Türk Sosyal Sigorta Primlerinde Muhtasar Beyanname ile Bildirimin İlgili Taraflar Ekseninde Değerlendirilmesi: Durum Çalışması Deseninde Bir Uygulama

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 231 - 250, 28.12.2022

Bülent Arpat Emin Yürekli Neşe Önder Yaşar

https://doi.org/10.32331/sgd.1223447

Cited By: 1

Öz

Türkiye’de sosyal güvenlik sistemi büyük ölçüde sosyal sigorta sistemi içinde toplanan primler yoluyla finanse edilmektedir. Sosyal sigorta sisteminde (4a sigortalılarında) prim bildirme ve ödeme yükümlüsü işverendir. 01.08.2020 tarihinden itibaren sigortalıların prim bildirimleri, “Aylık Prim ve Hizmet Belgesi” yerine, vergi matrahları ile birlikte “Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi” adı verilen belge ile bildirilmeye başlanmıştır. Bu çalışmanın amacı, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile tek belgede ikili bildirim (prim ve vergi) uygulamasını, muhasebe meslek mensupları ve Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili çalışanları açısından uygulama etkinliğini derinlemesine değerlendirmektir. Araştırma nitel yöntemle, durum çalışması deseninde yürütülmüştür. Bu amaçla bir Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün sekiz çalışanı ve Mali Müşavir olarak faaliyet gösteren dokuz meslek mensubu ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede uygulamanın olumlu ve olumsuz bulunan yanları belirlenmiş ve meta çıkarımlarda bulunulmuştur. Uygulama taraflar açısından “genel olarak” kolaylaştırıcı bulunmasına rağmen, mücbir sebep hallerinde muhatapların (iki bildirimden birini) yanlış değerlendirme yoluyla İdari Para Cezası maruziyetine bağlı mağduriyet oluşturma riski taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal sigorta, sosyal sigorta primi, prim tahakkuku

Kaynakça

• Akdemir, Y. ve Yılmaz, G. Ö. (2020). Muhtasar Hizmet Beyannamesine İlişkin Notlar. İstanbul: İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası. [https://archive.ismmmo.org.tr/yayınlar/e_kitap/06022020_muhtasar_prim_hizmet_beyannamesi.pdf]. (Erişim: 10 Nisan 2021). Bişgin, A., Ünlüer, S., Üyümez, M. E. (2020). Muhasebe Meslek Mensupları ile Mükelleflerin Beklentileri ve Sorunları: Nitel Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi.15(2). 625- 648. Bulut, M. (2021). Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Prim Ziyaı Kabahati Ve Yaptırımının Değerlendirilmesi. Vergi Raporu. 259.126-140. Creswell, J. W. (2021). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni (Çeviri Editörleri: S. B. Demir ve M. Bütün). Siyasal Kitabevi. 6. Baskı: Ankara. GİB (2017). Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi [https://ebeyanname.gib.gov.tr/muhtasar_ve_prım_hızmet_beyannamesı.pdf]. (Erişim: 24 Ocak 2022). GİB (2020). Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Düzenleme Kılavuzu. [https://ebeyanname.gib.gov.tr/muphb2.pdf]. (Erişim: 11 Nisan 2021). GİB (2020a). Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Düzenleme Kılavuzu. [https://ebeyanname.gib.gov.tr/muphb1.pdf]. (Erişim: 25 Ocak 2022). GİB (2020b). Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Genel Tebliği (Sıra No.1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No. 8). [https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/04/20200404-5.htm]. (Erişim: 25 Ocak 2022). GİB (2020c). Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No. 518). [https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/03/20200324M1-4.htm]. (Erişim: 27 Ocak 2022). GİB (2021a). Hazine ve Maliye Bakanlığı Tarafından Kastamonu, Sinop ve Bartın’da Meydana Gelen Selden Etkilenen Yerler İçin Mücbir Sebep Hali İlan Edildi. [https://www.gib.gov.tr/hazine-ve-maliye-bakanligi-tarafindan-kastamonu-sinop-ve-bartinda-meydana-gelen-selden-etkilenen]. (Erişim: 26 Ocak 2022). GİB (2021b). Hazine ve Maliye Bakanlığı Tarafından Yangından Etkilenen Yerler İçin Mücbir Sebep Hali İlan Edildi. [https://www.gib.gov.tr/hazine-ve-maliye-bakanligi-tarafindan-yangindan-etkilenen-yerler-icin-mucbir-sebep-hali-ilan-edildi]. (Erişim: 26 Ocak 2022). Hazine ve Maliye Bakanlığı (1961). Vergi Usul Kanunu. [https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=213&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=4]. (Erişim: 26 Ocak 2022). İSMMMO (2017). Muhtasar + SGK Uygulama Rehberi. [https://www.bursa-smmmo.org.tr/docs/ajanda/4873/muhsgk.pdf]. (Erişim: 23 Ocak 2022). Karadeniz, O. (2021). Türkiye’de Sosyal Transferlerin Kadın Yoksulluğu Üzerine Etkisi. (İçinde) Kadın ve Yoksulluk (Ed.ler: S. Güneş, N. D. Öztepe). Ekin Basım Yayım Dağıtım: Bursa. Kurt, R. (2019). SGK-Maliye Beyannamesi Birleşmesi Yürürlüğe Girecek Mi? [http://www.yaklasim.com/TodayWriters.aspx?wid=1037&cid=46075]. (Erişim: 10 Nisan 2021). Kurt, R. (2020). Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinde Özellikli Durumlar. [http://www.lebibyalkin.com.tr/mevzuat/haberler/2020/muhtasar-ve-prim-hizmet-beyannamesinde-ozellikli-durumlar.html]. (Erişim: 10 Nisan 2021). Patton, M. Q. (2018). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. (Çeviri Editörleri: M. Bütün, S. B. Demir). Pegem Akademi: Ankara. SGK (ty). Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi. [http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/calisan/sikca_sorulan_sorular/muhtasar_ve_prim_hizmetbeyannamesi]. (Erişim: 21 Ocak 2022). SGK (2016). Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği. [www.resmigazete.gov.tr]. [https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/05/20160529-2.htm]. (Erişim: 25 Ocak 2022).