Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Sigara Alışkanlıkları, İlgili Etmenler ve Sigara Konusundaki Bilgi Düzeyleri

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 3, 542 - 553, 22.09.2021

Özgür Çelik , Figen Kadakal , Ergin Sarar , Ece Özdemir Sema Sarac

https://doi.org/10.31832/smj.884821

Cited By: 1

Öz

Amaç: Sigara kullanımı, dünya çapında mortalite ve morbiditenin önlenmesinde en önemli değiştirilebilir risk faktörüdür. Çalışmamızda, bir meslek yüksekokulunda değişik sağlık programlarında öğrenim gören öğrencilerin sigara konusundaki durumlarını, bilgilerini ve farkındalıklarını araştırmak amaçlandı.
Yöntem: Gerekli yasal ve etik izinler sonrasında, kesitsel tanımlayıcı tipte yapılan bu çalışma, İstanbul’daki bir meslek yüksekokulunda çeşitli sağlık ve eğitim programlarında okumakta olan toplam 173 öğrencinin katılımıyla gerçekleşmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilere 7’si demografik verileri içeren toplam 43 soruluk bir değerlendirme formu uygulanmıştır.
Verilerin analizi için tanımlayıcı istatistiksel metotlar ve Ki-kare testi kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi, p<0.05 üzerinden değerlendirilmiştir.
Bulgular: En yüksek oranda sigara içen yaş grubunun, 20-21 yaş grubu (%54.9) olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin cinsiyet değişkenine bağlı dağılımlarına göre %39.9’unun kadın ve %60.1'inin ise erkek olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin %6.35’inin ‘‘bir kez deneyip sevmedikleri’’, %45.65’inin “sigara içmediği” ve %48’inin ise “halen sigara içtiği’’ belirlenmiştir. Sigara içen öğrencilerin %38.6’sı sigarayı bırakmak istediğini, %61.4’ü ise istemediğini söylemiştir. Öğrencilerin sigara içme durumlarına göre, baba sigara içme durumu karşılaştırıldığında, gruplar arasında anlamlı farklılık meydana geldiği görülmüştür (p:0.021). Sigara içen öğrencilerin, babalarının da sigara içme oranının daha yüksek olduğu saptanmıştır.
Sonuç: Çalışmamızda elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde, meslek yüksekokulunda öğrenim gören öğrencilerin sigara içme alışkanlıklarının ve sigara tüketme oranlarının benzer çalışmalara göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Sigara alışkanlığı olanların alkol ve nargile gibi alışkanlıklarının da olduğu, baba sigara içme durumunun, sigara bağımlılığını etkilediği görülmüştür. Sağlık ve eğitim alanında çalışmaya aday olan öğrencilerin, sigaraya başlamasını önlemek ve sigara içenlerin de bırakmalarını desteklemek için, okullardaki eğitim programlarında, bu konunun daha fazla ele alınması gerektiği düşünüyoruz.

Anahtar Kelimeler

sigara, bağımlılık, alışkanlık, meslek yüksekokulu

Smoking Habits of Vocational School Students, Related Factors and Their Knowledge Level on Smoking

Öz

Objective: Smoking is the most important modifiable risk factor in preventing mortality and morbidity worldwide. In our study, it was aimed to investigate the status, knowledge and awareness of students studying in different health programs in a vocational school.
Methods: After the necessary legal and ethical permissions, this cross-sectional descriptive study was carried out with the participation of 173 students who studying in various health and education programs in a vocational school in Istanbul. An evaluation form that have 43 questions, 7 of which includes demographic datas, was applied to the students participating in the study.
Descriptive statistical methods and Chi-square test were used for data analysis. The level of significance was evaluated over p <0.05.
Results: It was determined that the age group with the highest rate of smoking was the 20-21 (54.9%).According to the distribution of the students depending on the gender variable, it was determined that 39.9% of them were female and 60.1% were male. It was determined that 6.35% of the students " tried it once or not ", 45.65% " did not smoke " and 48% " still smoked ". 38.6% of the smoker students stated that they wanted to quit smoking, and 61.4% said they did not. When the smoking status of the father smoking was compared according to the smoking status of the students, it was seen that there was a significant difference between the groups (p: 0.021). It was found that the smoking rate of the fathers of the smokers was also higher.
Conclusion: When the results obtained in our study were evaluated, it was determined that the smoking habits and smoking rates of the students studying at vocational high school were higher than similar studies. It has been observed that those who have a smoking habit also have habits such as alcohol and hookah, and that the smoking status of the father smoking affects to smoking addiction. We think that this issue should be handled more in educational programs in schools, to prevent starting to smoke and support smokers to quit, who are candidates to work in the field of health and education.

