Çinko Ve Demirli Gübre Uygulamasının Siyez ( T. Monococcum ) Buğdayının Gelişimi Ve Büyüme Parametrelerine Etkisi

Yıl 2020, - Türkiye 13. Ulusal, I. Uluslararası Tarla Bitkileri Kongresi Özel Sayısı, 8 - 15, 07.04.2020

Ayşen Akay , Firat Uzun

Öz

Siyez (Triticum monococcum) buğdayının ülkemizde
Kastamonu ve Sinop çevresinde dar bir alanda yetiştiriciliği yapılmaktadır. İnsanların
çok az miktarda mikro besin içeren tahıl bazlı yiyecekleri yoğun bir şekilde
tüketmesi nedeniyle genellikle demir ve çinko noksanlığı görülmekte ve bazı
sağlık sorunları ortaya çıkmaktadır. Bu buğdayında mikro besin ihtiyacının ne
kadar olduğu ya da gübreleme isteğinin olup olmadığı konusunda çalışma
bulunmamaktadır. Yapılan bu ön çalışmada; siyez buğdayının ülkemizde Kastamonu
dışında başka yerlerde de yetiştiriciliğinin yapılabilmesi ve danedeki Zn ve Fe
konsantrasyonunun artırılması amaçlanmıştır. Sera şartlarında yürütülen
denemede kireçli toprağa ekilen siyez buğdayına farklı dozlarda Zn ( 0, 4, 8,
16 mg Zn kg-1 ) ve Fe ( 0, 4, 8, 16 mg Fe kg-1 )
uygulanmıştır. Tesadüf parselleri faktöriyel deneme desenine göre kurulan
deneme; Kasım 2017 -Temmuz 2018 tarihleri arasında yürütülmüştür. Denemede
siyez buğdayında fenolojik gözlemler yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre
ortalama bitki boyu 83.7-102.4 cm, başak sayısı 22.3-27.0 adet/saksı, başak
uzunluğu 2.9-4.0 cm, biomas verimi 18.4-23.0 gr/saksı, tane verimi 4.6-6.0
g/saksı arasında bulunmuştur. Yapılan istatistiki analizlerde Fe dozları ve Zn
dozları arasında önemli farklılıklar gözlenmiştir(P<0.01); ayrıca Fe*Zn interaksiyonu
da istatistiksel olarak p<0.01 düzeyinde önemli bulunmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Çinko, demir, gübre, kireçli toprak, siyez

Destekleyen Kurum

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ BAP KOORDİNATÖRLÜĞÜ

Proje Numarası

18401120

The Effect of Zinc and Iron Fertilizer Application on the Development and Growth Parameters of Siyez Wheat (T. monococcum)

Öz

In this
study, it was aimed to determine the iron and zinc fertilizer requirements of
the plant in case of growing siyez wheat (T.
monococcum) under calcareous soil conditions in Konya. There was no study
in our country on how much micronutrient needs of siyez wheat or whether there
is any desire for fertilization. In the experiment
carried out under greenhouse conditions, different doses of Zn (0, 4, 8, 16 mg
Zn kg-1) and Fe (0, 4, 8, 16 mg Fe kg-1) were applied to
siyez wheat planted in calcareous soil. The experiment was established
according to the factorial experiment design of random plots. It was conducted
between November 2017 and July 2018. Plant height, number of spike, spike
length, biomass yield and grain yield values of siyez wheat were determined.
According to the results obtained, average plant height was 83,7-102,4 cm,
number of spike was 22,3-27,0 pcs / pot, spike length was between 2,9-4,0 cm,
biomass yield was between 18,4-23,0 g / pot, and grain yield was between 4,6-6,0
g / pot. Significant differences were observed between Fe doses and Zn doses in
statistical analyzes. Furthermore, Fe * Zn interaction was statistically
significant.

