Bezelye (Pisum sativum L.) Çeşitlerinde Farklı Ekim Zamanlarının Tane Verimi ile Bazı Agronomik Karakterler Üzerine Etkileri

Yıl 2001, Cilt: 15 Sayı: 25, 159 - 172, 15.04.2001

Ercan Ceyhan , Mustafa Önder

Öz

Bu araştırma, 1998 yılında 15 Nisan, 23 Nisan, 3 Mayıs tarihlerinde, 1999 yılında 15 Nisan, 22 Nisan, 6 Mayıs tarihlerinde ekilen 6 bezelye (Pisum sativum L.) çeşidinin (Karina, Kosmos, Sprinter, Jofs, Manuel ve Bolero) tane verimi ile bazı agronomik karakterler üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. "Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller" deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulan, bu deneme Konya Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü arazisinde yürütülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre en yüksek tane verimi Manuel çeşidinden alınmış (186.9 kg/da) ve ekim zamanından en yüksek tane verimi 160.9 kg/da ile protein verimi 37.3 kg/da ile Jofs çeşidinden alınmıştır. En yüksek tane verimi yılların ortalamasına göre 23 Nisan ekim tarihinde alınmıştır. Tane verimi ile bitki boyu (r = 0.988**), çiçeklenme süresi (r = 0.702**), vejetasyon süresi (r = 0.301**) pozitif ve önemli ilişkiler bulunmuştur. Çiçeklenme süresi ve vejetasyon süresi sıraları 77-87 gün ve 89-101 gündür.

Anahtar Kelimeler

Bezelye çeşitleri, ekim zamanı, tane verimi ve korelasyon

The Effects of Different Sowing Dates on The Grain Yield and Some Agronomic Characteristics in Pea (Pisum sativum L.) Cultivars

Öz

In this research, six pea cultivars (Karina, Kosmos, Sprinter, Jofs, Manuel and Bolero) were sown 3 times in 1998 (April 15, April 23, May 3) and 3 times in 1999 (April 15, April 22, May 6) under the ecological conditions of Konya. The trial was conducted under Split Plot in Randomized Blocks Design with three replications, according to the results of Konya Rural Affairs Research Station. The highest seed yield (186.9 kg/da) was obtained from Manuel cultivar and the highest protein yield (37.3 kg/da) was obtained from Jofs cultivar. The highest seed yield (168.9 kg/da) was obtained from April 23 sowing date. Correlation between seed yield and plant height (r = 0.988**), flowering time (r = 0.702**), and vegetation period (r = 0.301**) were positive and significant. Vegetation period of the pea cultivars was 89-101 days.