Anahtar Kelimeler

smoking, addiction, habit, vocational school

Kaynakça

• 1. Karlıkaya C, Öztuna F, Solak ZA, Özkan M, Örsel O. Tütün Kontrolü. Toraks Dergisi 2006; 7(1): 51-64.
• 2. Bilir N. Sigarayı bırakma yolları (sigaranın zararlı etkilerinden korunma). Ankara: Klasmat Matbaacılık, 2008: 6-7.
• 3. World Health Organization, The WHO Framework Convention on Tobacco Control: an overview, Erişim, 21 Kasım 2020. http://www.who.int/fctc/WHO_FCTC_summar y_January2015_EN.pdf
• 4. WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2019. Geneva: World Health Organization; 2019. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO, Erişim, 21 Kasım 2020. https://www.who.int/teams/health-promotion/tobacco-control/who-report-on-the-global-tobacco-epidemic-2019&publication=9789241516204
• 5. TÜİK Türkiye Sağlık Araştırması 2016, Bireylerin Tütün Mamulü Kullanma Durumunun Cinsiyet ve Yaş Grubuna Göre Dağılımı tablosu. Erişim, 21 Kasım 2020. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1095
• 6. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Küresel Gençlik Tütün Araştırması (KGTA-2017), 2017, Erişim 18 Mart 2020. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/tutun-mucadele-bagimlilik-db/duyurular/KGTA-2017_pdf.pdf
• 7. Atlam DHÇ, Yüncü Z. Üniversitesi Öğrencilerinde Sigara, Alkol, Madde Kullanım Bozukluğu ve Ailesel Madde Kullanımı Arasındaki İlişki. Klinik Psikiyatri 2017; 20: 161-170.
• 8. The Health Consequences of Smoking 50 Years of Progress. A report of the Surgeon General. U.S. Department of Health and Human Services, 2014.
• 9. Dağlı E. Ergenin Bağımlılık Süreci. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2018; 27: 5-7.
• 10. Aslan D. Tütün Kontrolü İçin “Tütünsüz” Üniversite Modelleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2019; 28: 23-25.
• 11. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü, Sağlık İstatistikleri Yıllığı, 2016. Ankara. Erişim, 21 Kasım 2020. https://www.saglik.gov.tr/TR,30485/saglik-istatistikleri-yilligi-2016-yayinlanmistir.html
• 12. Hassoy H, Ergin I, Davas A, Durusoy R, Karababa AO. Sağlık Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinde Sigara, Nargile, Sarma Tütün Kullanımını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi ve Öğrencilerin Sigara, Nargile, Sarma Tütüne Başlama ve Sürdürme Konusundaki Görüşleri. Solunum Dergisi 2011; 13(2): 91–99.
• 13. Selçuk KT, Avcı D, Mercan Y. Üniversite Öğrencilerinde Sigara Bağımlılığı, Sigarayı Bırakmaya Yönelik İstek ve Öz-Etkililik. Clin Exp Health Sci 2018; 8: 36-43.
• 14. Karadağ G, Lafçı D. Hemşirelik Öğrencilerinin Sigara İçme Durumları ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi; 2015: 3(1).
• 15. Dağtekin G, Atay E, Kılınç A ve ark. Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Cinsiyete Göre Sigara Tüketimi, Algılanan Stres ve Yaşam Kalitesi. Osmangazi Tıp Dergisi 2020.
• 16. Mayda AS, Şahin G, Tosun T. Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Sigara İçme Sıklığı ve Etkileyen Faktörler. Düzce Tıp Dergisi 2011; 13(1): 26-31.
• 17. Kutlu R, Vatansev C, Demirbaş N, Taşer S. Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Tütün ve Tütün Ürünleri Kullanım Sıklığı. TJFMPC, 2019; 13(2): 219-226.
• 18. Çilekar Ş, Dumanlı A, Öz G, Günay E. Hastanemizde Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Tütün Kullanma Durumları. Bozok Tıp Dergisi 2019; 9(4): 22-6.
