Van’da Madde Kullanımı ve Bağımlılığı Etkileyen Ailesel Faktörler

Yıl 2021, Sayı: 45, 313 - 336, 07.06.2021

Mehmet Zeki Duman

https://doi.org/10.21497/sefad.944096

Cited By: 2

Öz

Madde kullanımı ve bağımlılığı tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de her geçen gün daha çok insanın hayatını etkilemekte, hayallerin solmasına, ailelerin parçalanmasına ve gençlerin hayatını kaybetmesine neden olmaktadır. Bireysel olduğu kadar toplumsal boyutuyla da öne çıkan bu sorunun ortadan kaldırılması için her ne kadar uluslararası ve ulusal düzeyde bazı yasal önlemler ve ağır cezai müeyyideler konulmuş olsa da madde ticaretinin küresel çapta bir endüstriyel pazara dönüşmüş olması ve bazı büyük şirketlerin ve kartellerin kara para aklama ve yasadışı insan kaçakçılığı faaliyetlerinde finansal kaynak olarak kullanması nedeniyle bu ticaretin hacmi sürekli artmaktadır. Kimi zaman medyaya da yansıyan, ancak genellikle toplumun büyük bir kesimi tarafından görmezlikten gelinen bu sorunun başta gençler olmak üzere insan ve toplum sağlığı üzerindeki etkisi tahmin edilenden çok daha fazladır. Elinizdeki makale, bu gerçekten hareketle Türkiye’de genelde madde kullanımı ve yaygınlığı, özelde de bir sınır kenti olması nedeniyle uyuşturucu maddeye ulaşılabilirliğin kolay olduğu Van’da kullanıcıların aile yapıları, özellikleri ve madde kullanım nedenleri üzerinde durmuştur. Çalışmanın Van’da yapılmış olmasının temel nedeni, Türkiye’de yıllar itibariyle madde kötüye kullanımının, bağımlılığının ve kaçakçılığının en fazla yapıldığı illerin başında geliyor olmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Madde kullanımı, bağımlılık, Van’da uyuşturucu kaçakçılığı, madde bağımlılığı ve aile

Substance Use and Family Factors Affecting Substance Addiction in Van

Öz

As well as all over the world, substance use and addiction affects more people in Turkey every day and causes dreams to fade, families break up and young people lose their lives. Even though some legal measures and severe penal sanctions at the international and national level have been imposed to eliminate this problem which stands out both with its individual and social extent, the trade constantly increases as drug trade has become a global industrial market and it is used as a financial resource for money laundering and illegal human trafficking of some large companies and cartels. This problem, which is sometimes reflected in the media but often ignored by a large part of the society, has a much more impact on human and public health, especially young people. From this fact, the present article generally addresses the substance use and prevalence in Turkey and the family structures, characteristics and reasons for substance use in Van where it is easy to access narcotics as it is a border city. The main reason for conducting the study in Van is its being one of the primary cities where substance abuse, addiction and trafficking are mostly performed in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Substance use, addiction, drug smuggling in Van, substance addiction and family

