The Role of Leader Member Exchange in the Effect of Organizational Socialization on Organizational Identification: A Study on Hotel Employees

Yıl 2025, Cilt: 22 Sayı: 3, 749 - 774, 28.12.2025

Nilüfer Şahin Tezcan , Nezire Derya Ergun Özler

https://doi.org/10.24010/soid.1643742

Öz

The experiences of employees in organizational socialization impact their identification with their organizations. It is hypothesized that leader-member exchange positively influences organizational identification. This research aims to examine the relationships between organizational socialization, leader-member exchange, and organizational identification. A model has been developed to analyze these relationships. The proposed hypotheses were tested on a sample of employees from thermal hotel establishments in Afyon. A total of 384 responses were collected and subjected to various analyses. The results indicate that leader-member exchange partially mediates the relationship between organizational socialization and organizational identification in terms of employee support. It fully mediates the dimensions related to understanding the organization and future expectations. No mediating effect was observed in the training dimension.

Anahtar Kelimeler

Organizational Socialization , Leader-Member Exchange , Organizational İdentification , Thermal Hotel Employees

Örgütsel Sosyalleşmenin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisinde Lider Üye Etkileşiminin Rolü: Otel Çalışanları Üzerine Bir Araştırma

Öz

Çalışanların örgütsel sosyalleşme konusunda yaşadıkları deneyimler örgütleriyle özdeşleşmelerinde etkili olmaktadır. Bu noktada lider-üye etkileşiminin örgütsel özdeşleşmeye katkı sağladığı düşünülmektedir. Bu araştırmanın amacı; örgütsel sosyalleşme, lider-üye etkileşimi ve örgütsel özdeşleşme değişkenleri arasında bulunan ilişkileri ortaya koymaktır. Araştırma değişkenleri arasındaki ilişkilere yönelik model geliştirilmiştir. Ortaya konulan hipotezler Afyon termal otel işletmeleri çalışanlarından oluşan örneklem üzerinde test edilmiştir. 384 anket toplanmış ve çeşitli analizlere tabi tutulmuştur. Analizler sonucunda; örgütsel sosyalleşme ile örgütsel özdeşleşme arasındaki ilişkide lider-üye etkileşiminin, örgütsel sosyalleşmenin çalışan desteği boyutu üzerinde kısmi aracı etkisi, örgüte ilişkin anlayış ve gelecek beklentisi boyutlarında tam aracı etkisi olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Yetiştirme boyutu üzerinde ise herhangi bir aracı etki gözlemlenmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Sosyalleşme , Lider-Üye Etkileşimi , Örgütsel Özdeşleşme. , Termal Otel İşletmesi Çalışanları

Etik Beyan

Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma ve Yayın Etiği Kurulunun, 05.10.2022 ve 2022/08 sayılın toplantısında alınan kararla izin alınmıştır

