On the Function of “Leitmotif” in the Novel: Kusma Kulübü

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 637 - 647, 29.08.2024

Tolga Bayındır

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1515538

Öz

Leitmotif/Leitmotiv, -başlangıcı müzik alanında olmakla birlikte- baskın ve sürekli tekrarlanan anları/durumları/sözcükleri belirtmek için kullanılan ve zamanla müziğin kapsamının ötesine geçerek geniş bir alanda karşılık bulan ortak bir terimdir. Sanat eserinin standart kurgusu dâhilinde, yazarın karakteristik bir özellik olarak bilinçli ve düzenli olarak tekrarladığı sözcük veya sözcük gruplarını ifade eder. Kurgudaki bu düzenli tekrarlar eserde, yazar tarafından yaratılmak istenen atmosfere okurun katılması için bilinçli olarak oluşturulmuş ritmik unsurlardır. Mehmet Eroğlu’nun Kusma Kulübü adlı romanı Türk edebiyatında “leitmotif/leitmotiv” tekniğinin kullanıldığı bir eser olarak karşımıza çıkar. Bu çalışmada kavramın tanımı kısaca verildikten sonra ele alınan roman aracılığı ile leitmotif/öncümotif kavramının eserdeki kurgu ve konu bakımından işlevi üzerinde durulacaktır. Özellikle yazarın kavram aracılığı ile eserinde oluşturmaya çalıştığı merak unsuru ve atmosfer yaratma çabasına değinilecektir. Çalışmada ayrıca leitmotif kavramı yerine “öncümotif” teriminin neden tercih edildiği üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

leitmotif, roman, öncümotif, Mehmet Eroğlu, Kusma Kulübü

Romanda “Leitmotif/Öncümotif”in İşlevi Üzerine: Kusma Kulübü

Öz

Leitmotif/Leitmotiv, -başlangıcı müzik alanında olmakla birlikte- baskın ve sürekli tekrarlanan anları/durumları/sözcükleri belirtmek için kullanılan ve zamanla müziğin kapsamının ötesine geçerek geniş bir alanda karşılık bulan ortak bir terimdir. Sanat eserinin standart kurgusu dâhilinde, yazarın karakteristik bir özellik olarak bilinçli ve düzenli olarak tekrarladığı sözcük veya sözcük gruplarını ifade eder. Kurgudaki bu düzenli tekrarlar eserde, yazar tarafından yaratılmak istenen atmosfere okurun katılması için bilinçli olarak oluşturulmuş ritmik unsurlardır. Mehmet Eroğlu’nun Kusma Kulübü adlı romanı Türk edebiyatında “leitmotif/leitmotiv” tekniğinin kullanıldığı bir eser olarak karşımıza çıkar. Bu çalışmada kavramın tanımı kısaca verildikten sonra ele alınan roman aracılığı ile leitmotif/öncümotif kavramının eserdeki kurgu ve konu bakımından işlevi üzerinde durulacaktır. Özellikle yazarın kavram aracılığı ile eserinde oluşturmaya çalıştığı merak unsuru ve atmosfer yaratma çabasına değinilecektir. Çalışmada ayrıca leitmotif kavramı yerine “öncümotif” teriminin neden tercih edildiği üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Leitmotif, Roman, Mehmet Eroğlu, öncümotif, Kusma Kulübü

Kaynakça

• Apaydın, Dinçer (2021). “Öyküde Gizli ve Açık Laytmotifler: Vüsat O. Bener ve Ergin Çiftçi Örneği”. Türkoloji Dergisi, 25(2), 28-41.
• Bağcı, Müberra (2022). “Orhan Kemal’in Murtaza Romanında Laytmotif Tekniğinin Kullanılışı”. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (8), 687-702.
• Eroğlu, Mehmet (2004). Kusma Kulübü. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Escal, F. (1995). Theme in Clacsical Music. [Ed. Bremond, C. vd. Thematics New Approaches içinde]. USA: State University of New York Press.
• Fidan, Mehmet (2018). “Anayurt Oteli’nin Anlatım Biçimleri ve Değerler Çatışması Yönünden İncelenmesi”. Molesto: Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 1(3), 15-32.
• Keskin Ünlü, Funda (2022). “İsmail Güzelsoy’un Değmez Adlı Romanında Anlam Üretici Olarak İnci Leitmotifinin İşlevi”. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 14(28), 107-130.
• Soylu, Hüseyin (2020). “Adalet Ağaoğlu’nun Öykülerinde Anlatı Temposu”. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 60(2), 735-745.
• Tekin, Mehmet (2010). Roman Sanatı I. İstanbul: Ötüken Neşriyat.