The Image of Women in Siberian Turkic Epics

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 898 - 910, 29.08.2024

Şerife Yeniay

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1495056

Öz

In Siberian epics, women appear as an important part of the social, communal, and cultural fabric, displaying a variety of characteristics and appearances. These epics often depict a lifestyle deeply intertwined with nature. Therefore, the roles and appearances of women in these epics provide insights into understanding daily life, societal values, and cultural knowledge. Women in Siberian epics are generally seen and valued as sacred beings responsible for fertility, healing, ensuring the continuity of culture and generations, and maintaining the fertility of the land and nature, thereby regulating the cycle of life. These figures symbolize the communities' relationship with nature and ensure the continuation of nature's cyclical structure. In the epics, women are portrayed with a broad range of roles, encompassing both the social and communal life and the spiritual world, featuring characteristics such as fertility, healing, warrior skills, and wisdom. These epics reveal that women are an integral part of the social structure and show how their attributes and roles contribute to the community.

Anahtar Kelimeler

Siberian Epics, women, Mother, wife, hero type, wise women type

Sibirya Türk Destanlarında Kadının Görünümü

Öz

Sibirya destanları içerisinde kadınlar, toplumsal, sosyal ve kültürel yapının önemli bir parçası olarak farklı özelliklerde ve görünümlerde karşımıza çıkar. Bu destanlarda, genellikle tabiat ile iç içe geçmiş bir yaşam tarzı benimsendiği görülür. Bu bakımdan destan kadınlarının rolleri ve görünümleri insanların günlük hayatını anlamak, toplumun değerlerini ve kültürüne dair bilgi edinmek için ipuçları barındırır. Sibirya destanlarında kadınların genellikle doğurganlık, şifacılık, kültürün ve neslin devamlılığını sağlayıcı, toprağın ve doğanın bereketini sağlayıcı, yaşam döngüsünü düzenleyici kutsal varlıklar olarak görüldüğü ve değer verildiği görülür. Bu figürler, toplulukların tabiat ile olan ilişkisini düzenleyerek ve tabiatın döngüsel yapısının devamının sağlanmasını sembolize eder. Destanlarda kadınların, hem sosyal ve toplumsal yaşamın hem de manevi dünyanın bir figürü olarak doğurganlık ve şifacılık, savaşçılık ve bilgelik özellikleriyle geniş bir yelpazede rol üstlendiği görülür. Bu destanlarda, kadınların toplumsal yapının ayrılmaz bir parçası olduğunu ve sahip oldukları özellikler ve rolleri ile topluma nasıl katkıda bulundukları görülebilir.

Anahtar Kelimeler

Kahraman Tipi, Bilge Kadın Tipi, Sibirya Destanları, Kadın, Anne, Eş

Kaynakça

• Aktaş, Erhan (2011). Hakas Destanları 3: Han Orba. Ankara: TDK Yayınları.
• Akyüz, Çiğdem (2010). “Manas Destanı’nda Alp Kadın Tipi”. Mukaddime, 1, 169-180.
• Arıkoğlu Ekrem (2007). Hakas Destanları 1.Ankara: TDK Yayınları.
• Bars, Mehmet Emin (2014a). “Türk Kahramanlık Destanlarında Kadın Tipleri” International Journal of Languages’ Education and Teaching, 3, 122-140.
• Campbell, Joseph (2023). Mitolojinin Gücü: Kutsal Kitaplardan ve Hollywood Filmlerine Mitoloji ve Hikâyeler (MediaCat, İstanbul).
• Dilek, İbrahim (2002). Altay Destanları 1. (Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara).
• Dilek, İbrahim (2007). Altay Destanları 2. (Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara).
• Ekici, Metin (1999). “Anadolu Sahası Köroğlu Anlatmalarında Kadın Tipler”. Millî Folklor, 44(11), 10-17.
• Elçi, D. Ö. (2018). Batı Ve Doğu Mitolojilerinde Kadın İmgesi: Tanrıça’lar. Atlas Journal, 4(11), 826-840.
• Jung, C. G. (2021). Dört Arketip. Zehra Aksu Yılmazer (Çev.). ( Metis Yayınları, İstanbul).
• Kaplan, Mehmet (2004) Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar, Tip Tahlilleri 3. Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Saçkesen, Ahmet (2007). “Er Tabıldı Destanında Kadın Tipler” Turkish Studies, 2/3, 489-495.
• Sağıroğlu, Birsel (2022). “Dünya Güzeli Masalında Sözlü Kültürün İzleri: Tekrarlı Yapılar Ve Döngüsel Zamanlar”. Milli Folklor, 17/133, 92-101.