A Study on Narratology Approaches and Digital Space Narratives

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 230 - 241, 29.04.2024

Ümit Oğur

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1416430

Öz

Narratology includes applications developed to analyze literary productions that emerge as a result of the act of narration. Narratology theories that focus especially on the narrative processes of written cultural products; It produces research techniques that can be applied in every period of history, starting from mythological narratives with its narrator, narrative and audience components. In the study, it was discussed to what extent narratology approaches can be used in the structural analysis of narrative forms produced in today's digital environment. In this context, first of all, the topics of narratology and digitalization were discussed conceptually. The starting point was determined as the hypothesis that the photographs, videos and graphics shaped by digital tools produced in this environment, based on the distinctive features of the online space determined as the universe of the study, could be handled within the scope of the narrative. It is aimed to interpret the data collected from the research area on the basis of the characteristics of the study area. In this regard, long-term observations were carried out on the internet. Narratives produced on YouTube and various platforms have been observed. The suitability levels of narrative performances seen in digital contexts and applicable and sustainable analysis protocols shaped by narratological research techniques were evaluated. As a result, it has been seen that digital media narratives containing certain narrative structures can be analyzed with narratology approaches.

Anahtar Kelimeler

narratology, digitalization, digital space narratives, analysis of digitalized narratives

Anlatıbilim Yaklaşımları ve Dijital Ortam Anlatıları Üzerine Bir İnceleme

Öz

Anlatıbilim, anlatma eyleminden doğan edebî çıktıların analiz edilebilmesi için geliştirilen uygulamaları içermektedir. Özellikle yazılı kültür ürünlerinin öyküleştirilme süreçlerine odaklanan anlatıbilim teorileri, anlatıcı, anlatı ve dinleyici bileşenleriyle mitolojik anlatılardan başlayarak tarihin her döneminde uygulanabilir araştırma teknikleri üretmektedir. Çalışmada bugünün dijital bağlamlarında üretilen anlatı formlarının yapısal analizleri noktasında anlatıbilim yaklaşımlarının ne ölçüde kullanılabilecekleri tartışılmıştır. Bu bağlamda öncelikle anlatıbilim ve dijitalleşme başlıkları kavramsal açıdan ele alınmıştır. Çalışmanın evreni olarak belirlenen çevrimiçi uzamın ayırt edici özellikleri üzerinden bu ortamda üretilen fotoğraf, video ve dijital araçlarla şekillendirilmiş grafiklerin anlatı kapsamında ele alınabileceği hipotezi çıkış noktası olarak belirlenmiştir. Araştırma sahasından derlenen verilerin, inceleme sahasının dinamikleriyle yorumlanması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda internet ortamında uzun süreli gözlemler gerçekleştirilmiş, başta YouTube olmak üzere çeşitli platformlarda üretilen anlatılar gözlenmiştir. Dijital bağlamlarda görülen anlatı performansları ile anlatıbilimsel araştırma teknikleriyle şekillenen uygulanabilir ve sürdürülebilir analiz protokollerinin uygunluk düzeyleri değerlendirilmiştir. Bunun sonucunda belirli öyküleme yapılarını içeren dijital ortam anlatılarının anlatıbilim yaklaşımlarıyla analiz edilebilecekleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

anlatıbilim, dijitalleşme, dijital ortam anlatıları, dijitalleşen anlatıların analizi

