Kadın, Doğa ve Toplum: Marlen Haushofer’in “Die Wand (Duvar)” Adlı Romanında Feminist Distopik Bir Dünyanın İnşası

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 3, 1657 - 1674, 28.12.2025

Nalan Saka

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1776356

Öz

Bu çalışmada, Avusturyalı yazar Marlen Haushofer'in 1963 yılında yayımlanan Die Wand (Duvar) adlı romanının feminist distopya bağlamında analiz edilmesi amaçlanmıştır. Roman, kadınların özgürleşme mücadelesini distopik kurgusal bir evrende ele alması sebebiyle feminist distopya yazın türüne örnek teşkil eder. Yazar yapıtında kadın, doğa ve toplum ekseninde hareket ederek feminist distopik bir kurgu dünyasının oluşumuna zemin hazırlar. Roman hayatta kalma, doğayı keşfetme, izolasyon, toplumsal cinsiyet eşitsizliği, içsel özgürlük gibi temaları bir kadın karakterin bakış açısından sunar. Kadın karakterin görünmez bir duvarla dış dünyadan soyutlanarak kendi kimliğini bulma arayışı ve özgürleşme süreci sorgulanır. Kadınların ataerkil düzenin baskılarından kurtularak kendi kimliğini ve güçlü yönlerini açığa çıkarma öyküsü olan bu roman, hem distopik hem de ütopik unsurları bir araya getirir. Bu sebepten ötürü öncelikle çalışmada “ütopya” ve “distopya” terimlerinin ne anlam ifade ettiği ortaya çıkartılarak kavramsal bir analiz yapılmıştır. Daha sonra romanın hangi yöne, feminist ütopyaya mı distopyaya mı, yakın durduğu irdelenmiştir. Roman, kadının izole yaşamını, toplumsal cinsiyet rollerinden sıyrılmasını, ataerkil yapıdan uzaklaşmasını ve doğa ile olan ilişkisini ön plana çıkarması sebebiyle feminist edebiyat eleştiri yöntemine başvurulmuştur. Romanın analiz kısmında söz konusu yöntem ışığında hareket edilerek romandaki feminist distopik unsurlar alt başlıklar halinde incelenmiştir. Sonuç bölümünde ise elde edilen bulgular aracılığıyla genel bir değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Marlen Haushofer , Die Wand (Duvar) , feminist distopya , ütopya , izolasyon

Women, Nature and Society: The Construction of a Feminist Dystopian World in Marlen Haushofer's “The Wall”

Öz

This study aims to analyze Austrian writer Marlen Haushofer's novel The Wall, published in 1963, in the context of feminist dystopia. The novel is an example of the feminist dystopia genre since it deals with women's struggle for emancipation in a dystopian fictional universe. The author prepares the ground for the formation of a feminist dystopian fictional world by acting on the axis of women, nature, and society. The novel presents themes such as survival, exploring nature, isolation, gender inequality, and inner freedom from the perspective of a female character. The female character's quest to find her own identity by being isolated from the outside world by an invisible wall and the process of liberation is questioned. This novel, which is the story of women's liberation from the pressures of the patriarchal order and revealing their own identity and strengths, combines both dystopian and utopian elements. For this reason, firstly, a conceptual analysis was made in the study by revealing what the terms ‘utopia’ and ‘dystopia’ mean. Then, it is analysed which direction, feminist utopia or dystopia, the novel stands closer to. The feminist literary criticism method was applied to the novel because the novel emphasizes the isolated life of women, their liberation from gender roles, their distancing from the patriarchal structure and their relationship with nature. In the analysis part of the novel, the feminist dystopian elements in the novel are analyzed under subheadings by acting in the light of the mentioned method. In the conclusion section, a general evaluation is made through the findings obtained.

Anahtar Kelimeler

Marlen Haushofer , The Wall , feminist dystopia , utopia , isolation

Kaynakça

• Akkoyun, Tülay (2016). Ütopya/Distopya. Batı ve Türk Romanlarından Örneklerle Bir Karşılaştırmalı Edebiyat Çalışması. Ankara: Kurgu Kültür Merkezi Yayınları.
• Beauvoir, de Simone (2023). İkinci Cinsiyet -II. Yaşanmış Deneyim, (5. Baskı). (Çev. Gülnur Acar Savran). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Burdorf, Dieter, Fassbender, Christoph & Burkhard Moennighoff (Hrsg.) (2007). Metzler Lexikon Literatur: Begriffe und Definitionen. (3. Auflage). Stuttgart: Metzler Verlag.
• Haushofer, Marlen (2008). Duvar. (Çev. Ersel Kayaoğlu). İstanbul: Can Yayınları.
• Heyer, Andreas (2008). Sozialutopien der Neuzeit: bibliographisches Handbuch. Deutschland: Lit Verlag.
• Kapelari, Laura (2013). Feminist utopia and dystopia: Marlen Haushofer’s Die Wand. Master’s thesis. Johannesburg: University of the Witwatersrand.
• Kayaoğlu, Ersel (2003). “Tamamen sıradan bir hikâye. Marlen Haushofer ve Sıradışı Romanı Die Wand”. Studien zur deutschen Sprache und Literatur, (15). 25-43.
• Kohl, Denise (2023). Frauen – Objekte der Reproduktion Nutzen und Verwendung weiblicher Körper in dystopischen Romanen. Masterarbeit. Wien: Universität Wien.