Re-Interpretation of the Relationship Between Translation and Philosophy Over the Case of Derrida and Zhuangzi

Yıl 2023, Sayı: Çeviribilim Özel Sayısı, 109 - 118, 25.02.2023

Aslı Özlem Tarakcıoğlu Elif Özge Koç Yel

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1186596

Öz

Translation makes use of philosophical discourses on the way from the analysis of the source text to the formation of the target text. However, examining the relationship between translation and philosophy and calling this relationship "philosophy of translation" is strikingly new. In the study, the development of the relationship between translation and philosophy is described in general. As a matter of fact, it has been noted that the relationship between translation and philosophy converges especially on the ambiguity of the words. For this reason, the distrust of language and words, which is one of the most significant points where the relationship between translation and philosophy intersect, is the main starting point in this study in terms of problematizing the translation philosophy. In this direction, Jacques Derrida’s discussion on translation as a philosophical matter will be analyzed through the example of “pharmakon” by Western philosophy. From the Eastern philosophical angle, inferences will be made based on the semantic distrust put forward by Zhuangzi (莊子 269- 386 BC), who is one of the leading philosophers of ancient Chinese Daoism (Taoism-道).

Anahtar Kelimeler

Daoism, Zhuangzi, Translation Philosophy, Western Philosophy, Jacques Derrida

Çeviri ve Felsefe Meselesinin Derrida ve Zhuangzi Örneği Üzerinden Yeniden Yorumlanması

Öz

Kaynak metnin analizinden hedef metnin oluşumuna giden yolda çeviri, felsefi söylemlerden faydalanır. Ancak çeviri ve felsefe ilişkisinin incelenmesi ve söz konusu ilişkinin “çeviri felsefesi” olarak adlandırılması oldukça yenidir. Çalışmada, öncelikle çeviri ve felsefe ilişkisinin gelişimi genel olarak resmedilmiştir. Esasen çeviri ve felsefe ilişkisinin sözcüklerin muğlaklığı noktasında birleştiği ekseriyetle gözlemlenmiştir. Bu nedenle, çevirinin ve felsefenin kesiştiği ve etkileştiği noktalardan birisi olan dile ve sözcüklere duyulan güvensizlik, çeviri felsefesi meselesinin sorunsallaştırılmasında yeniden yorumlanmıştır. Bu doğrultuda, Batı felsefesinden, çevirinin felsefi bir sorun olduğuna değinen Jacques Derrida’nın “pharmakon” örneği ele alınmıştır. Doğu felsefesinden ise Antik Çin felsefesi olan Daoizm’in (Taoizm-道) önde gelen filozoflarından Zhuangzi (莊子 MÖ 269- 386) tarafından ortaya atılan semantik güvensizlik üzerinden çıkarımlar yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Daoizm, Batı felsefesi, Zhuangzi, Jacques Derrida, Çeviri felsefesi

Kaynakça

• Altınörs, Atakan (2019). 50 Soruda Dil Felsefesi. 2. baskı. İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• Ames, Roger T. (ed.) (1998). Wandering at Ease in the Zhuangzi. Albany: State University of New York Press.
• Apter, Emily (2010). “Philosophical Translation and Untranslatability: Translation as Critical Pedagogy”. Profession, pp. 50–63.
• Benjamin, Andrew (2014). Translation and the Nature of Philosophy: A New Theory of Words. London: Routledge
• Bermann, Sandra and Catherine Porter (eds.) (2014). A Companion to Translation Studies. Chichester: Wiley-Blackwell. USA: State University of New York Press
• Cheng, Chung-Ying (1991). New Dimensions of Confucian and NeoConfucian Philosophy.
• Combs, Steven C. (2005). The Dao of Rhetoric. USA: State University of New York Press
• Derrida, Jacques (1978). Writing and Difference. Alan Bass (trans.). London: Routledge & Kegan Paul.
• Derrida, Jacques (1982). Margins of Philosophy. USA: by The University of Chicago Press.
• Derrida, Jacques (2001). “What is a ‘Relevant’ Translation?” Lawrence Venuti (trans.). Critical Inquiry 27, no. 2: 174–200.
• Derrida, Jacques (2012). Platon’un Eczanesi. Zeynep Direk (Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Descartes, René. (2006). A Discourse on the Method of Correctly Conducting One’s Reason and Seeking Truth in the Sciences. Ian Maclean (trans.). UK: Oxford University Press.
• Hansen, Chad (2003). “Zhuangzi”. The World’s Great Philosophers. Robert L. Arrington (ed). UK: Blackwell Publishing.
• Heidegger, Martin (1996). Hölderlin’s Hymn ''The Ister‘’.W. McNeill and J. Davis (Trans.). Bloomington: Indiana University Press.
• Herakleitos (2005). Fragmanlar. C. Çakmak (Çev). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Merton, Thomas (1969). The Way of Chuang Tzu. USA: New Directions
• Snell-Hornby, Mary (2006) The Turns of Translation Studies: New Paradigm or Shifting Viewpoints. Amsterdam: John Benjamins Publishing Co.
• Pym, Anthony (2007). “Translation and Philosophy”. Kuhiwczak P. & Littau K. (eds). A companion to translation studies. Multilingual Matters, pp.24-44.
• Ramond, Charles (2011). Derrida Sözlüğü. Ümit Edeş (Çev.) İstanbul: Say Yayınları.
• Rée, Jonathan (2001). “The Translation of Philosophy”. New Literary History, 32: 223–57.
• Russel, Bertrand (2001). The Problems of Philosophy. 2nd ed. UK: Oxford University Press.
• Sözer, Önay (2014). Felsefenin ABC’si. 5. Baskı. İstanbul: Say Yayınları.
• Steiner, George (1975). After Babel: aspects of language and translation. UK: Oxford University Press
• Young, J.C. Robert (2014). “Philosophy in Translation”. In A Companion to Translation Studies. S. Bermann and C. Porter (eds.). Chichester: Wiley-Blackwell.
• Zeman, Adam (2006). Bilinç Kullanım Kılavuzu. G. Koca (Çev). İstanbul: Metis Yayınları.
• Zhuangzi (2016) Zhuangzi Metinleri. G. Fidan (Çev). İstanbul: İş Bankası Yayınları.