Orta Anadolu Şartlarında Farklı Ekim Zamanlarında Ekilen Bezelye (Pisum sativum L.) Çeşitlerinde Tane Verimi ile Bazı Morfolojik Özellikler Arasındaki İlişkiler

Yıl 2001, Cilt: 15 Sayı: 25, 173 - 183, 15.04.2001

Mustafa Önder , Ercan Ceyhan

Öz

Bu araştırma, 1998 yılında; 15 Nisan, 23 Nisan, 3 Mayıs tarihlerinde, 1999 yılında 15 Nisan, 22 Nisan, 5 Mayıs tarihlerinde ekilen 6 bezelye (Pisum sativum L.) çeşidinin (Karina, Kosmos, Sprinter, Jofs, Manuel ve Bolero) tane verimi ile bazı morfolojik özellikleri arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla yapılmıştır. "Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller" deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulan, bu deneme Konya Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü arazisinde yürütülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre, en yüksek tane verimi yılların, ekim zamanları ve çeşitler arasında istatistik olarak önemli farklılık tespit edilmiştir. Yıllar ve ekim zamanlarının ortalaması olarak en yüksek tane verimi 164.6 kg/da ile Jofs çeşidinden alınmıştır. Çeşitlerin ortalaması üzerinden yapılan korelasyon analizi sonuçlarına göre tane verimi ile bitki yüksekliği (0.222**), bitki boyu (0.204**), bakla boyu (0.20**) ve bakladaki tane sayısı (0.202**) arasında istatistik olarak önemli olumlu ilişkiler tespit edilmiştir. Araştırmanın her iki yılında ayrı ayrı ve iki yılın ortalaması üzerinden yapılan analiz sonuçlarına göre birinci yılda tane veriminin % 76.5’inin, ikinci yılda tane veriminin % 78.7’sinin ve iki yılın ortalaması üzerinden tane veriminin % 51.7’sinin morfolojik özelliklerdeki değişime bağlı olarak belirlendiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bezelye çeşitleri, tane verimi, morfolojik özellikler, korelasyon, regresyon

Relations Among Seed Yield and Some Morphological Characteristics of Pea Cultivars Sown in Various Sowing Dates under Central Anatolian

Öz

In this study, six pea cultivars (Karina, Kosmos, Sprinter, Jofs, Manuel and Bolero) were sown in 3 different sowing dates in 15 April, 23 April, 3 May (1998) and 15 April, 22 April, 5 May (1999) for a consecutive years to determine the relations between the seed yield and some morphological characteristics of different cultivars. Experimental design was a Split Plot of randomized blocks in 3 replications. The experiment was established in the experimental site of Konya Rural Affairs Research Station. There have been significant differences between the sowing dates, years and cultivars with respect to seed yield. Based on average of years and cultivars, the highest seed yield (168.9 kg/da) was obtained when sown in the first sowing date. Correlation analyses of mean values of cultivars revealed significant positive interactions between seed yield and first pod height (0.222**), plant height (0.240**), pod length (0.203**) and number of seed per pod (0.202**). Regression analyses based on mean values of two years and mean values of each year separately have shown that seed yield was affected by morphological characteristics by 76.5 % in the first year, by 78.7 % in the second year and by 51.7 %.

Anahtar Kelimeler

Pea cultivars, seed yield, morphological characteristics, correlation, regression

Kaynakça

• Ali A.O. Damarany AM. Waly EA. Abdel Aal SA. 1994. Peas Production. I. Effect Of Planting Date on The Yield And Quality of Pea. Assiut Journal of Agriculture Sciences. Egypt. 25:3,53-61;18 ref.
• Anonymous, 1999. FAO Production Year Book,Vol:52. Rome.
• Baloch A.F., Gayyum S.M., Kakar A.A. and Baloch M.A. 1999. Marketable Green Pod Yield Response of Two Pea Varieties to Different Sowing Dates. Sarhad Agronomy of Agriculture 15:2. 83-86.
• Baykan Y. ve Çiftçi Ç.Y. 1995. Farklı Ekim Zamanı ve Ekim Sıklıklarının Fasulye’de (Phaseolus vulgaris L.) Verim ve Verim Öğelerine Etkileri. A. Ü. Fen Bilimleri Ens., Yüksek Lisans Tezi x:44 (Basılmamış) Ankara.
• Ceyhan E. 1999. Konya Ekolojik Şartlarında Farklı Ekim Zamanlarının Yemeklik Bezelye (Pisum sativum L.) Çeşitlerinde Verim, Verim Unsurları İle Kalite Üzerine Etkileri Selçuk Üniv. Fen Bilim Ens. Yüksek Lisans Tezi (Basılmış) 94 s., Konya.
• Gajerna S. Sing O. P. Sing G. 1995. Performance of Pea Varieties at Different Seeding Times. Annals of Agricultural Research. 16:3, 384-386;4 ref.
• Pedclrov V., Siskova M., und Pedclarova P. 1963. Der Einfluss Derfuhrlais und Dynamik der Kohlenhydrate Waehrend der Reifezit. Naucni Trudove, Serije Rostenvinidustvo (Sofia), 12:99-114.
• Ridge PE. Pye DL. 1986. The Effects Of Temperature and Frost at Flowering on The Yield of Peas Grown in Mediterranean Environment. Horticulture Journal. Vol:56.
• Shukla YR. Kohli UK. 1992. Response Of Pea (Pisum Sativum L.) to Environment 2. Planting Time, Location and Quality Characters. Haryana Journal of Horticultural Sciences. 21:3-4, 251-255;9 ref. India.
• Srivastava B.K. 1991. Morpho- Philological Response of Garden Pea (Pisum sativum L.) Cultivars to Sowing Dates IV: Yield and Yield Components. Research And Development Reporter, 8 (2):P.137-143.
• Wery J., ve Grnac, P., 1983. Use of Legumes and Their Economic Importance. In: Technical Handbook on Symbiotic Nitrogen Fixatio. FAO, Rome, Italy.