Kaynakça

• Akbaba, M. (2017). Etik liderlik algısının psikolojik kontrat ihlali ve örgütsel özdeşleşme üzerine etkisi: Turizm sektöründe bir araştırma (Doktora Tezi). Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi SBE, Osmaniye.
• Akoğlan, M. (1998). Turizm sektöründe insan kaynakları seçim yöntemleri. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 9(1), 26-30.
• Akman, Y. (2017). Sosyal sermaye ve öğretmenlerin okulları ile özdeşleşmeleri ilişkisinde lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 263-281.
• Aliyev, Y. ve Işık, M. (2014). Örgütsel sosyalleşme ve örgütsel özdeşleşme arasındaki ilişki: bir araştırma. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (37), 131-149.
• Ashforth, B., Sluss, D., & Saks, A. (2007). Socialization tactics, proactive behavior and newcomer learning: Integrating socialization models. Journal of Vocational Behavior, 70, 447-462.
• Ashforth, B., & Mael, F. (1989). Social identity theory and the organization. Academy of Management Review, 14(1), 20-39.
• Ashforth, B., & Saks, A. (1996). Socialization tactics: Longitudinal effects on newcomer adjustment. The Academy of Management Journal, 39(1), 149-178.
• Ateş, F. (2017). Sosyal öğrenme teorisi, İçinde Turunç Ö. ve Turgut H. (Ed.), Yönetim ve strateji 101 Teori ve Yaklaşım (s. 125-159). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Aydın T. G. (2019). Öğretmen görüşlerine göre örgütsel sosyalleşme (Yüksek Lisans Tezi). M.Ü Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Balcı, A., Baltacı, A., Fidan, T., Cereci, C. ve Acar, U. (2012). Örgütsel sosyalleşmenin, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel vatandaşlıkla ilişkisi: ilköğretim okulu yöneticileri üzerinde bir araştırma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), 47-74.
• Bayram, N. (2010). Yapısal eşitlik modellemesine giriş amos uygulamaları (1. Baskı). Bursa: Ezgi kitabevi.
• Chen, Y., Yu, E., & Son, J. (2014). Beyond leader-member exchange (LMX) differentiation: An ındigenous approach to leader-member relationship differentiation. The Leadership Quarterly, 25(3), 611-627.
• Cho, J., & Dansereau, F. (2010). Are transformational leaders fair? A multi-level study of transformational leadership, justice perceptions and organizational citizenship behaviors. The Leadership Quarterly, 21(3), 409-421.
• Cho, S., Woods, R., Jang, S., & Erdem, M. (2006). Measuring the Impact of Human Resource Management Practices On Hospitality Firms performances. Hospitality Management, 25, 262-277.
• Choi, E., & Yu, S. (2022). Effects of preceptors’ mentoring function on novice nurses’ self-efficacy and organizational commitment: A cross-sectional study”. Nurse Education in Practice, 64, 1-7.
• Chow, C., Lai, J., & Loi, R. (2015). Motivation of travel agents'customer service behavior and organizational citizenship behavior: the role of leader-member exchange and internal marketing orientation. Tourism Management, 48, 362-369.
• Chung, H. (2019). Organizational identity and organizational identification: Recap of literature and suggestions for future research. Labor Relations Reserach, 51-73.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd Ed.). NJ: Lawrence Erlbaum.
• Çalık, T. (2003). İşgörenlerin örgüte uyumu (örgütsel sosyalizasyon). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 163-178.
• Çalışkan, A. (2017). Beşinci bölüm- lider üye etkileşimi teorisi. İçinde Ö. Turunç ve H. Turgut (Ed.), Yönetim ve Strateji 101 Teori ve yaklaşım (s. 221-272), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çalışkan, G. (2015). An examination of coach and player relationships according to the adapted lmx 7 scale: Avalidity and reliability study. Measurement in Physical Education and Exercise Science, 19(1), 22-33.
• Çekmecelioğlu, H. ve Ülker, F. (2014). Lider-üye etkileşimi ve çalışan tutumları üzerindeki etkisi: Eğitim sektöründe bir araştırma. Kocaeli University Journal of Social Sciences, 28, 35-58.
• Davis, D., & Bryant, J. (2010). Leader-member exchange, trust and performance ın national science foundation industry/university cooperative research centers. Journal of Technology Transfer, 35, 511-526.
• Deluga, R., & Perry, J. (1994). The role of subordinate performance and ıngratiation ın leader-member exchanges. Group & Organization Management, 19(1), 67-86.
• Dick, R., Wagner, U., Stellmacher, J., & Christ, O. (2004). The utility of a broader conceptualization of organizational ıdentication: Which aspectsreally matter?” Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77, 171-191.
• Donohue-Porter, P., Eckardt, P., Prottas, D., Rondello, K., & Silberstang, J. (2019). A bridge to leadership communication success: Impact of leader-member exchange on nursing administrative relationships. Nurse Leader, 17(6), 546-551.
• Ercan, S. (2019). Lider-üye etkileşimi, yenilikçi iş davranışı, işe adanmışlık, örgütsel özdeşleşme ilişkisinde örgütsel adaletin rolü (Doktora Tezi). Maltepe Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Erdemir E., E. (2021). Örgütsel sosyalleşme ile bilgi paylaşımı arasındaki ilişkide güçlendirici liderliğin düzenleyici rolü (Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE, Nevşehir.