Kaynakça

• Akkuş, D. & Karaca, A. & Konuk Şener, D. & Ankaralı, H. (2017). Lise öğrencileri arasında sigara ve alkol kullanma sıklığı ve etkileyen faktörler. Anadolu Kliniği, 22(1), 36-45. doi: 10.21673/anadoluklin.245632.
• Alikaşifoğlu, M. (2005). Madde kullanımı risk faktörleri ve koruyucu faktörler, O. Ercan vd., (Haz.) Adolesan Sağlığı Sempozyumu Bildirileri içinde (s.73-83). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları.
• Alikaşifoğu, M. & Erginöz, E. & Ercan, O. & Uysal, Ö. & Albayrak-Kaymak, D. & İlter, Ö. (2004). Alcohol drinking behaviors among turkish high school students. The Turkish Journal Of Pediatrics, 46(1) 44-53. Erişim adresi: http://www. Turkish journalpediatrics.org/uploads/pdf_TJP_166.pdf.
• Ayan, S. (2010). Aile ve şiddet. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Aykaç, Ö. (2020, 13 Mart). Van’da bir yılda rekor uyuşturucu yakalandı. Erişim adresi: http://www.sehrivangazetesi. com/asayis/vanda-bir-yilda-rekor-uyusturucu-yakalandi-h63617.
• Beşirli, H. (2007). Gençlerin alkol tüketim davranışları ve bu davranışlarını etkileyen faktörlerin sosyolojik analizi, Sosyoloji Konferansları Dergisi, 35, 85-118. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/100953.
• Çakıcı, M. & Ergün, D. & Çakıcı, E. & Onur, Ç. (2017). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde lise öğrencileri arasında psikoaktif madde kullanım yaygınlığı ve risk etkenleri, 1996-2015, Anadolu Psikiyatri Derneği, 18(5), 428-437. doi: 10.5455/apd.257281.
• Demirbaş, H. (2015). Substance and Alcohol use in Young in Turkey as Indicated by the CAGE Questionnaire and Drinking Frequencey, Arch Neuropsychiatr, 52, 29-35. doi: 10.5152/npa.2015.6916.
• Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı. (2014). TRB2 bölgesi madde bağımlılığı araştırması. (Yayınlanmamış araştırma raporu), Van.
• Engström, G. (2013). Aile içi şiddet. İstanbul: Dönence Yayınları.
• Erci, B. (1999). Lise öğrencilerinde madde bağımlılığı ve etkileyen ailesel faktörler, Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Yüksekokul Dergisi,1, 83-94. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/29109.
• Erdem, G. & Y. Eke, C. & Ögel, K. & Taner, S. (2006). Lise öğrencilerinde arkadaş özellikleri ve madde kullanımı, Bağımlılık Dergisi, 7(3), 111-116. Erişim adresi: http://psikiyatridizini.net/articles.aspx?journalid=5&year=2006&volume=7&number=3.
• European drug report 2016: trends and developments. http:// www. emcdda. europa. eu/publications/edr/trends-developments/2016_en. Erişim tarihi: 06 Nisan 2020.
• European drug report 2017: trends and developments. https://www.emcdda. europa.eu/system/files/publications/4541/TDAT17001TRN.pdf. Erişim tarihi:24 Mart 2020.
• European drug report 2019: trends and developments. http:// www. emcdda. europa.eu /publications/edr/trends-developments/2016_en. Erişim tarihi: 03 Eylül 2019.
• Gökyüz Ş. & Koçoğlu, G. (2007). Adelosan çağda sigara ve alkol içme davranışı, Fırat Tıp Dergisi, 12(3), 214-218. Erişim adresi: http://www. Firattip dergisi. com / pdf /pdf_FTD_410.pdf.
• Görgün-Baran, Aylin (2004). Türkiye’de aile içi iletişim ve ilişkiler üzerine bir model denemesi, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, 1, 31-40. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/326611.
• Gür, B. S.& Dalmış, İ. & Kırmızıdağ, N. & Çelik, Z. & Boz, N. (2012). Türkiye’nin gençlik profili. Ankara: Seta Yayınları.
• Haspolat, Y. K. & Karabel, M. & Karabel, D. & Kelekçi, S. & Tuncel, T. & Şen, C. & Uluca, Ü. & Tan, İ. (2016). Ergen polikliniğe başvuran olguların sosyodemografik özelliklerinin değerlendirilmesi, Dicle Tıp Dergisi, 43(1), 62-66. doi: 10.5798/diclemedj.0921.2016.01.0639.