Anahtar Kelimeler

Iron, zinc, fertilizer, calcareous soil, Siyez wheat

Proje Numarası

18401120

Kaynakça

• Anonymous, 2017. http://www.tmo.gov.tr Erişim Tarihi: 12.05.2019.
• Atar, B. ve Kara, B., 2017. Comparison of Grain Yield and Some Characteristics of Hulled, Durum and Bread Wheat Genotypes Varieties, Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 5 (2), 159-163.
• Bayraklı, F., 1986. Toprak ve Bitki Analizleri (Çeviri). 19 Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi S:77-79, Samsun.
• Cakmak, I., Yilmaz, A., Kalayci, M., Ekiz, H., Torun, B., Ereno, B. and Braun, H., 1996. Zinc deficiency as a critical problem in wheat production in Central Anatolia, Plant and Soil, 180 (2), 165-172.
• Carson,P.L.,1980.Recommended potasium test. Recommended potasium test. In: Recommended Chemicalsoil test procedures for the North Central Region. Rev.ed., North Central Regional Publication no.221. North Dakota Agric. Exp. Stn. North Dakota StateUniversity, Fargo. USA.
• Castagna, R., Borghi, B., Di Fonzo, N., Heun, M. and Salamini, F., 1995. Yield and related traits of einkorn (T. monococcum ssp. monococcum) in different environments, European Journal of Agronomy, 4 (3), 371-378.
• Corbellini, M., Empilli, S., Vaccino, P., Brandolini, A., Borghi, B., Heun, M. and Salamini, F., 1999. Einkorn characterization for bread and cookie production in relation to protein subunit composition, Cereal chemistry, 76 (5), 727-733.
• Eyüpoğlu, F., Kurucu, N. and Talaz, S., 1995. Türkiye topraklarının bitkiye yarayışlı mikroelementler bakımından genel durumu. Toprak Gübre Araştırma Ens.Gee, G. W. and Bauder, J. W., 1986. Particle-size analysis 1. Methods of soil analysis: Part 1—Physical and mineralogical methods, (methodsofsoilan1), 383-411.
• Grausgruber, H., Sailer, C., Ghambashidze, G., Bolyos, L. and Ruckenbauer, P., 2004. Genetic variation in agronomic and qualitative traits of ancient wheats, Genetic variation for plant breeding. Proceedings of the 17th EUCARPIA General Congress, Tulln, Austria, 8-11 September 2004, 19-22.
• Hidalgo, A. and Brandolini, A., 2014. Nutritional properties of einkorn wheat (Triticum monococcum L.), Journal of the science of food and agriculture, 94 (4), 601-612.
• Lindsay, W. L. and Norvell, W. A., 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese, and copper 1, Soil Science Society of America Journal, 42 (3), 421-428.
• Mousavi, S. R., 2011. Zinc in crop production and interaction with phosphorus, Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 5 (9), 1503-1509.
• Ohwaki, Y., Kraokaw, S., Chotechuen, S., Egawa, Y. and Sugahara, K., 1997. Differences in responses to iron deficiency among various cultivars of mungbean (Vigna radiata (L.) Wilczek), Plant and Soil, 192 (1), 107-114.
• Olsen, S.R., and Sommers, L.E. ,1982. Sodyum bikarbonatta çözünen fosfor. Toprak analiz yöntemleri, kısım , 2 , 421-422.
• Richards L.A., 1954. Diagnosis and Improvement of Saline and Alkaline Soils. U.S. Dep. Agr. Handbook, Washington.
• Sillanpaa, M., 1982. Micronutrients and the nutrient status of soils: a global study, 48, Food & Agriculture Org..
• Thomas, G. W., 1982. Exchangeable cations, Pgs 159-165 In: Methods of soil analysis. Part II (page A. L Miller. R. H., and Keeney. D. R., eds,). 2nd edition.America Society of Agronomy and Soil Science of America. Madison. Wisconsin, USA.
• Troccoli, A. and Codianni, P., 2005. Appropriate seeding rate for einkorn, emmer, and spelt grown under rainfed condition in southern Italy, European Journal of Agronomy, 22 (3), 293-300.
• TUİK, 2018, http://www.tuik.gov.tr Erişim tarihi: 12.05.2019.
• Walkley, A. and Black, I. A., 1934. An examination of the Degtjareff method for determining soil organic matter, and a proposed modification of the chromic acid titration method. Soil science, 37(1), 29-38.