• Fombelle, P., Jarvis, C., Ward, J., & Ostrom, L. (2012). Leveraging customers’ multiple ıdentities: Identity synergy as a driver of organizational ıdentification. Journal of the Academy of Marketing Science, 40, 587-604.
• Fuller, P., Galvin, B., & Ashforth, B. (2018). Larger than life: Narcissistic organizational identification ın leadership. Organizational Dynamics, 47, 8-16.
• Garg, S., & Dhar, R. (2014). Effects of stress, LMX and perceived organizational support on service quality: Mediating effects of organizational commitment. Journal of Hospitality and Tourism Management, 21, 64-75.
• Griffin, R., & Moorhead, G. (2014). Organizational behavior managing people and organization (11th Ed.). South Western: Cengage Learning.
• Gök, S., Karatuna, I. ve Özdemir K. , P. (2015). The role of perceived supervisor support and organizational ıdentification ın job satisfaction. Social and Behavioral Sciences, 177, 38-42.
• Göksel, A. ve Ekmekçioğlu, E. (2016). Lider-üye etkileşiminin örgütsel özdeşleşme ile ilişkisinde işe bağlılığın aracı rolü. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 18(3), 721-747.
• Graen, G., & Uhl-Bien, M. (1995). Relationship-based approach to leadership: development of leader-member exchange (LMX) theory of leadership over 25 years: Applying a multi-level multi-domain perspective. The Leadership Quarterly, 6(2), 219-247.
• Haider, S., Akbar, A., Tehseen, S., Poulova, P., & Jaleel, F. (2022). The impact of responsible leadership on knowledge sharing behavior through the mediating role of person-organization fit and moderating role of higher educational ınstitute culture. Journal of Innovation & Knowledge, 4(7), 100265.
• Harris, K., Wheeler, A., & Kacmar, K. (2009). Leader-member exchange and empowerment: direct and ınteractive effects on job satisfaction, turnover ıntentions and performance. The Leadership Quarterly, 20, 371-382.
• Homans, G. C. (1958). Social behavior as exchange. American Journal of Sociology, 63(6), 597–606.
• Hündür, Ü. (2019). Örgüt ikliminin örgütsel özdeşleşmeye etkisinde lider-üye etkileşiminin aracılık rolü üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi SBE, İstanbul.
• İplik, F. (2009). Türkiye’deki dört ve beş yıldızlı otellerde uygulanan örgütsel sosyalleşme. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 20(2), 185-196.
• Kalaycı , Ş. (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayınları.
• Kalemci, Tüzün, İ. (2006). Örgütsel güven, örgütsel kimlik ve örgütsel özdeşleşme ilişkisi:Uygulamalı bir çalışma,(Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi SBE, Ankara.
• Karabey, C. ve İşcan, Ö. (2007). Örgütsel özdeşleşme, örgütsel imaj ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi: Bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 27(2), 231-241.
• Karataş, Ö. ve Yılmaz, C. (2023). Turizmde kariyer yönetiminin iş tatminine etkisi: istanbul’da konaklama işletmeleri üzerine bir uygulama. Journal of Travel and Tourism Research, 22, 131-152.
• Koçel, T. (2018). İşletme yöneticiliği, B.17, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Kohn, G. (2019). How social systems persist: learning to build a social network in an uncertain world. Animal Behaviour, 154, 1-6.
• Kumar, M., & Singh, S. (2012). Role sof perceived exchange quality and organisational identificationin predicting turnover intention”. IIMB Management Review, 24(1), 5-15.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2022). Erişim Tarihi ve Adresi: 20 Mayıs 2020 https://afyon.ktb.gov.tr/TR-158749/kultur-turizm-istatistikleri.html
• Louis, M. (1980). Surprise and sense making: What newcomers experience ın entering unfamiliar organizational settings. Administrative Science Quarterly, 25(2), 226-251.
• Mael, F., & Ashforth, B. (1992). Alumni and their alma mater: A partial test of the reformulated model of organizational identification. Journal of Organizational Behavior, 13, 103-123.
• McShane, S., & Von Glinow, M. (2003). Organizational behavior (2nd Ed.). United States: McGraw-Hill.
• Miller, V., Allen, M., Casey, M., & Johnson, J. (2000). Reconsidering the organizational identification questionnaire. Management Communication Quarterly, 13(4), 626-658.
• Oliveira, L., & Silva, F. (2015). The effects of high performance work systems and leadermember exchange quality on employee engagement: Evidence from a brazilian non-profit organization. Information Technology and Quantitative Management, 55, 1023-1030.
• Ötken, A. ve Erben, G. (2010). investigating the relationship between organizational identification and work engagement and the role of supervisor support. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 12(2), 93-118.
• Özutku, H., Ağca, V. ve Cevrioğlu, E. (2010). Lider-Üye etkileşim teorisi çerçevesinde, yönetici-ast etkileşimi ile örgütsel bağlılık boyutları ve iş performansı arasındaki ilişki: Ampirik bir inceleme. Journal of Economics and Administrative Sciences, 22(2), 193-210.
