Determining the Self-Efficacy of Science Teachers in Developing Digital Teaching Materials

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 1, 144 - 178, 15.03.2025

Mehmet Ali Pınar , Güldem Dönel Akgül

https://doi.org/10.29250/sead.1499241

Öz

This research analyzes the self-efficacy levels of science teachers in developing educational materials using Web 2.0 tools and whether or not these levels vary according to the variables such as gender, professional experience, location of workplace, daily internet usage duration, and participation in digital education training courses. The study was conducted with 81 science teachers working in public middle schools affiliated with the Ministry of National Education across Turkey. In the study in which a survey model was utilized, the "Teachers' Digital Teaching Material Development Self-Efficacy Scale," developed by Korkmaz et al. (2019), was employed for data collection. The data were analyzed using parametric tests in SPSS 22.0 software. The findings reveal that teachers generally have high confidence in developing digital materials, but they have moderate confidence in developing Web 2.0 tools and higher confidence in design-related tasks. Variables such as gender, years of professional experience, and daily internet usage were determined not to create significant differences. However, significant differences were found based on the location of the workplace and participation in digital education courses. Teachers working in provincial centers were found to have higher levels of self-efficacy in developing digital teaching materials compared to those working in districts and villages. Additionally, the self-efficacy perceptions of teachers who participated in digital education courses were found higher than of those who did not. The results denote that increasing access to professional development opportunities, expanding training on the use of Web 2.0 tools, and providing more support to teachers working in rural areas are necessary to enhance the digital teaching material development skills of science teachers.

Anahtar Kelimeler

Digital teaching material development, Science teachers, Web 2.0 tools

Etik Beyan

CONFLICT OF INTEREST STATEMENT The author declares that there is no conflict of interest in this study. RESEARCH AND PUBLICATION ETHICS STATEMENT The authors declare that research and publication ethics are followed in this study. AUTHOR LIABILITY STATEMENT The authors declare that the “Conceptual Framework, Post Draft, Review and Editing” part of this study were done by Assoc. Prof. Dr. Murat ÇETİNKAYA and “Research, Gathering Sources, Visualization” part of this work was done by İrem Cansu DEMİR.

Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Dijital Öğretim Materyali Geliştirme Öz-Yeterliklerinin Belirlenmesi

Öz

Bu araştırma, fen bilimleri öğretmenlerinin Web 2.0 araçları kullanarak eğitim materyali geliştirme konusundaki öz-yeterlik düzeylerini ve bu düzeylerin cinsiyet, mesleki deneyim, görev yerinin yerleşim birimi, günlük internet kullanımı süresi ve dijital eğitim uygulamalarıyla ilgili kurs alıp almama gibi değişkenlere göre değişip değişmediğini analiz etmektedir. Çalışma, Türkiye genelinde Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı devlet ortaokullarında görev yapan 81 fen bilimleri öğretmeniyle gerçekleştirilmiştir. Tarama modelinin kullanıldığı bu araştırmada, veri toplama amacıyla Korkmaz ve arkadaşları (2019) tarafından geliştirilen “Öğretmenlerin Dijital Öğretim Materyali Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler, SPSS 22.0 yazılımında parametrik testler uygulanarak analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, öğretmenlerin genel olarak dijital materyal geliştirmede kendilerine yüksek güven duyduklarını, ancak Web 2.0 araçları geliştirme konusunda orta düzeyde, tasarım konularında ise daha yüksek bir özgüvene sahip olduklarını göstermektedir. Cinsiyet, mesleki tecrübe yılı ve günlük internet kullanımı gibi değişkenlerin anlamlı bir farklılık yaratmadığı görülmüştür. Bununla birlikte, öğretmenlerin görev yaptıkları yerleşim birimi ve dijital eğitim kurslarına katılım durumlarına göre anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. İl merkezlerinde çalışan öğretmenlerin dijital öğretim materyali geliştirme öz-yeterlik düzeylerinin, ilçe ve köylerde görev yapanlara kıyasla daha yüksek olduğu bulunmuştur. Ayrıca, dijital eğitim kurslarına katılan öğretmenlerin öz-yeterlik algılarının, bu tür kurslara katılmayanlara göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Sonuçlar, fen bilimleri öğretmenlerinin dijital öğretim materyali geliştirme becerilerini artırmak için mesleki gelişim fırsatlarına erişimlerinin artırılması, Web 2.0 araçlarının kullanımına yönelik eğitimlerin yaygınlaştırılması ve kırsal bölgelerde görev yapan öğretmenlere daha fazla destek verilmesi gerektiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Dijital öğretim materyali geliştirme, Fen bilimleri öğretmenleri, Web 2.0 araçları

