Sabahattin Ali’nin Hikâyelerinde Kaygı ve Korkunun İzdüşümü

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 106 - 120, 23.06.2020

Hasan Cuşa

Öz

Felsefe, psikoloji, sosyoloji, antropoloji ve edebiyat gibi farklı disiplinlerin ortak konusu olan kaygı ve korku insanın temel duyguları arasında yer alır. Kaygı, kişinin kendi benliğinde veya içinde yaşadığı toplumsal çevrede varlığını tehdit eden bir uyaranla karşılaştığında hissettiği bir duygudur. Korku ise bireyin algıladığı tehlike karşısında kendini savunmaya yönelik gösterdiği bir tepkidir. Kaygı ile korku her ne kadar birbirinin yerine kullanılan kavramlar olsa da bunların farklı anlamlara sahip olduğunu söylemek mümkündür. Korkuyu kaygıdan ayıran fark, tehdit olarak algılanan veya tehlike olarak görülen bir şeyin varlığıdır. Yani korkuya neden olan şey belliyken kaygının kaynağı belirsizdir. Sabahattin Ali, genellikle hikâyelerinde farklı nedenlere bağlı olarak kaygı duyan bireyin yaşadığı korkuları anlatır. Kaleme aldığı hikâyeleriyle bireyin kaygılı yaşamını eserlerinde odak noktası haline getiren yazar, kahramanların bazı durum ve olaylar karşısında içten içe hissettikleri korku dolu anları tüm çıplaklığıyla gözler önüne serer. Bu çalışmanın amacı kaygı ve korku perspektifinden Sabahattin Ali’nin hikâyelerini incelemektir. Araştırma konusu olan hikâyelerde kaygılanan bireyin korkuya kapılmasına neden olan unsurların yalnızlık, çaresizlik, ölüm, hastalık ve belirsizlik olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sabahattin Ali, hikaye, kaygı, korku, dehşet

THE PROJECTION OF ANXIETY AND FEAR IN THE STORIES OF SABAHATTİN ALİ

Öz

Anxiety and fear, which are common topics of different disciplines such as philosophy, psychology, sociology, anthropology and literature, are among the basic emotions of human being. Anxiety is an emotion that a person feels when she/he encounters a stimulus that threatens her/his existence in her/his own self or in the social environment in which she/he lives. Fear is the reaction of the individual to defend herself/himself in the face of perceived danger. Although these terms are being used interchangeably, it is possible to say that they have different meanings. The difference that distinguishes fear from anxiety is the presence of something that is perceived as a threat or viewed as a danger. So, while the cause of fear is obvious, the source of anxiety is uncertain. In his stories, Sabahattin Ali generally tells about the fears of the individual who is anxious for different reasons. The author, who focuses on the individual’s anxious life in his stories, reveals the fearful moments of the characters in the face of certain situations and events. The aim of this study is to examine Sabahattin Ali’s stories in terms of fear and anxiety. In the stories that are the subject of the research, it was concluded that the causes of fear and anxiety in the individual are loneliness, helplessness, death, illness and uncertainty.

Anahtar Kelimeler

Sabahattin Ali, Story, Fear, Anxiety, Horror

Kaynakça

• Akar, Yeliz (2017). “Değerler Çatışması Bağlamında Sabahattin Ali’nin ‘Ses’, ‘Bir Skandal’ ve “Kağnı” Öyküleri. Susturulamayan Ses Sabahattin Ali, Hece Özel Sayı. 35, 412-426.
• Ali Sabahattin, (2014). Değirmen. İstanbul: YKY
• Ali, Sabahattin (2016). Sırça Köşk. İstanbul: YKY
• Ali, Sabahattin (2018). Kağnı, Ses, Esirler. İstanbul: YKY
• Ali, Sabahattin (2019). Yeni Dünya. İstanbul: YKY
• Budak, Selçuk (2009). Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları
• Cevizci, Ahmet. (2003). Felsefe Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Cüceloğlu, Doğan (2006). İnsan ve Davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Dağ, İhsan (2004). “Psikolojinin Işığında Kaygı” Doğu Batı Düşünce Dergisi. 6, 179-188.
• Deren, Seçil (2004). “Angst ve Ölümlülük” Doğu Batı Düşünce Dergisi. 6, 111-126.
• Ditfurth, Hoimar von (1991). Korku ve Kaygı: Tartışma. İstanbul: Metis Yayınları.
• Duhm, Dieter (2002). Kapitalizmde Korku. Sargut Şölçün (Çev.). Ankara: Ayraç Yayınevi.
• İnam, Ahmet (2004). “Kaygı Gülü Açarken” Doğu Batı Düşünce Dergisi. 6, 83-102.
• Kierkegaard, Soren (2013). Kaygı Kavramı. Türker Armaner (Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Korkmaz, Ramazan (2016). Sabahattin Ali İnsan ve Eser, İstanbul: Kesit Yayınları.
• Köknel, Özcan (2014). Kaygıdan Korkuya. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Köknel, Özcan (1998). Korkular-Takıntılar-Saplantılar. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Krishnamurti, Jiddu (2000). Korku Üzerine. Anita Tatlıer. (Çev.). İstanbul: Ayna Yayınevi.
• Krishnamurti, Jiddu (2006). Bilinmeyene Açık Olmak- Korku Sorunu-Güvenlik Diye Bir şey Var mı?. Seda Toksoy. (Çev.). Ankara: Sistem Yayıncılık.
• Le Gall, Andre (2012). Anksiyete ve Kaygı. İsmail Yergüz (Çev.). Ankara: Dost Yayınevi.
• Manav, Faruk (2011). “Kaygı Kavramı.” Toplum Bilimleri Dergisi. 9, 201-2011.
• Mannoni, Pierre (1992). Korku. Işın Gürbüz (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Soykan, Ömer Naci (2004). “Varoluş Yolunun Ana Kavşağında Korku ve Kaygı: Kierkegaard ve Hiedegger'de Bir Araştırma” Doğu Batı Düşünce Dergisi. 6, 41-62.
• Schulz, Walter (1991). Çağdaş Felsefede Kaygı Sorunu. Hoimar von Ditfurth (Derleyen). Korku ve Kaygı (ss. 7-18). Nasuh Barın (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Yılmaz, Feyza Nur (2019). Behçet Necatigil’in Eserlerinde Korku ve Kaygı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi.