Okul Yöneticilerinde Duygusal Zekânın Zaman Yönetimi Becerilerine Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 68 - 84, 27.10.2021

Ahmet Yıldırım , Aytekin Tokgöz

https://doi.org/10.33710/sduijes.839179

Öz

Bu araştırma yöneticilerin duygusal zekâsının zaman yönetimi becerilerine etkisini tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Isparta il merkezinde ilk ve orta dereceli okullarda görev yapan 235 eğitim yöneticisi oluşturmaktadır. Araştırmada tam sayım yöntemi uygulanarak araştırmanın evreninin tamamına gönderilen duygusal zekâ ve zaman yönetimi ölçeklerini içeren anket formundan geri dönen ve incelemeye uygun 161 form incelemeye alınmıştır. Değişkenler arasındaki etkiyi tespit etmek üzere SPSS ve AMOS programlarından yararlanılmıştır. Araştırmada kullanılan değişkenlerin aralarındaki ilişkilerin ve etkilerin test edilmesinde korelasyon ve regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre duygusal zekânın boyutları ile zaman yönetimi becerileri arasında anlamlı ilişkiler bulunmaktadır. Eğitim yöneticilerinin duygusal zekânın öz kontrol, duygusallık, sosyallik, iyi oluş boyutları arttıkça zaman yönetiminin zaman planlama, zaman tutumu boyutlarına ilişkin becerileri artmakta ancak zaman harcattırıcı boyutuna ilişkin becerileri azalmaktadır. Araştırma bulgularına göre duygusal zekânın duygusallık boyutunun zaman yönetimi üzerinde anlamlı yordayıcısı olduğu ancak özkontrol, sosyallik ve iyi oluş boyutlarının anlamlı yordayıcısı olmadığı tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular alanyazın doğrultusunda tartışılmış ve farklı çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Duygusal zekâ, Zaman yönetimi becerisi, Eğitim yöneticileri

The Effect of Emotional Intelligence on Time Management Skills in School Administrators

Öz

This research was conducted to determine the effect of managers' emotional intelligence on time management skills. The universe of the research consists of 235 education administrators working in primary and secondary schools in the city center of Isparta. In the study, 161 forms that were returned from the questionnaire containing emotional intelligence and time management scales sent to the entire universe of the study by applying the full count method and were suitable for examination were examined. SPSS and AMOS programs were used to determine the effect between variables. Correlation and regression analysis were used to test the relationships and effects between the variables used in the study. According to the results of the research, there are significant relationships between the dimensions of emotional intelligence and time management skills. As the dimensions of emotional intelligence, self-control, emotionality, sociability and well-being increase, the skills of time management in terms of time planning and time attitude increase, but their skills related to time-consuming length decrease. According to the research findings, it was determined that the emotionality dimension of emotional intelligence was a significant predictor of time management, but the dimensions of self-control, sociability and well-being were not significant predictors. The findings obtained as a result of the research were discussed in line with the literature and suggestions were made for different studies.

Anahtar Kelimeler

Emotional intelligence, Time management skill, Education managers

Kaynakça

• Acar, F. (2002). Duygusal zekâ ve liderlik, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(12), 53-68.
• Akbaba-Altun, S. (2011). Başarılı ilköğretim okulu müdürlerinin zaman yönetimi stratejileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(4), 491-507.
• Alay, S. ve Koçak S. (2002) Zaman yönetimi anketi: Geçerlilik ve güvenilirlik. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 9-13.
• Anderson, J. C. ve Gerbing, D. W. (1984). The effect of sampling error on convergence, improper solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Psychometrika, 49(2), 155–173. https://doi.org/10.1007/BF02294170.
• Arıcıoğlu, M. (2002). Yönetsel başarının değerlemesinde duygusal zekanın kullanımı: Öğrenci yurdu yöneticileri bağlamında bir araştırma, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi 4, 26-42.
• Arazsu, O. (2005). İstanbul ili kâğıthane ilçesinde çalışan ilköğretim okulu müdürlerinin görev tanımı kapsamında yer alan görevlere ayırdıkları zamanın belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Ardahan, F. (2003). Küçük ve orta boy işletme yöneticileri için zaman yönetimi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya.
• Arslan, B. E., Kaynak, K., Pınarcık, Ö. ve Arslan, E. (2013). Okul öncesi öğretmen adaylarının duygusal zekâları ve yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 35-42.
• Bar-On. (1997). BarOn emotional quotient inventory. Manual Toronto: MHS Inc.
• Başaran, İ. E. (2008). Örgütsel davranış: insanın üretim gücü. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
• Boslough, J. (Mart, 1990). Zaman, National Geographic, (Der. F. Mefkure Ekici, 1999).
• Britton, B. K ve Tesser, A. (1991). Effects of time-management practices on college grades. Journal of Educational Psychology, 83(3), 405-10.
• Bülbüloğlu, A. (2001). Duygusal zekâ kuramı. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Can, H. (1992). Organizasyon ve yönetim, Adım Yayıncılık: Ankara.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: Spss ve lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem A. Çelik, V. (2002). Sınıf yönetimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Deniz, M. E., Özer, E. ve Işık, E. (2013). Duygusal zekâ özelliği ölçeği–kısa formu: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 38(169), 407-419.
• Drucker, P. F. (1992). Etkin yöneticilik. Çev. A. Özden – N. Tunalı. İstanbul: Eti Yayınları.
• Efil, İ. (2000). Zaman yönetimi. (Ed. L. Küçükahmet) Sınıf yönetimi, Ankara: Nobel Yayınları.
• Friedman, I. A. (1995). School principal burnout: the concept and it’s components. Journal of Organizational Behavior, 16(2), 191-198.
• Friedman, I. A. (2002). Burnout in school principals: Role related antecedents. Social Psychology of Education, 5(3), 229-251. Goleman, D. (1995). Emotional intelligence. New York: Bantam Dell.
• Goleman, D. (1997). Emotional intelligence. Bantam trade paperback ed. New York: Bantam Books, Chicago. Goleman, D. (2000). İşbaşında duygusal zekâ, Varlık Yayınları: İstanbul.
• Goleman, D. (2010). Ecological intelligence: The hidden impacts of what we buy. Random House LLC.
• Gönen, E. ve Özmete, E. (2004). Çalışma yaşamında zaman tuzaklarına ilişkin bir inceleme, Standart Ekonomik ve Teknik Dergisi, 43(507).
• Joreskog, K. G. ve Sorbom, D. (1993). Lisrel 8 : structural equation modeling with the simplis command language. Scientific Software International.
• Kalaycı, S. (2009). SPSS uygulamalı çok değiskenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kansu, N. (2004). Duygusal Zekâ. http: //www.zaferkoleji.k12.tr/kategoriler/sayfa.asp?islem= 2&Sayfa No=14.
• Kline, R. B. (1998). Principles and practice of structural equation modeling. New York: NY The Guilford Press.
• Kocabaş, İ. ve Erdem, R. (2003), Yönetici adayı öğretmenlerin kişisel zaman yönetimi davranışları, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), s.192- 202.
• Koch, C. J. ve Kleinmann, M. (2002). A stitch in time saves nine: Behavioural decision making explanations for time management problems. European Journal of Work and Organizational Psychology, 11 (2), 199–217.
• Lyons, J. B. ve Schneider, T. R. (2005). The influence of emotional intelligence on performance, Personality and Individual Differences, 39(4), 693-703.