Kaynakça

• Abbott, H. Porter (2002). The Cambridge lntroduction to Narrative. Cambridge: Cambridge University Press.
• Aristoteles (1987). Poetika. (Çev. İsmail Tunalı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bakhtin, Mihail Mihayloviç (1981). The Dialogic Imagination. (Çev. Caryl Emerson & Michael Holquist). Michael Holquist (Ed.). Austin: University of Texas Press.
• Bal, Mieke (2017). Narratology: Introduction To The Theory of Narrative. Toronto: University of Toronto Press.
• Barnard, Alan (2015). Sosyal Antropoloji ve İnsanın Kökeni. (Çev. Mehmet Doğan). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Barthes, Roland (1966). “Introduction To The Structure Analysis of The Narrative”. Communications, No. 3. 1-27.
• Barthes, Roland (1975). “An Introduction To the Structural Analysis of Narrative”. New Literary History, Vol. 6, No. 2, On Narrative and Narratives. 237-272.
• Barthes, Roland (1979). Göstergebilim İlkeleri. (Çev. Berke Vardar ve Mehmet Rifat). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Barthes, Roland (1990). Çağdaş Söylenler. (Çev. Tahsin Yücel). İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
• Barthes, Roland (1996). Camera Lucida: Fotoğraf Üzerine Düşünceler. (Çev. Reha Akçakaya). İstanbul: Altıkırkbeş Yayın. (Eserin orijinali 1980 yılında yayımlanmıştır).
• Bordwell, David (1985). Narration in The Fiction Film. Wisconsin: The University of Wisconsin Press.
• Budka, Philipp ve Manfred Kremser (2004). “CyberAnthropology - Anthropology of CyberCulture”. Barbara Plankensteiner, Stefan Khittel ve Maria Six-Hohenbalken (Eds.). Contemporary Issues in Socio-Cultural Anthropology: Perspectives and Research Activities from Austria içinde 213-226. Wien: Löcker.
• Cassirer, Ernst (1980). İnsan Üstüne Bir Deneme. (Çev. Necla Arat). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Chatman, Seymour (1990). Coming To Terms The Rhetoric of Narrative In Fiction and Film. Ithaca and London: Cornell University Press.
• Chatman, Seymour (2009). Öykü ve Söylem: Filmde Kurmacada Anlatı Yapısı (Çev. Özgür Yaren). Ankara: De Ki Basım Yayım.
• Cohen, Keith (1979). Film and Fiction: The Dynamics of Exchange. New Haven (Connecticut) and London: Yale University Press.
• Dervişcemaloğlu, Bahar (2016). Anlatıbilime Giriş. İstanbul: Dergâh Yayınevi.
• Fludernik, Monika (2009a). An Introduction To Narratology. (Çev. Patricia Häusler-Greenfield and Monika Fludernik). London /New York: Routledge.
• Fludernik, Monika (2009b). “Conversational Narration/Oral Narration”. Hühn, P., Pier, J., Schmid, W., ve Schönert, J. (Eds.), Handbook of Narratology içinde (63-73). Berlin/New York: Walter de Gruyter.
• Genette, Gérard (2020). Anlatının Söylemi: Yöntem Hakkında Bir Deneme. (Çev. Ferit Burak Aydar). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Eserin orijinali 1972’de yayımlanmıştır)
• Gezgin, İsmail (2020). Homo Narrans: İnsan Niçin Anlatır? Mit, Masal ve Hikâyenin Arkeolojisi. İstanbul: Redingot Kitap.
• İspir, Naci ve Ayşe Bilginer Kucur (2019). “Yakınsama Kültürü ve Transmedya Hikâye Anlatıcılığı”. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli Dergisi, Cilt: 27 Sayı: 2, 161-171.
• Jahn, Manfred (2020). Anlatıbilim: Anlatı Teorisi El Kitabı. (Çev. Bahar Dervişcemaloğlu). İstanbul: Dergâh Yayınları. (Eserin orijinali 2005’te yayımlanmıştır.)
• Labov, William (1972). Language in the Inner City Studies in the Black English Vernacular. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
• Licklider, Joseph Carl Robnett (1960). “Man-Computer Symbiosis”. IRE Transactions on Human Factors in Electronics, C. HFE-1, 4-11.
• Meister, Jan Christoph (2009). “Narratology”. Hühn, P., Pier, J., Schmid, W., ve Schönert, J. (Eds.), Handbook of Narratology içinde (329-350). Berlin/New York: Walter de Gruyter.
• Melberg, Arne (1995). Theories of Mimesis. Cambridge: Cambridge University Press.
• Niederhoff, Burkhard (2009). “Focalization”. Hühn, P., Pier, J., Schmid, W., ve Schönert, J. (Eds.), Handbook of Narratology içinde (115-123). Berlin/New York: Walter de Gruyter.
• Oğur, Ümit (2023). Kültürün Dijitalleşme Süreci ve Siber Uzamda Halk Anlatılarının Dönüşümü: YouTube Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Van: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Oxford Learner’s Dictionaries (2023). https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/symbiosis?q=symbiosis Erişim Tarihi: 11.12.2023.
• Platon (2010). Diyaloglar (Çev. Teoman Aktürel, Adnan Cemgil, Tanju Gökçöl ve Macit Gökberk). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Prince, Gerald (1982). Narratology The Form and Functioning of Narrative. Berlin/New York/Amsterdam: Mouton Publishers.
• Ricoeur, Paul (1990). Time and Narrative (Volume I). (Çev. Kathleen McLaughlin ve David Pellauer). Chicago ve London: The University of Chicago Press.
• Rimmon-Kenan, Shlomith (1983). Narrative Fiction: Contemporary Poetics. London and New York: Routledge.
• Saussure, Ferdinand de (1998). Genel Dilbilim Dersleri. (Çev. Berke Vardar). İstanbul: Multilingual.
• Schmid, Wolf (2010). Narratology: An Introduction. Berlin/New York: De Gruyter.
• Schmidt, Johann N. (2009). “Narration in Film”. Hühn, P., Pier, J., Schmid, W., ve Schönert, J. (Eds.), Handbook of Narratology içinde (212-227). Berlin/New York: Walter de Gruyter.
• Shen, Dan (2005). “Diegesis”. Herman, D. Jahn, M. ve Ryan, M. (Eds.), Routledge Encyclopedia of Narrative Theory içinde (107-108). London/ New York: Routledge Taylor & Francis Group.
• Sözen, Mustafa (2008). “Anlatı Mesafesi-Anlatı Perspektifi Kavramları, Sinematografik Anlatı ve Örnek Çözümlemeler”. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 8, 123-145.
• Sözen, Mustafa (2009). “Klasik Anlatı Sinemasında Öykü Kişisi, Yapısal Tasarım ve Örnek Çözümlemeler”. Erciyes İletişim, Ocak, 82-99.