• Putra, S., İbrahim, M., & Amri, M.İ., (2020). The effects of organizational socialization tactics on newcomer job satisfaction and engagement: Does core self- evaluation ımportant?. Technium Social Sciences Journal, 8, 558-568.
• Riggio, R. (2020). Endüstri ve örgüt psikolojisine giriş(6. Baskı), (Çev.Belkıs Özkara) Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Riketta, M. (2005). Organizational identification: A meta-analysis. Journal of Vocational Behavior, 66, 358-384.
• Salgar, E. (2021).Örgütsel sosyalleşme ile örgütsel özdeşleşme ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi SBE, Denizli.
• Sanioğlu Tanış., Z. (2021). İşveren markası ile lider-üye etkileşimi ilişkisinde yetenek yönetiminin aracılık rolü: Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş spor kulübü çalışanları üzerine bir araştırma (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi SBE, Konya.
• Sarstedt, M., Ringle, C.M. & Hair, J.F. (2017), Partial least squares structural equation modelling, In C. Homburg, M.Klarmann, A.Vomberg (Eds.), Handbook of market research, Heidelberg: Springer.
• Saruhan, S. (2017). Örgütsel sosyalleşmenin örgütsel özdeşleşme üzerindeki etkisi(Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi SBE, Kırıkkale.
• Schwepker Jr. , C., & Good, M. (2017). Reducing salesperson job stress and unethical ıntent: the ınfluence of leader-member exchange relationship, socialization and ethical ambiguity. Industrial Marketing Management, 66, 205-218.
• Sezgin N. Ş. ve Demirer, S. (2016). Öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme ve özdeşleşme düzeyleri ile birlikte çalışma yeterlilikleri arasındaki ilişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 237-269.
• Sluss, D., & Thompson, B. (2012). Socializing the newcomer: The mediating role of leader-member exchange. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 119(1), 114-125.
• Soenen, G., & Melkonian, T. (2017). Fairness and commitment to change in m & as: the mediating role of organizational İdentification. European Management Journal 35, 486-492.
• Song , Z., Chon, K., Ding, G., & Gu, C. (2015). Impact of organizational socialization tactics on newcomer job satisfaction and engagement: Core self-evaluations as moderators. International Journal of Hospitality Management, 46, 180-189.
• Stinglhamber, F., Caesens, G., Chalmagne, B., Demoulin, S., & Maurage, P. (2021). Leader-member exchange and organizational dehumanization: The role of supervisor’s organizational embodiment. European Management Journal, 39(6), 745-754.
• Şimşek, Ö. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş temel ilkeler ve LISREL uygulamaları (1. Baskı). Ankara: Ekinoks.
• Tang, C., Liu, Y., Oh, H., & Weitz , B. (2014).Socialization tactics of new retail employees: a pathway to organizational commitment. Journal of Retailing, 90(1), 62-73.
• Taormina, R. (1997). Organizational socialization: A multidomain, continuous process model. International Journal of Selection and Assessment, 5(7), 29-47.
• Taormina, R. J. (1994). The organizational socialization inventory. International Journal of Selection and Assessment, 2(3), 133-145.
• Timur, A. ve Behram, N. (2021). İşveren markası ve örgütsel bağlılık ilişkisinde örgütsel özdeşleşmenin aracı rolü: Sosyal kimlik kuramı bağlamında bir araştırma. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(1), 135-150.
• Tse, H.M., Ashkanasy, N., & Dasborough, M. (2012). Relative leader–member exchange, negative affectivity and social identification: A moderated-mediation examination. The Leadership Quarterly, 23(3), 354-366
• Villavicencio-Ayub E., Jurado-Cárdenas, S., & Valencia-Cruz, A. (2014). Work engagement and occupational burnout: Its relation to organizational socialization and psychological resilience engagement. Journal of Behavior, Health & Social Issues, 6(2), 45-55.
• Wayne, S., Shore, L., & Liden, R. (1997). Perceived Organizational Support and Leader-Member Exchange: A Social Exchange Perspective. The Academy of Management Journal, 40(1), 82-111.
• Yozgat, U. ve Güngörmez, D. (2015). The mediating role of social ıntegration on the effect of proactive socialization tactics applied by newcomers on their organizational commitment. Social and Behavioral Sciences, 207, 462-471.
• Yürür, S. (2019). Sosyal mübadele kuramı. İçinde Yürür Ş. (Ed.) Örgütsel davranış kuramları (s. 245-271). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Zhang, L.-f., & Higgins, P. (2008). The predictive power of socialization variables for thinking styles among adults ın the workplace. Learning and Individual Differences, 18, 11-18.
• Zong, Y. & Tsaur, R. S. (2023). Employee resilience and mentoring functions as moderators of the relationship between workplace hazing and affective organizational commitment. International Journal of Hospitality Management, 114, 103549.
• Zorlu, Ö. ve Kara, A. (2010). Örgütsel sosyalizasyon taktiklerinin örgütsel bağlılığa olan etkileri: termal konaklama işletmelerinde bir araştırma. SOİD, 7(4), 50-61.