• Helvacıoğlu, D. & Yüncü, Z. (2017). Üniversite öğrencilerinde sigara, alkol, madde kullanım bozukluğu ve ailesel madde kullanımı arasındaki ilişki, Klinik Psikiyatri, 20, (161-170). doi: 10.5505/kpd.2017.88598.
• Iskep Van raporu açıklandı (t.y). http://www.hurriyet.com.tr/iskep-van-raporu-aciklandi-37140169. Erişim tarihi: 22.12.2020.
• İlhan, İ. Ö. & Yıldırım, F. & Demirbaş Ha. & B. Doğan, Y. (2008). Alcohol use prevalence and sociodemographic correlates of alchohol use in a university student sample in turkey, Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 43(7), 575-578. doi: 10.1007/s00127-008-0335-z.
• İnan, E. (2020, 21 Eylül). Türkiye’nin tam 33 ilinde yeşil kartlı sayısı, çalışan sayısından fazla çıktı. Erişim tarihi: http://www.gazetevatan.com/ercan-inan-315726-yazar-yazisi-turkiye-nin-tam-33-ilinde-yesil-kartli-sayisi--calisan-sayisindan-fazla-cikti/.
• Kalyoncu, H. (2009). Aile içi şiddet ve şiddet ortamında çocuklar. İstanbul: Popüler Yayınları.
• Karakaya, M (2013). Erzurum’daki uyuşturucu ticaretinin analizi: suç şüphelileri, suç yapıları ve suç olayları, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(33), 557-569. Erişim adresi: http://www.sosyalarastirmalar. com/cilt7/ sayi33 _pdf /6 psikoloji_sosyoloji_felsefe/karakaya_musa.pdf.
• Kuğu, N. & Akyüz, G. & Erşan, E. & Doğan, O. (2000). Sanayi bölgesinde çalışan çıraklarda madde kullanımı ve etkileyen etkenlerin araştırılması, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 1(1), 19-25. Erişim adresi: http://psikiyatridizini. net/ articles. aspx? Journalid =4&year=2000&volume=1&number=1.
• Kurt, S.T (2020, 11 Aralık). Dünyada ve Türkiye’de uyuşturucu kullanımı. Erişim tarihi: https://www.dogrulukpayi.com/bulten/ dunyada-ve-turkiye-de-uyusturucu-kullanimi.
• Ögel, K. & Çorapçıoğlu, A. & Sır, A. & Tamar, M. & Tot, Ş. & Doğan, O. & Uğuz, Ş. & Yenilmez, Ç. & Bilici, M. & Defne T. & Liman, O. (2004). Dokuz ilde ilk ve ortaöğretim öğrencilerimde tütün, alkol ve madde kullanım yaygınlığı, Türk Psikiyatri Dergisi, 15(2), 112-118. Erişim adresi: http://www. turkpsikiyatri. com/ default. aspx? Modül=turkceOzet&gFPrkMakale=465.
• Ögel, K. & Tamar, D. & Evren, C. & Çakmak, D. (2000). İstanbul’da lise gençleri arasında sigara, alkol ve madde kullanım yaygınlığı, Klinik Psikiyatri, 3, 242-245. Erişim adresi: http://www.klinikpsikiyatri.org/jvi.aspx?pdir= kpd&plng =tur &un = KPD-95769&look4=
• Ögel, K. (2001). Türkiye’de madde bağımlılığı. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayınları.
• Polat, O. (2001). Çocuk ve suç, İstanbul: Der Yayınları.
• Sevinç, F. (2020 13 Ocak). Van’da en az 25 bin madde bağımlısı var. Erişim tarihi:http://www.aljazeera.com.tr/al-jazeera-ozel/vanda-en-az-15-bin-madde-bagimlisi-var.
• Substance abuse and mental health services administration. (2018). Key substance use and mental health indicators in the united states: results from the 2018 national survey on drug use and health (HHS publication no. PEP19-5068, NSDUH Series H-54). Rockville, 1-70. Erişim tarihi: https://www.samhsa. gov/data/sites/ default /files/cbhsq-reports/NSDUH National FindingsReport 2018/ NSDUH NationalFindingsReport2018.pdf.
• T.C. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü. (2019). Türkiye uyuşturucu raporu. Ankara: Emniyet Genel Müdürlüğü Yayınları.
• T.C. İçişleri Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü. (2010). EMCDDA 2012 ulusal raporu. Ankara: Tubim yay.
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2017). Küresel gençlik tütün araştırması. Ankara: Artı6medya tanıtım yay.
