The Hero's Endless Journey İn The Story Of Zembilfroş: An Analysis İn The Context Of The Monomyth Theory

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 3, 1578 - 1597, 28.12.2025

Mehmet Yusuf Aslan

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1776360

Öz

The Zembilfroş narrative is a multi-layered folk tale shaped by Anatolian and Mesopotamian cultural values, centering on an individual’s inner journey, moral trials, and spiritual transformation. At its core is a mirzade who renounces palace life for a modest existence, symbolising his free will in the search for truth. Leaving his comfort zone, Zembilfroş embarks on a difficult journey during which his chastity, patience, and faith are tested. These spiritual challenges discipline his ego and foster maturity. In various versions, his successful trials lead to either entry into paradise or a return as a just ruler. Thus, the story provides a sense of completion through both worldly and spiritual achievement. Zembilfroş’s path aligns with the stages of departure, initiation, and return in Joseph Campbell’s ‘hero’s endless journey’ (monomyth). The hero’s transformation and reintegration into society are explained through this framework. This study examines the Zembilfroş narrative through the lens of Campbell’s monomyth theory, uncovering ties between a local folk tale and universal storytelling structures.

Anahtar Kelimeler

Folk Tale , Archetype , Monomyth Theory , Spiritual Transformation , Zembilfroş

Zembilfroş Hikâyesinde Kahramanın Sonsuz Yolculuğu: Monomit Kuramı Bağlamında Bir İnceleme

Öz

Zembilfroş anlatısı, Anadolu ve Mezopotamya kültürel mirasının izlerini taşıyan, bireyin içsel yolculuğunu, ahlaki sınavlarını ve manevi dönüşümünü konu alan çok katmanlı bir halk hikâyesidir. Anlatının merkezinde yer alan kahraman, bir mirzade olmasına rağmen saray yaşamını terk ederek halk arasında sade bir hayatı tercih eder. Bu tercih, kahramanın dünyevi olandan vazgeçerek hakikati arayışının, bireysel iradesinin ve manevi uyanışının bir göstergesidir. Zembilfroş, bu tercih sonucunda bilinmezliğe doğru zorlu bir yolculuğa çıkar; süreç boyunca sabır, iffet ve inanç gibi erdemlerle sınanır. Yaşadığı deneyimler onun nefsini terbiye etmesini sağlar ve nihayetinde ruhsal olgunluğa ulaşır. Anlatının farklı varyantlarında bu yolculuk ya cennete kabul edilme ya da memlekete dönerek adaletli bir sultan olma gibi tamamlanmalarla sonuçlanır. Bu yönüyle hikâye hem dünyevi hem uhrevi ödülleri içeren kapsayıcı bir sona ulaşır. Zembilfroş’un yaşadığı dönüşüm, Joseph Campbell’ın “kahramanın sonsuz yolculuğu” (monomit) kuramıyla büyük ölçüde örtüşmektedir. Campbell’ın ayrılma, erginlenme ve dönüş aşamalarından oluşan modeli, Zembilfroş anlatısında belirgin biçimde izlenebilir. Kahramanın bireysel değişimi ve toplumla yeniden bütünleşmesi bu model üzerinden açıklanabilir. Bu bağlamda Zembilfroş anlatısı, yerel bir halk hikâyesi olmanın ötesinde, evrensel anlatı kalıplarıyla örtüşen bir yapıya sahiptir. Bu çalışmanın amacı, Zembilfroş’un yolculuğunu Campbell’ın monomit kuramı ekseninde inceleyerek, anlatının evrensel kahramanlık yapısıyla olan ilişkisini ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Halk Hikâyesi , Arketip , Monomit Kuramı , Ruhsal dönüşüm , Zembilfroş

Etik Beyan

Etik kurulu gerekmemektedir

Kaynakça

• Algül, Mesut ve Selçuk Bahir (2023). Zembilfroş Hikâyesi ve Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. II. Uluslararası Zap Havzası Sempozyumu Kültürel Miras ve Sözlü Gelenek. Hakkâri Üniversitesi Yayınları.
• Alpay, Türkan (2024). Destan Döneminden Halk Hikâyeciliğine Geçiş: Dede Korkut Hikâyeleri. Çelebi 5(4), 55-63.
• Bezenmiş, Tuba (2021). Hamdullah Hamdi’nin Yûsuf u Züleyhâ Mesnevisinde Arketipsel Sembolizm Açısından Aşkın Kemâle Ulaşması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bulut, Ümit (2025). Ercişli Emrah ve Selvi Han Halk Hikâyesinin “Monomit Kuramı” Bağlamında Çözümlenmesi. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 18(50), 851-874. https://doi.org/10.12981/mahder.1503130
• Campbell, Joseph (2017). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Güzel, Cavit (2014). Monomit Teorisi Bağlamında Bayan Toolay Destanı. Türklük Bilimi Araştırmaları, 36, 191-206.