• MacKenzie, R. A. (1989). Zaman tuzağı: zamanı nasıl denetlersiniz? (Çev: Yakut Güneri), Amacom İlgi Yayınları: İstanbul.
• Salovey, P. ve Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition, and Personality, 9(3), 185-211. https://doi.org/10.2190/DUGG-P24E-52WK-6CDG.
• McPeake, J. A. (2006). The principalship: A study of the principal’s time on task from 1960 to the twenty-first century, Marshall University, Huntington, USA. [UMI Dissertation Number : 3278570].
• Meydan ve Şeşen (2015). Yapısal eşitlik modellemesi, Detay Yayıncılık: İstanbul.
• Mikolajczak, M. ve Limunet, O. (2008). Trait emotional intelligence and the cognitive appraisal of stressful events: An exploratory study. Personality and Individual Differences, 44(2008), 1445-1453.
• Nunnally, J. C. (1978). Psychometric theory. 2nd edition, McGraw-Hill, New York.
• Petrides, K. V. (2009). Technical manual for the Trait Emotional Intelligence Questionnaires (TEIQue), (1st edition, 4th printing). London: London Psychometric Laboratory.
• Petrides, K. V. (2010). Trait Emotional Intelligence Theory, Industrial and Organizational Pyschology 3, 136-139.
• Petrides, K. V. ve Furnham, A. (2001). Trait emotional intelligence: Psychometric investigation with reference to established trait taxonomies. European Journal of Personality, 15(6), 425–448.
• Petrides, K. V. ve Furnham, A. (2003). Trait emotional Intelligence: Behavioural validation in two studies of emotion recognition and reactivity to mood induction, European Journal of Personality, 17(1), 39-57.
• Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. (2001). Örgütsel psikoloji, Ezgi Kitabevi: Bursa.
• Serrat, O. (2017). Tools, methods, and approaches to drive organizational performance, Springer: Berlin.
• Shapiro, (2017). Antitrust in a time of populism, International Journal of Industrial Organization, 61, 714-748.
• Shelly, Y. S. ve Brown, L. (2004). A review of the emotional intelligence literature and implications for corrections, Research Branch Correctional Service of Canada.
• Shweder, R. A. (1994). Kali's tongue: Cultural psychology and the power of shame in orissa, India.
• Smith, H. W. (1998). Hayat ve zamanı yönetmenin 10 doğal yasası. (Çev. Adalet Çelbiş). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Smith, J. (1998). Daha iyi nasıl zaman yönetimi. (Çev. A. Çimen). İstanbul: Timaş Yayınları.
• Sternberg, R. J. (1985). Beyond IQ: A triarchic theory of human intelligence, New York, Cambridge University Pres, 45-129.
• Sucu, Y. (1996). Yönetsel zamanın etken kullanılması, El Kitabı:Bolu.
• Şişman, F. (1999). Zamana hükmetmek, Power: Profesyonellerin Ekonomi Dergisi.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2014). Using multivariate statistics. London: Pearson.
• Terzi, A. (2007). İlköğretim okulu müdürlerinin yöneticilik görevlerine ayırdıkları zaman ile etkili zaman kullanımını engelleyen etkenler arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Tunca, Ö. (2010). Duygusal zekanın sınıf yönetme becerilerine etkisi ve bir araştırma, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Tuyan, S. ve Beceren E. (2004). Sınıf yönetiminde duygusal zekâ becerilerinin kullanılması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2(28), 37–42.
• Uğur, A. (2000). Çalışma hayatında zaman yönetimi. MPM Kalkınmada Anahtar Verimlilik Dergisi. 12(143), 18–22.
• Ural, A. (2001). Yöneticilerde Duygusal Zekanın Üç Boyutu, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 209-219.
• Üzel. D ve Hangül, T. (2011). Duygusal zekâ ve akademik başarı arasındaki ilişki. Balıkesir. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1-9.
• Vural, E. D. (2010). Okul öncesi öğretmen adaylarının duygusal zekâları ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki, e-Journal of New World Sciences Academy, 5(3).
• Whitaker, K. (1996). Exploring causes of principal burnout. Journal of Educational Administration. 34(1), 60-71.
• Yeşilyaprak, D. (2001). Duygusal zekâ ve eğitim açısından doğurguları. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi 25(25), 139-146. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10371/126935.
• Yıldırım, N. (2009). Denetim sürecinde ilköğretim okulu müdürlerinin değerlendirilme formu üzerine değerlendirme. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 4(2), 199-212.