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2017). İllerı̇n ve bölgelerin sosyo ekonomik gelismislik sıralaması araştırması. Ankara: Yazar.
• Toprak, S. & Özgür Doğru A. & Gümüş, B. (2010). Türkiye’de uyuşturucu madde suçları ve sosyodemografik özellikleri, Cumhuriyet Tıp Dergisi, 32, 19-25. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/47653.
• Turhan, E. & İnandı, T. & Özer, C. & Akoğlu, S. (2011). Üniversite öğrencilerinde madde kullanımı, şiddet ve psikolojik özellikler, Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 9(1), 33-42. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/152916.
• Türkcan, A. (1999). Türkiye’de alkol kullanımı ve bağımlılığının yaygınlığı üzerine bir gözden geçirme, Türk Psikiyatri Dergisi, 10(4), 310–318. Erişim adresi: http://www.turkpsikiyatri.com/default.aspx?modul=turkceOzet&gFPrkMakale=114.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi. (2008, 1 Kasım). Uyuşturucu başta olmak üzere madde bağımlılığı ve kaçakçılığı sorunlarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla kurulan meclis araştırma komisyonu raporu. Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/bitstream/handle/11543/130/ss 323.df?sequence=1&isAllowed=y.
• Türkiye İstatistik Kurumu Van Bölge Müdürlüğü. (2019). Sayılarla Türkiye TRB2 Van, Muş, Bitlis, Hakkâri. Ankara: TUIK Yay.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2019). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi. Erişim tarihi: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1059. Türkiye’de uyuşturucu sorunu. (t.y). http://bilimveaydinlanma.org/turkiyede-uyusturucu-sorunu-neden-buyuyor-nasil-onlenecek. Erişim tarihi: 22.01.2020.
• Ünal, A. & Evcin, U. (2014). 2008 ve 2010 yılları arasında İstanbul Bağcılar ilçesinde gençler arasında madde kullanım yaygınlığı, risk ve koruma faktörlerinin değerlendirilmesi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 127-140. Erişim adresi: https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TVRZeE5qazBOQT09.
• Vatandaş, C. & Can, B. & Yaman, V. & Kırbaşoğlu, Z. (2015). Türkiye’de gençlik ve uyuşturucu madde sorunu. İstanbul: Sekam Yayınları.
• Vatansev, H. & Kutlu, R. & Gülerarslan Özdengül, A. & Demirbaş, N. & Taşer, S. & Yılmaz, F. (2019). Tıp ve iletişim fakültesi öğrencilerinin tütün ve tütün ürünleri kullanım farklılığı, Ankara Medical Journal, 19(2), 344-356. doi: 10.17098/amj.571584.
• World drug report-2019 (t.y). https://wdr.unodc.org/wdr2019/.Erişim tarihi: 11.02.2020.
• Yalçın, M. & Eşsizoğlu, A. & Akkoç, H. & Yaşan, A. & Gürgen, F. (2009). Dicle Üniversitesi öğrencelerinde madde kullanımını birleyen risk faktörleri, Klinik Psikiyatri, 12, 125-133. Erişim adresi: https://www.Journalagent. com/ kpd/ pdfs/ KPD _12_3_125_133.pdf.
• Yavuzer, H. (2006). Çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Yayınları.
• Yavuzer, H. (2009). Çocuk ve suç. İstanbul: Remzi Yayınları.
• Yenibaş, R. & Şirin, A. (2007). Ailede çocuğun istismarı ve umutsuzluk. Ankara: Nobel Yayınları.
• Yılmaz, H. (2020, 26 Haziran). Van'da 10 bin eroin bağımlısı var! Erişim adresi: https://hurseda.net/roportaj-gorus/112104-vanda-10-bin-eroin-bagimlisi-var.html.
• Yörükoğlu, A. (2007). Değişen toplumda aile ve çocuk. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Yörükoğlu, A. (2007). Aile ve çocuk. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Yüncü, Z. & Aydın, C. & Coşkunol, H. & Altınparmak, E. & Türkan Bayram, A. (2006). Çocuk ve ergenlere yönelik bir bağımlılık merkezine iki yıl süresince başvuran olguların sosyodemografik değerlendirilmesi, Bağımlılık Dergisi, 7(1), 31-37. Erişim adresi: http://psikiyatridizini.net/viewarticle.aspx?articleid=4894&tammetinvar=yes.