Anahtar Kelimeler

Pea cultivars, sowing date, seed yield, correlations

Kaynakça

• Akçin, A. 1988. Yemeklik Tane Baklagiller, Selçuk Üniversitesi Yayınları 43, Ziraat Fakültesi Yayınları 8, 5:307-367.
• Apan, H. 1974. Bazı Önemli Bezelye Çeşitlerinin Erzurum Şartlarına Adaptasyonu ile Başlıca Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Ziraat Dergisi, Cilt 5, Sayı 2-3, 57:2-112.
• Anonymous, 1999. FAO Production Year Book,Vol:52. Rome.
• Baloch A.F., Gayyum S.M., Kakar A.A. and Baloch M.A. 1999. Marketable Green Pod Yield Response of Two Pea Varieties to Different Sowing Dates. Sarhad Agronomy of Agriculture 15:2. 83-86.
• Dellaaceva, C., Bigelli, G. 1992. Effect of Sowing Date on Three Industrial Pea Cultivars. Informatore Agrario, 43: supplement, 33:34. Italy.
• Demirci, G., ve Ünver S. 1999. Ankara Koşullarında Bezelye (Pisum sativum L.)’de Farklı Ekim Zamanlarının Verim ve Verim Öğelerine Etkileri. Anadolu Dergisi (Basılacak).
• Ekberg, E. 1994. Trials with Different Sowing Dates in 1985-89. Norsk Landbruksforksning, 8:2, 155-175; 13 ref.
• Gajerna S. Sing O. P. Sing G. 1995. Performance of Pea Varieties at Different Seeding Times. Annals of Agricultural Research. 16:3, 384-386;4 ref.
• Gubbels, G.H. 1992. Effect of Phosphorous Rate and Placement on The Yield and Cooking Quality of Field Pea. Canadian Journal of Plant Science. 72:1,251-255;8 ref.
• Gülümser, A. 1978. Erzincan Ekolojik Şartlarında Yetiştirilen Bazı Bezelye Çeşitlerinin Bitki Gelişimi Tane ve Sap Verimi Etkileri Üzerine Bir Araştırma, A.Ü. Ziraat Fak. Ziraat Dergisi, Cilt 9, Sayı 4,35-36.
• Hooda, J. S., Singh B. R. and Suy A. P.(1994). Effect of Sowing Time and Plant Population on The Yield and Yield Attributing Characters of Field Pea Genotypes. Crop Research Hisar. 7:2, 299-302;6 ref.
• Kara K., ve Ünver S. 2000. Bezelyede (Pisum sativum L.)’de Farklı Azot Dozları ve Ekim Sıklığının Verim ve Verim Öğelerine Etkileri. Doğa Dergisi (Basılacak).
• Kaya M. 2000. Winter Pea (Pisum sativum L.) Çeşidinde Farklı Aşılama Yöntemleri, Azotlu Gübre Dozları ile Ekim Zamanlarının Verim ve Verim Öğelerine Etkileri. Ankara Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi. 158 s. Ankara (Basılmamış).
• Khvostov, V.A. 1983 Genetics and Breeding Of Peas. USSR Academy Of Sciences, General Biology Division. Published in Washington D.C. (Translated from Russian) TSB:78-520.
• Kutevin, Z. ve Türkeş, T. 1987. Sebzecilik. İnkilap Kitapevi, İstanbul, s. 251-256.
• Önder, M. 1993. Farklı Pisi Deresi ve Uygulama Zamanlarının Gökçeada Ekolojik Şartlarında Yetiştirilen Araka Grubu Bezelye Çeşitlerinde (Pisum sativum L.) Tane Verimi, Protein Miktarı, Fenolojik ve Morfolojik Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniv. Fen Bil. Ens. (Basılmamış Doktora Tezi).
• Pedclrov V., Siskova M., und Pedclarova P. 1963. Der Einfluss Derfuhrlais und Dynamik der Kohlenhydrate Waehrend der Reifezit. Naucni Trudove, Serije Rostenvinidustvo (Sofia), 12:99-114.
• Ridge PE. Pye DL. 1986. The Effects Of Temperature and Frost at Flowering on The Yield of Peas Grown in Mediterranean Environment. Horticulture Journal. Vol:56.
• Saharia, P. 1986. Relative Performance of Pea Varieties to Sowing Dates. Indian Journal of Agricultural Science. 33(4) 405-408.
• Shukla, YR. and Kohli, UK. 1992. Response Of Pea (Pisum Sativum L.) to Environment 2. Planting Time, Location and Quality Characters. Haryana Journal of Horticultural Sciences. 21:3-4, 251-255;9 ref. India.
• Smittle, D. and Bradley, G. 1966. The Effects of Irrigation Planting and Harvest Dates on Yield and Quality of Peas. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 88. s:441-446.
• Verbitskii, N. 1968. Iskhodny Material Dlyo Selektsinya Korn v Rostavskoi Obolosti Teziys Dokdov Soveshchaniya Molodykh Uchenekh Po Kormoproyzodstvu, Possvyashchennogo 50-Letyiu VKsm 105-107.
• Voltolina, Q. 1991. Cultivar Comparison of Protein Peas. Informatore Agrario , 47 (42) 37-39.
• Vonella, AV., Rinaldi, M., Rizzo, V., Santamaria, P., Ventralle, D. and Carlona, G. 1991. Nfluenz Delle Epoche di Semina e Delle Varieta Sul Ciclo Biologico e Sulle Produzioni di Pisello Proteico. Annali Dell’istituto Sperimentale Agronomico,22,49-65;7 ref. Italy.
• Zubov, A. 1970. K.Vogrov Selektsii Na Usilenie Simbioza Sklubenkovymi Bakteriyomi Voprosv Kachestva Prodkutsii Zernobobovykh Kultur Orel S. 128-131.