• 19. Bilir N, Özcebe H. Türkiye’de tütün kontrolü uygulamaları. Turk J Public Health 2013; 11(2).
• 20. İnandı T, Yaman OK, Aydin N ve ark. Küresel Sağlık Meslekleri Öğrenci Anketi-Türkiye: ikinci el dumana maruz kalma ve tıp öğrencilerinin tütün karşıtı yasa hakkındaki görüşleri. Cent Eur J Halk Sağlığı 2013; 21 (3): 134-9.
• 21. Bedir S, Polat D, Dikmen AT. Atatürk Üniversitesi Narman Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Sigara Kullanımını Etkileyen Faktörler. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 2011; 25(2).
• 22. Koca B, Oğuzöncül AF. İnönü Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Sigara, Alkol, Madde Kullanımı, Madde Kullanımına Etki Eden Etmenler ve Aileden Aldıkları Sosyal Desteğin Etkisi. Kocaeli Tıp Dergisi 2015; 4(2): 4-13.
• 23. Kaylı DŞ, Yararbaş G. Ege Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Öğrencilerinin Sigara İçme Durumları. CBU-SBED, 2016; 2(5): 134-138.
• 24. Özvurmaz S, Yavaş S. Hekim Dışı Sağlık Çalışanlarının Sigara İçme ve Bağımlılık Düzeyleri İle İlişkili Etmenler. Mersin Univ Sağlık Bilim Derg 2018; 11(2): 157-166.
• 25. Brożek GM, Jankowski M, Lawson JA et al. The Prevalence of Cigarette and E-cigarette Smoking Among Students in Central and Eastern Europe—Results of the YUPESS Study. Int J Environ Res Public Health. 2019; 16(13): 2297.
• 26. Nilan K, McKeever TM, McNeill A, Raw M, Murray RL. Prevalence of tobacco use in healthcare workers: A systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2019; 14(7).
• 27. Bourbon A, Boyer L, Auquier P et al. Anxiolytic consumption is associated with tobacco smoking and severe nicotine dependence. Results from the national French medical students (BOURBON) study. Progress in Neuro-Psychopharmacology and Biological Psychiatry. 2019; 94.
• 28. Kaptanoğlu AY, Polat G, Soyer M. Marmara Üniversitesi Öğrencilerinde ve Öğretim Üyelerinde Sigara Alışkanlığı ve Durağan Maliyet İlişkisi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi 2012; 2(2): 119-125.
• 29. Özcebe H. Gençler ve Sigara. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 731. Ankara: Klasmat Matbaacılık, 2008: 1-24.
• 30. Özcebe H, Doğan BG, İnal E, Haznedaroğlu D, Bertan M. Üniversite Öğrencilerinin Sigara İçme Davranışları ve İlişkili Sosyodemografik Özellikleri. Turk Toraks Derg 2014; 15: 42-8.
• 31. İnanç BB. Ebelik Bölümü Öğrencilerinde Sigara, Alkol, Madde Kullanımını Etkileyen Faktörler ve Aile Sosyal Desteği Ebelik Bölümü Öğrencilerinde Sigara, Alkol, Madde Kullanımını Etkileyen Faktörler ve Aile Sosyal Desteği. Euras J Fam Med 2015; 4(1): 29-35.
• 32. Kılıç N, Ek HN. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu ve Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Sigaraya Yönelik, Bilgi, Tutum ve Davranışları. Sağlık Bilimleri Dergisi 2006; 15(2): 85-90.
• 33. Yüksel S, Cücen Z. Üniversite Öğrencilerinin Sigara Bağımlılığına İlişkin Tutumlarının Sigara İçme Sıklıklarına Göre İncelenmesi. Turk Toraks Derg 2012; 13: 169-73.
• 34. Berberoğlu U, Taşpınar N, Öztaş D. Tıp Eğitimi Başlangıcında Sigara Kullanımı ve Etkileyen Faktörler, Uşak-2018. Ankara Med J, 2019; (4): 745-52.
• 35. Çapık C, Cingil D. Hemșirelik Öğrencilerinde Sigara Kullanımı, Nikotin Bağımlılık Düzeyi ve İlișkili Etmenler. Kafkas J Med Sci 2013; 3(2): 55–61.