Etik Beyan

ÇIKAR ÇATIŞMASI BEYANI Yazar bu çalışmasında herhangi bir şekilde çıkar çatışması olmadığını beyan eder. ARAŞTIRMA VE YAYIN ETİĞİ BEYANI Yazarlar bu çalışmalarında araştırma ve yayın etiğine uyulduğunu beyan ederler. YAZAR SORUMLULUK BEYANI Yazarlar bu çalışmanın “Kavramsal Çerçeve, Yazı Taslağı, İnceleme ve Düzenleme” kısmının Doç. Dr. Murat ÇETİNKAYA, “Araştırma, Kaynakları Toplama, Görselleştirme” kısmının İrem Cansu DEMİR tarafından yapıldığını beyan ederler.

Kaynakça

• Akçay, S., Aydoğdu, M., Yıldırım, H. & Şensoy, Ö. (2005). Fen eğitiminde ilköğretim 6. sınıflarda çiçekli bitkiler konusunun öğretiminde bilgisayar destekli öğretimin öğrenci başarısına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(12), 103-116.
• Akkaya, S. & Kapıdere, M. (2021). How do digital games utilization levels predict a teacher's digital material development self-efficacy?. World Journal on Educational Technology: Current Issues, 13(2), 322-335. https://doi.org/10.18844/wjet.v13i2.5716 Akkoyunlu, B. & Soylu, M.Y. (2010). Öğretmenlerin sayısal yetkinlikleri üzerine bir çalışma. Türk Kütüphaneciliği. 24(4), 748-768.
• Aksoy, N. C., Karabay, E. & Aksoy, E. (2021). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Selçuk İletişim, 14(2), 859-894. https://doi.org/10.18094/josc.871290
• Alhassan, R. (2017). Exploring the relationship between Web 2.0 tools self-efficacy and teachers' use of these tools in their teaching. Journal of Education and Learning, 6(4), 217-228. http://doi.org/10.5539/jel.v6n4p217 Arslan, A. (2008). Öğretmen adaylarının bilgisayar destekli eğitim yapmaya yönelik tutumları ile öz yeterlik algıları arasındaki ilişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 7(24).101-109. Arslan, M. (2021). Covid-19 salgını sürecinde hizmet içi eğitim etkinliklerine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 11(3), 1601-1619. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.985662
• Arslan, S., Bulut Özek, M. & Türel, Y. K. (2023). The Relation between Web 2.0 rapid content development self-efficiency and professional burnout of special education teachers. Malaysian Online Journal of Educational Technology, 11(1), 14-24. http://dx.doi.org/10.52380/mojet.2023.11.1.403 Ata, R. & Yıldırım, K. (2019). Exploring Turkish pre-service teachers’ perceptions and views of digital literacy. Education Sciences, 9(1), 40. https://doi.org/10.3390/educsci9010040 Avcı Ünal, Ö. (2010). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin teknoloji yeterlilik düzeylerinin belirlenmesi: Hatay ili örneği. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Baykul, Y. & Adıgüzel, O. C. (2013). Sosyal bilimler için istatistik: SPSS uygulamaları. Pegem Akademi Yayınları.
• Bediroğlu, R. (2021). Fen bilgisi öğretmen adaylarının dijital öğretim materyali geliştirme öz-yeterlikleri. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Birişçi, S. & Kul, Ü. (2018). Pedagojik formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının teknoloji entegrasyonu öz-yeterlik inanışlarının incelenmesi. Fen, Matematik, Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-18.
• Birişçi, S., Kul, Ü., Aksu, Z., Akaslan, D. & Çelik, S. (2018). Web 2.0 hızlı içerik geliştirme öz-yeterlik inancı belirlemeye yönelik ölçek (W2ÖYİÖ) geliştirme çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 8, 1, 187-208. https://doi.org/10.17943/etku.335164 Cabezas-Gonzalez, M., Casillas-Martín, S., Sanches-Ferreira, M. & Teixeira Diogo, F. L. (2017). Do gender and age affect the level of digital competence? A study with university students. Fonseca Journal of Communication, 15, 109-125.
• Ceylan, H. (2019). Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Eğitim-Öğretiminde, Eğitim Bilişim Ağından (EBA) Yararlanmaya İlişkin Görüşleri. [Yayınlanmamış yüksek Lisans Tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Coffey, T. R. (2021). A comparative study of novice and experienced teachers’ self-efficacy toward technology integration and level of technology integration in the classroom. [PhD thesis] Liberty University. Çelik, F., Kocaman, F. & Önal, A. S. (2006). Burdur ili merkez ilçe ilköğretim öğretmenlerinin bilgisayar okur-yazarlık seviyeleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (1), 1-13.
