities: application of the disability social relationship scale. Rehabilitation Counselling Bulletin, 50, 66-75.
• Hsieh, H. F. & Shannon, S. (2005). Three approaches to qualitative content analysis, Qualitative Health Research, 15, 1277-1288.
• Hobbs, T. & Westling, D. L. (1998). Promoting successful ınclusion through collaborative problem solving. Teaching Exceptional Children, 31(1), 12-19. http://www.ibe.unesco.org/fileadmin/user_upload/Policy_Dialogue/48th_ICE/ICE_FINAL_REPORT_eng.pdf 29.10.2012 tarihinde erişilmiştir.
• Ilgar, L. (2005). Eğitim yönetimi okul yönetimi sınıf yönetimi. İstanbul: Beta.
• Jordan, A., Schwartz, E. & McGhie-Richmond, D. (2009). Preparing teachers for inclusive classrooms. Teaching and Teacher Education, 25(4), 535-542.
• Karataş, K. (2002). Engellilerin toplumla bütünleşme sorunları, bir sosyal politika yaklaşımı. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, Türkiye Körler Federasyonu, 2(2).
• Kızıltepe, Z. (2015). Nitel veri analizi. F. N. Seggie ve Y. Bayyurt (Ed.), Nitel araştırma yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Korkmaz, A. (2004). Sınıf organizasyonu. L. Küçükahmet (Ed.), Çağdaş sınıf yönetimi (s. 150-164), (6.Baskı). Ankara: Nobel.
• Kökkaya, Z. (2006). Avrupa birliği yolunda Türkiye’de özürlü insanların ekonomik ve sosyal hakları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Köktaş, K. Ş. (2003). Sınıf yönetimi. Adana: Nobel.
• Marzano, R.J. & Marzano, J.S. (2003). The key to classroom management. Educational Leadership, 61(1), 6–17.
• McClean, W. A. (2007). An Investigation into the need for effective leadership mechanisms in the management of a successful inclusive programme in the primary school system. The Educational Resources Information Center (ERIC) veri tabanından 23.06.2016 tarihinde alınmıştır.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. Sage Publications.
• Özabacı, N. (2007). Sınıfta sorunlu ve özel öğrencilerin eğitimi, M. Şişman ve S. Turan (Ed.), Sınıf yönetimi (s. 129-146), (5. Baskı) Ankara: Pegem A.
• Özen, Y. (2001) İlköğretimde iletişim “sınıfta yönetim”. Ankara: Nobel.
• Özyılmaz, Ö. (2013). Türk milli eğitim sisteminin sorunları ve çözüm arayışları. Ankara: Pegem Akademi.
• Sarı, H. (2005), Özel eğitime muhtaç çocuklar ve etkili sınıf yönetimi. M. Gürsel, H. Sarı ve B. Dilmaç (Ed.) Sınıf yönetimi (86-113). Konya: Eğitim.
• Serdoğan, M. (2008), Öğrencilerin güdülenmesi. Z. Kaya (Ed.), Sınıf yönetimi, (183-209), (8. Baskı). Ankara: Pegem A.
• Smith, R. M. (2006). Classroom management texts: a study in the representation and misrepresentation ofstudents with disabilities. International Journal of Inclusive Education. ISSN 1464–5173, DOI: 10.1080/136031105002215491-104.
• Soodak, L. C. & McCarthy, M. R. (2006). Classroom management in inclusive settings. Evertson C. M. & Weinstein, C. S. (Eds). Handbook of classroom management: Research, practice and contemporary issues (pp. 3-15). Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Şahin, S., (2011). Okul öncesi eğitimde özel gereksinimli çocukların sınıfa katılımı. G. Uyanık Balat, H. Bilgin (Ed.), Okul öncesinde sınıf yönetimi (s. 221-238). Ankara: Eğiten.
• T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı (2008). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği: özürlüler kanunu ve ilgili mevzuat. 25.05.2012 tarihinde http://www.ozurluveyasli.gov.tr/tr/html/381/5.20 adresinden erişilmiştir
• The United Nations (2006). Convention on the Rights of persons with disabilities. 29.05.2012 tarihinde http://www.un.org/disabilities/countries.asp?navid=12&pid=166 adresinden erişilmiştir.
• Toprakçı, E. (2002). Sınıf örgütünün yönetimi, Ankara: Ütopya.
• Topses, G. (2004). Öğrenci davranışlarını etkileyen psikolojik etmenler ve sorunları. L. Küçükahmet (Ed.). Çağdaş sınıf yönetimi (s. 11-36), (6.Baskı). Ankara: Nobel.
• Yağcı, E. (2004). Olumlu öğrenme ortamı oluşturma. Ş. Ş. Erçetin ve Ç. M. Özdemir (Ed.), Sınıf yönetimi (s. 75-101), Ankara: Asil.
• Yeşilyurt, E. (2008). Eğitim programlarının hedeflerine ulaşılması bağlamında sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarına olan kazanımları. Kuramsal Eğitim Bilim, 1(2), 23-42.
• Yıldırım A. ve Simsek H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılman, M. (2006). Sınıf yönetimi. M. Yılman, (Ed.). Ankara: Nobel.
• Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2011). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin sorunlarına ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 942-973.
• Yılmaz, N.Z. ve Aydın, Ö. (2015). İlköğretim öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerilerine ilişkin algılarının çeşitli değişkenler tarafından incelenmesi, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(8).
• Yükseköğretim Kurumu, (2008). http://www.yok.gov.tr/documents/10279/ 30217/E%C4%9E%C4%B0T %C4%B0M+FAK%C3%9CLTES%C4%B0%20%C3%96%C4%9ERETMEN+YET%C4%B0%C5%9ET%C4%B0RME+L%C4%B0SANS+PROGRAMLARI.pdf/054dfc9e-a753-42e6-a8ad-674180d6e382, 23.04.2017 tarihinde erişilmiştir.
• Yükseköğretim Kurumu (1998), http://www.yok.gov.tr/documents/10279/30217/Egitim_fakultesi_ogretmen _yetistirme_lisans_programlari_mart_98.pdf/5e166018-b806-48d5-ae13-6afd5dac511c, 18.01.2016 tarihinde erişilmiştir.
• Yükseköğretim Kurumu (1997) http://www.yok.gov.tr/documents/10279/49665/aciklama_ programlar/aa7bd091-9328-4df7-aafa-2b99edb6872f, 02.04.2016 tarihinde erişilmiştir.