Tanıma Yolu ile Kurulan Soybağının İrade Bozukluğu Hallerinden Korkutma Sebebiyle İptali

Yıl 2022, Cilt: 30 Sayı: 1, 89 - 122, 15.03.2022

Emre Köroğlu

https://doi.org/10.15337/suhfd.1025467

Öz

Hukukumuzda çocuk ile baba arasında soybağı, ana ile evlilik, tanıma veya hâkim hükmüyle kurulmaktadır (TMK m. 282/ f. 1). Keza çocuk ile baba arasındaki soybağının ayrıca evlât edinme yoluyla da kurulması mümkündür (TMK m. 282/ f. 2). Tanıma, babanın, nüfus memuruna veya mahkemeye yazılı başvurusu ya da resmî senette veya vasiyetnamesinde yapacağı beyanla söz konusu olmaktadır (TMK m. 295/ f. 1). Kanun koyucu, TMK m. 297 hükmü ile tanıyanın irade sakatlıklarına dayanarak tanımayı geçersiz duruma getirmesine imkân sağlamıştır. TMK m. 297’de belirtildiği üzere, tanıyan, yanılma, aldatma veya korkutma sebebiyle tanımanın iptalini dava edebilmektedir. Tanımanın iptali davası anneye ve çocuğa karşı açılmaktadır.

Çalışmamızda tanımanın iptalini sağlayan söz konusu sebeplerden korkutma inceleme konusu yapılmış olup, bu çerçevede korkutmanın tanımı, şartları ve sonucu ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Medeni Kanunu, TMK m. 297, Tanıma, Korkutma, İptal Davası

Annulment of the Parent-Child Relationship (The Paternity) Established by Recognition Due to Duress as A Defect in Consent

Öz

The parent-child relationship (the paternity) is formed between child and father
by virtue of the latter being married to the mother, by recognition or by court
declaration (TCC Art. 282/ p. 1). Moreover, the parent-child relationship between
child and father is formed by adoption (TCC Art. 282/ p. 2). Recognition is effected by the father with the assistance of a written declaration made before the registry officer or the court or by an official deed or by testamentary disposition
(TCC Art. 295/ p. 1). With TCC Art. 297, the legislator enabled the recognising
person to invalidate the recognition due to the defect in consent. As stated in TCC
Art. 297, the recognising person can sue for the annulment of the recognition due
to error, fraud or duress. An action for annulment of recognition is filed against
the mother and the child.
The subject of our study is the duress, which is the reason for the annulment of
recognition. In TCC Art. 297, there is no clarity on the nature of the duress leading
to the annulment of recognition. In this context, in our study, comprehensive information is given about the duress that causes the annulment of recognition, and
in this direction, the definition, conditions and result of the duress are discussed.

Anahtar Kelimeler

Turkish Civil Code (TCC) Art. 297, The Parent-Child Relationship (The Paternity), Recognition, Duress, Action for Annulment of Recognition