• Çepni, S. (2014). Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi. Pegem Akademi Yayınları. Daşdemir, İ. & Doymuş, K. (2014). Maddenin yapısı ve özellikleri ünitesinde animasyon kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına, hatırda tutma düzeyine ve bilimsel Süreç becerilerine etkisi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 84-101.
• Demirci, C. & Yılmaz, R. (2021). Investigation of Web 2.0 rapid content development self-efficacy perception levels of teachers working ın secondary schools. European Journal of Education Studies, 8(2), 411-421. http://dx.doi.org/10.46827/ejes.v8i2.3593 Demircioğlu, H. & Geban, Ö. (1996). Fen bilgisi öğretiminde bilgisayar destekli öğretim ve geleneksel problem çözme etkinliklerinin ders başarısı bakımından karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(12), 183-185. Durak, H. & Seferoğlu, S.S. (2017). Öğretmenlerin teknoloji kullanım yeterliklerinde etkili olan faktörlerle ilgili bir inceleme. H.F. Odabaşı, B. Akkoyunlu ve A. İşman (Ed.), Eğitim teknolojileri okumaları (29. Bölüm, s.537-556). TOJET ve Sakarya Üniversitesi. Ecevit, T. & Şimşek, P. Ö. (2017). Öğretmenlerin fen kavram öğretimleri, kavram yanılgılarını saptama ve giderme çalışmalarının değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 16(1), 120-150. https://doi.org/10.17051/io.2017.47449
• Erbenzer, E. (2021). Sınıf öğretmenlerinin dijital öğretim materyali geliştirme öz-yeterlik algıları ve kullanım durumları. [Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi]. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Fidan, M. & Yeleğen, H. C. (2022). Öğretmenlerin dijital yeterliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi ve dijital yeterlik gereksinimleri. Ege Eğitim Dergisi, 23(2), 150-170. https://doi.org/10.12984/egeefd.1075367
• Fidell, S., Tabachnick, B., Mestre, V. & Fidell, L. (2013). Aircraft noise-induced awakenings are more reasonably predicted from relative than from absolute sound exposure levels. The Journal of the Acoustical Society of America, 134(5), 3645-3653. https://doi.org/10.1121/1.4823838
• Frankel, J. R. & Wallen, N. E. (2009). How to design and evaluate research in education. McGraw-Hill. Gökbulut, B., Keserci, G. & Akyüz, A. (2021). Eğitim fakültesinde görev yapan akademisyen ve öğretmenlerin dijital materyal tasarım yeterlikleri. Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 4(1), 11-24. https://doi.org/10.53047/josse.917536 Güneş, A. M. & Buluç, B. (2017). Sınıf öğretmenlerinin teknoloji kullanımları ve öz-yeterlik inançları arasındaki ilişki. TÜBAV Bilim Dergisi, 10(1), 94-113. Günşen, M. O. (2023). Özel Eğitim Öğretmenlerinin dijital öğretim materyali geliştirme öz-yeterliklerinin belirlenmesi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(5), 74-91. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1334393
• İşman, A., Baytekin, Ç., Balkan, F., Horzum, M. B. & Kıyıcı, M. (2002). Fen bilgisi eğitimi ve yapısalcı yaklaşım. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 1(1), 41-47.
• Johnson, B. & Christensen, L. (2014). Nitel araştırma. S. B. Demir (Çev. Ed.) Eğitim Araştırmaları: Nitel, Nicel ve Karma Yaklaşımlar içinde (s. 374-409). Eğiten Kitap.
• Kahraman, S. & Yilmaz, Z. A. (2018). In-service teachers’ internet self-efficacy: A re-examination of gender differences. Turkish Online Journal of Distance Education, 19(2), 72-85. https://doi.org/10.17718/tojde.415675 Kara, S. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin bilgi ve iletişim teknolojileri yeterliklerinin belirlenmesi İstanbul örneği. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi. Korkmaz, M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık seviyelerinin belirlenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Korkmaz, Ö., Arıkaya, C., & Altıntaş, Y. (2019). Öğretmenlerin dijital öğretim materyali geliştirme öz-yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi çalışması. Turkish Journal of Primary Education, 4(2), 40-56.