• 36. Aksoy F, Kaya K, Kızılkaya Z ve ark. Bir Tıp Fakültesi 3. Sınıf Öğrencilerinin Sigara İle İlgili Bilgi ve Görüş Durumları. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2019; 26(1): 90-95.
• 37. Çilingir D, Hintistan S, Öztürk H. Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Sigara Kullanma Alışkanlıkları ve Etkileyen Faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2012; 1(2): 69-85.
• 38. Karabiber C, Azboy N, Altıner F ve ark. Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Tütün Kullanımı Hakkında Bilgi, Tutum ve Davranışları. Mustafa Kemal Üniv Tıp Derg 2018; 9(33): 21-32.
• 39. Altın R, Kart L, Ünalacak M, Dutkun Y, Örnek T. Tıp Fakültesi Hastanesinde Çalışanlarda Sigara İçme Prevelansı ve Sigaraya Karşı Tutumlarının Değerlendirilmesi. Kocatepe Tıp Dergisi 2004; 5(2): 63- 67.
• 40. Karalezli A. Gençlik ve Sigara Bırakma Tedavileri. Güncel Göğüs Hastalıkları Serisi 2016; 4 (1): 128-135.
• 41. Söylemez F, Genç MF. The relationship of the smoking status of students in the school of health and vocational school of health services with the dependent personality trait. Medicine Science 2019; 8(4): 820-6.
• 42. Ulukoca N, Gökgöz Ş, Karakoç A. Kırklareli Üniversitesi Öğrencileri Arasında Sigara, Alkol ve Madde Kullanım Sıklığı. Fırat Tıp Dergisi 2013; 18(4): 230-234.
• 43. Mavili S. Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Bağımlılık Yapıcı Madde Kullanım Durumları [tez]. Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı; 2017.
• 44. Aktaş A, Hıdıroğlu S, Karakavuş M. Klinik Araştırma Üniversite Öğrencilerinin Nargile İçme Konusundaki Bilgi, Tutum ve Davranışları Fırat Tıp Dergisi 2018; 23 (2): 68-72.
• 45. Yaşar, Ç. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin 5727 sayılı yeni Tütün Yasası Sonrası Sigara ve Nargile ile İlgili Bilgi, Tutum ve Davranışlarındaki Değişiklikler [Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi]. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı; 2014.
• 46. Balogh E, Faubl N, Riemenschneider H et al. Cigarette, waterpipe and e-cigarette use among an international sample of medical students. Cross-sectional multicenter study in Germany and Hungary. BMC Public Health 2018; 18(1): 591.
• 47. Albisser S, Schmidlin J, Schindler C, Tamm M, Stolz D. Water pipe smoking and its association with cigarette and cannabis use in young adults in Switzerland. Respiration 2013; 86(3): 210–215.
• 48. Ceylan E, Yanık M, Gencer M. “Harran Üniversitesi’ne Kayıt Yaptıran Öğrencilerin Sigaraya Karşı Tutumlarını Etkileyen Faktörler”. Toraks Dergisi 2005; 6(2): 144-150.
• 49. Kutlu R, Vatansev C, Demirbaş N, Taşer S. The Frequency of Tobacco and Tobacco Product Use in Medical Faculty Students. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care 2019; 13(2): 219-226.
• 50. Baştürk M, Koç EM, Sözmen MK, Arslan M, Albaş S. Tıp Fakültesi Birinci ve Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Sigara İçme Durumları, Anksiyete Düzeyleri ve 4207 Sayılı Kanun Hakkındaki Tutumları. Konuralp Tıp Dergisi 2018; 10(3): 282-288.
• 51. Oğuz S, Çamcı G, Kazan M. Üniversite Öğrencilerinin Sigara Kullanım Sıklığı ve Sigaranın Neden Olduğu Hastalıkları Bilme Durumu. Van Tıp Dergisi 2018; 25(3): 332-337.
• 52. Eroğlu SA. İstanbul’da Genel Bir Devlet Hastanesinde Çalışanların Sigara İçme Durumu ve Etkileyen Faktörler. İstanbul Med J 2013; 14: 170-4.