Aile Ödenekleri Programları: Dünya Örnekleri ve Türkiye İçin Bir Model Önerisi

Yıl 2021, Sayı: Sayı 2, 393 - 413, 29.12.2021

Şenol Kaynakçı , Nagihan Durusoy Öztepe

https://doi.org/10.32331/sgd.1049457

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, seçilmiş refah devleti ülkeleri genelinde, aile ödenekleri programlarının temel özelliklerini ve uygulanış şekillerini ortaya koyarak, Türkiye’de hali hazırda var olan aile ödenekleri uygulamalarının etkinliğini ve eksikliklerini belirlemek ve Türkiye için bir model önerisinde bulunmaktır. Bu amaçtan hareketle çalışmada, 12’si özel, 23’ü kamu çalışanı olmak üzere toplam 35 kişi ile derinlemesine görüşme yapılmıştır. Yapılan görüşmelerde kişilere, aile ve çocuk desteklerinin yeterliliği ile bu destekler konusunda nasıl bir uygulama talep ettikleri ve bu uygulamanın finansman kaynağı konusundaki görüşleri sorulmuştur. Elde edilen bulgulara göre Türkiye’de bireylerin önemli bir kısmının aile ödenekleri uygulamalarının genelinden faydalanmadıkları, önemli bir kısmının ise asgari geçim indirimini bir aile ödeneği olarak görmedikleri bulgulanmıştır. Destek taleplerinin büyük ölçüde çocuk bakımı ve eğitim maliyetlerinin karşılanması noktasında yoğunlaştığı; bunun maliyetinin ise büyük ölçüde Devlet tarafından sağlanan mekanizmalarla finanse edilmesi gerektiği ortaya çıkmıştır. Bu anlamda, Türkiye’de aileye ve çocuklara verilen desteklerin toplumun genelini kapsayan ve çok amaçlı tek bir ödeme çerçevesinde yapılmasının daha işlevsel olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Aile ödenekleri, aile ödenekleri sigortası, aile yardımı, sosyal güvenlik, sosyal sigorta

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2021). Sosyal Yardım Programlarımız. [https://www.aile.gov.tr/sygm/programlarimiz/sosyal-yardim-programlarimiz/]. (Erişim: 29 Ekim 2021).
• Aslantürk, H. ve Koç, F. (2019). Sosyal Hizmet Lisans Öğrencilerinin Evlat Edinme Yoluyla Kurulmuş Tek Ebeveynli Aileler Hakkındaki Görüş ve Düşünceleri: Kocaeli Üniversitesi Örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet. 30(3). 814-842.
• Atatanır, H. (2011). Sosyal Güvenlik ve Aile Yardımı Uygulamaları. Çalışma İlişkileri Dergisi. 2. 143-169. Berlin. (2021). Kindergeld. [https://www.berlin.de/sen/jugend/familie-und-kinder/finanzielleleistungen/ kindergeld/]. (Erişim: 29 Ekim 2021).
• BMAS (2018). Özetle Sosyal Güvenlik. [https://www.bmas.de/SharedDocs/Downloads/DE/PDFPublikationen/ a985-94soziale-sicherung-gesamt-tuerkisch.pdf?__blob=publicationFile&v=3]. (Erişim: 01 Ağustos 2020).
• BMFSFJ (2021). [https://www.bmfsfj.de/bmfsfj/themen/familie/familienleistungen/elterngeld/elterngeld-undelterngeldplus- 73752]. (Erişim: 29 Ekim 2021).
• Bradshaw J. ve Finch N. (2002). A Comparison of Child Benefit Packages in 22 Countries. University of York Department for Work and Pensions. 174. 160-190.
• BÜMKO (2021). Maaş İstatistikleri. [https://www.hmb.gov.tr/bumko-maas-istatistikleri-verileri]. (Erişim: 29 Ekim 2021).
• BÜMKO (2019). Eğitim. [https://www.bumko.gov.tr/TR,8113/egitim.html]. (Erişim: 30 Nisan 2019). CLEISS (2021). Allocation Forfaitaire. [https://www.cleiss.fr/docs/regimes/regime_france4.html#allocationforfaitaire]. (Erişim: 29 Ekim 2021).
• Cuyers, P. ve Kiely, G. (2000). The Family Roller-Coaster Ride, Family Observer. 2. 4-12.
• Daly, M. ve Clavero, S. (2002). Contemporary Family Policy in Ireland and Europe. Belfast: CFP.
• Demir, S. ve Çelebi, Ş. (2017). Tek Ebeveynli Ailelerin Sorunları: Nitel Bir Araştırma. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi. 7 (13). 111-128.
• EUROSTAT (2021). Monthly Minimum Wages. [https://ec.europa.eu /eurostat/databrowser/ view/earn_mw_cur/ default/table?lang=en]. (Erişim: 25 Kasım 2021).
• Familien Portal (2021). Was ist Elterngeld?. [https://familienportal.de/ familienportal/familienleistungen/ elterngeld/faq/was-ist-elterngeld-124628#]. (Erişim: 29 Ekim 2021).
• Feyzioğlu, S. ve Kuşçuoğlu, C. (2011). Tek Ebeveynli Aileler. Aile ve Toplum Dergisi. 26. 97-110.