• Kreijns, K., van Acker, F., Vermeulen, M. & van Buuren, H. (2013). What stimulates teachers to integrate ICT in their pedagogical practices? The use of digital learning materials in education. Computers in Human Behavior, 29(1), 217-225. https://doi.org/10.1016/j.chb.2012.08.008 Lucas, M., Bem-Haja, P., Siddiq, F., Moreira, A. & Redecker, C. (2021). The relation between in-service teachers’ digital competence and personal and contextual factors: What matters most? Computers & Education, 160, 104052. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2020.104052
• Martinez-Lopez, R., Yot-Domínguez, C. & Trigo, M. E. (2020). Analysis of the internet use and students' Web 2.0 digital competence in a Russian university. International Journal of Technology Enhanced Learning, 12, 316. https://doi.org/10.1504/IJTEL.2020.107986 Ocak, G. & Karakuş, G. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık öz-yeterlilik becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 21(1), 129-147. https://doi.org/10.32709/akusosbil.466549 Özbek, Y. (2020). Sınıf öğretmenlerinin dijital içerik ve teknolojiyi kullanma becerileri. [Tezsiz yüksek lisans projesi]. Pamukkale Üniversitesi. Özçelik, H. & Kurt, A. A. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin bilgisayar özyeterlikleri: Balıkesir ili örneği. İlköğretim Online, 6(3), 441-451.
• Pan, S. C. & Franklin, T. (2011). In-service teachers' self-efficacy, professional development, and Web 2.0 tools for integration. New Horizons in Education, 59(3), 28-40. Park, F. (2020). Ortaokul öğretmenlerinin dijital içerik hazırlama özyeterlilikleri üzerine bir inceleme (Afyonkarahisar örneklemi), [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi] Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Park, F. & Ocak, G. (2022). Ortaokul öğretmenleri dijital içerik hazırlama özyeterlilik ölçeği geliştirme çalışması. Turkish Journal of Primary Education, 7(1), 1-24. https://doi.org/10.52797/tujped.1068712
• Pınar, M. A. & Akgül, G. D. (2020). Etkileşimli tahta kullanımına ilişkin fen bilimleri öğretmenlerinin görüşleri. e-Kafkas Journal of Educational Research, 7(1), 52-65. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.658312
• Pınar, M. A. & Akgül, G. D. (2024). Fen bilimleri öğretmenlerinin eğitsel dijital içerik geliştirme sürecine yönelik görüşleri. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 13(37), 167-183.
• Saklan, H. & Ünal, C. (2019). Dijital eğitim platformları arasında EBA’nın yeri ile ilgili fen bilimleri öğretmenlerinin görüşleri. Ondokuz Mayıs University Journal of Education Faculty, 38(1), 19-34. https://doi.org/10.7822/omuefd.431247
• Say, S. & Yıldırım, F. S. (2020). Investigation of pre-service teachers' Web 2.0 rapid content development self-efficacy belief levels and their views on web 2.0 tools. International Journal of Educational Methodology, 6(2), 345-354. Sönmez, V. & Alacapınar, F. (2016). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Anı Yayıncılık.
• Şanlı, G. (2022). Yenilik transferi bağlamında sınıf öğretmenlerinin Web 2.0 araçlarına dayalı dijital öğretim materyali geliştirme öz yeterliliklerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi. Şendoğdu, K. (2022). Türkçenin yabancı dil olarak uzaktan öğretiminde dijital içerik geliştirme. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi. Timur, S., Timur, B., Arcagök, S. & Öztürk, G. (2020). Fen bilimleri öğretmenlerinin web 2.0 araçlarına yönelik görüşleri. Journal of Kırşehir Education Faculty, 21(1), 63-108.
• Topal, M. & Akgün, Ö. E. (2015). Eğitim fakültesinde öğrenim gören öğretmen adaylarının eğitim amaçlı internet kullanımı öz-yeterlik algılarının incelenmesi: Sakarya Üniversitesi örneği, Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1),343-364. Walan, S. (2020). Embracing digital technology in science classrooms—secondary school teachers’ enacted teaching and reflections on practice. Journal of Science Education and Technology, 29(3), 431-441. https://doi.org/10.1007/s10956-020-09828-6
• Yılmaz, M., Üredi, L. & Akbaşlı, S. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının bilgisayar yeterlilik düzeylerinin ve eğitimde teknoloji kullanımına yönelik algılarının belirlenmesi. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 1(1), 105-121.
• Yontar, A. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 815-824. https://doi.org/10.16916/aded.593579