Kaynakça

• ACABEY, Mehmet Beşir, Soybağı, 1. Bası, Güncel Hukuk Yayınları, İz-mir, 2002.
• AKDEMİR, Pınar, Kişilik Haklarının İhlalinden Elde Edilen Kazancın İadesi Davası, 1. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2014.
• AKINTÜRK, Turgut/ ATEŞ, Derya, Türk Medeni Hukuku, Aile Hukuku, İkinci Cilt, 23. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul, 2021.
• AKYÜZ, Emine, Çocuk Hukuku, Çocuğun Hakları ve Korunması, 7. Bası, Pegem Yayınları, Ankara, 2020.
• BAYGIN, Cem, “Kan Bağına Dayanan Soybağı”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 6, Sayı 1-4, Yıl 2002, s. 255-284 (Kan Bağı).
• BAYGIN, Cem, Soybağı Hukuku, 1. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstan-bul, 2010 (Soybağı Hukuku).
• BİLGİLİ, Fatih, Türk Medeni Hukukunda Evlilik Dışı Çocuğun Tanınması (MK. md. 291-294), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 1994.
• DEMİRBAŞ, Harun, Türk Borçlar Kanunu’nda Korkutmanın (İkrah) Şartla-rı ve Sonuçları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2012.
• DOĞAN, Murat, Şahsiyet Haklarına Tecavüzün Önlenmesi Davası, Yayın-lanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya, 1993.
• DURAL, Mustafa/ ÖĞÜZ, Tufan, Türk Özel Hukuku, Cilt II, Kişiler Hu-kuku, 22. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2021.
• DURAL, Mustafa/ ÖĞÜZ, Tufan/ GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Türk Özel Hukuku, Cilt III, Aile Hukuku, 1. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2005.
• DURMUŞ, Rukiye Feray, Yenilik Doğuran Davalar, 1. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• EGGER, August, Zürcher Kommentar, Personenrecht, Art. 1-89 ZGB, 2. Auflage, Schulthess Verlag AG, Zürich, 1930 (Personenrecht).
• EGGER, August, Zürcher Kommentar, Familienrecht, Die Verwandschaft, Art. 252-359, 2. Auflage, Schulthess Verlag AG, Zürich, 1943 (Familien-recht).
• ERDEM, Mehmet, Aile Hukuku, 2. Bası, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2019.
• ERDOĞAN, İhsan/ KESKİN, Ayşe Dilşad, Türk Medeni Hukuku, Baş-langıç Hükümleri, Kişiler Hukuku, 2. Bası, Gazi Kitabevi, Ankara, 2019.
• GENÇ ARIDEMİR, Arzu, “Tanıma Yolu İle Kurulan Soybağı”, Prof. Dr. Zahit İmre’ye Armağan, 1. Bası, Der Yayınları, İstanbul, 2009, s. 1-37.
• GÖNEN, Doruk, Tüzel Kişilerde Kişilik Hakkı ve Korunması, 1. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2011.
• GÖRMEZ, Gizem, Türk Borçlar Hukukunda Yakın Kavramı, 1. Bası, Tur-han Kitabevi, Ankara, 2018.
• GÜRBÜZ, Meral, Kişilik Hakkı Açısından Tıbbi Genetik Analizler, Yayın-lanmamış Doktora Tezi, Eskişehir, 2010.
• HATEMİ, Hüseyin, Aile Hukuku, 9. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstan-bul, 2021.
• HAUSHEER, Heinz/ GEISER, Thomas/ AEBI-MÜLLER, Regina E., Das Familienrecht des Schweizerischen Zivilgesetzbuches, 6. Auflage, Stämpfli Verlag AG, Bern, 2018.
• HEGNAUER, Cyril, Berner Kommentar, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Familienrecht, 2. Abteilung, Die Verwandtschaft, 1. Teilband, Die Ents-tehung des Kinderverhältnisses, Art. 252-269c ZGB, 4. Auflage, Stämpfli Verlag AG, Bern, 1984.
• HELVACI, Serap, Türk ve İsviçre Hukuklarında Kişilik Hakkını Koruyucu Davalar (MK md. 24/ a fıkra I/ İMK md. 28a/ fıkra I), 1. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul, 2001.
• KELLER, Stefan, CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Per-sonen- und Familienrecht inkl. Kindes – und Erwachsenenschutzrecht, Art. 1-456 ZGB, 2. Auflage, Schulthess Verlag AG, Zürich, 2012.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M., Aile Hukuku, 5. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2020.
• KOÇ, Nevzat, “Tanıma ve M.K. m. 310/ II Hükmünün İptali Hakkındaki Anayasa Mahkemesi Kararının Tanımaya Etkisi”, Dokuz Eylül Üniversi-tesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Kudret Ayiter Armağanı, Cilt 3, Sayı 1-4, Yıl 1987, s. 523-592.
• KÖROĞLU, Emre, Türk Borçlar Hukukunda İrade Bozukluğu Hallerinden Korkutma, 1. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• LANZ MÜLLER, Andrea, Orell Füssli Kommentar, ZGB, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, 2. Auflage, Orell Füssli Verlag AG, Zürich, 2011.
• OĞUZMAN, Kemal/ DURAL, Mustafa, Aile Hukuku, 3. Bası, Filiz Kita-bevi, İstanbul, 2001.
• OĞUZMAN, Kemal/ SELİÇİ, Özer/ OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe, Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), 18. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2019.
• ÖZBAY, İbrahim/ AKSAN NAR, Şerife, “Son Yasal Değişiklikler Çer-çevesinde Tanımanın İptali Davası ve Bu Davada Uygulanacak Usul”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 14, Sayı 3-4, Yıl 2010, s. 187-226.
• ÖZDEMİR, Hayrunnisa/ RUHİ, Ahmet Cemal, Çocuk Hukuku ve Çocuk Hakları, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2016.
• ÖZGÜL, Mehmet Emin, Yeni Tıbbi Yöntemlerin Hukuka Uygunluğu, 1. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2010.
• ÖZTAN, Bilge, Aile Hukuku, 6. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2015.
• REICH, Johannes, CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Per-sonen- und Familienrecht - Partnerschaftsgesetz, Art. 1-456 ZGB - PartG (3. Auflage Schulthess Verlag AG, Zürich, 2016.
• RUSCH, Martina/ GÖTSCHI, Antje, Kurz Kommentar, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, 2. Auflage, Helbing Lichtenhahn Verlag AG, Basel, 2017.
• SAĞLAM, İpek, Turkish Family Law, 1. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• SCHWENZER, Ingeborg/ COTTIER, Michelle, Basler Kommentar, Art. 1-456 ZGB, 6. Auflage, Helbing Lichtenhahn Verlag AG, Basel, 2018.
• SERDAR, İlknur, “Kişisel İlişki Kurma Hakkı”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Ünal Narmanlıoğlu’na Armağan, Cilt 9, Özel Sayı, Yıl 2007, s. 739-781.
• SEROZAN, Rona, Çocuk Hukuku, 1. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul, 2000 (Çocuk Hukuku, 1. Bası).
• SEROZAN, Rona, Çocuk Hukuku, 2. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2005 (Çocuk Hukuku, 2. Bası).
• SEROZAN, Rona, “Soybağı Hukuku Üzerine Çeşitlemeler”, Prof. Dr. Bilge Öztan’a Armağan, 1. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2008, s. 759-777 (Çeşitlemeler).
• SEROZAN, Rona (HATEMİ, Hüseyin), Aile Hukuku, 1. Bası, Filiz Kita-bevi, İstanbul, 1993.
• STEHLI, Claudia, Orell Füssli Kommentar, ZGB, Schweizerisches Zivilge-setzbuch, 3. Auflage, Orell Füssli Verlag AG, Zürich, 2016.
• ŞIPKA, Şükran/ GENÇ ARIDEMİR, Arzu, “4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’na Göre Soybağının Kurulması ve Hükümleri”, Maltepe Üniver-sitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı 1, Yıl 2003, s. 149-185.
• TUOR, Peter/ SCHNYDER, Bernhard/ SCHMID, Jörg / JUNGO, Alexandra, ZGB - Das Schweizerische Zivilgesetzbuch, 14. Auflage, Schulthess Verlag AG, Zürich, 2015.
• YÜKSEL, Hilal, Kişilik Hakkı İhlali Kapsamında İnsan Üzerinde Yapılan Deneyler ve Hukuki Sonuçları, 1. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017.