ÜST KADEME KAMU YÖNETİCİLERİNİN ATANMA USULÜNÜN DENGE VE DENETLEME MEKANİZMASI BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 32 Sayı: 2, 949 - 975, 28.06.2024

Cansu Büşra Ölmez

https://doi.org/10.15337/suhfd.1479828

Öz

Üst kademe kamu yöneticileri bulundukları konum ve ifa ettiği hizmet-ler bakımından her ülkede her dönemde önemli kişiler olarak görülmüşlerdir. Çeşitli dönemlerde farklı sistemlerde üst kademe kamu yöneticilerinin kapsamını belirlemek, atama usullerine ilişkin standart usuller belirlemek oldukça güç olmuştur. Bu nedenle üst kademe kamu yöneticilerinin atanmasında ülkeler farklı usuller tercih etmişlerdir. Bununla birlikte üst kademe kamu yöneticilerini atama yetkisinin yürütmeye ait bir yetki olduğu konusunda genel bir eğilim vardır. Yürütme organının üst kademe kamu yöneticilerini atama ve görevden alabilme yetkisi bürokrasi üzerinde önemli ve etkili bir güçtür. Bu gücün dengelenmesi ve denetime tabi olması açısından bazı ülkelerde yürütmenin atama yetkisinin parlamento onayına tabi kılındığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Üst Kademe Kamu Yöneticileri, Başkan, Parlamento Onayı, Denge ve Denetleme Mekanizması, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

Kaynakça

• ALBAYRAK, Süha Oğuz: “Türkiye’de Üst Kademe Kamu Yöneticili-ğine Atanma”, Memleket Siyaset Yönetim, 15(33), 2020, s. 101-140.
• CAREY, Maeve P.: “Presidential Appointments, the Senate’s Confir-mation Process, and Changes Made in the 112th Congress”, Congressional Research Service Report, 2012.
• Council for Excellence in Government’s Presidential Appointee Initia-tive, A Survivor’s Guide for Presidential Nominees, Brookings Institution, November 2000.
• COŞKUN, Vahap: 16 Nisan 2017 Tarihinde Kabul Edilen Anayasa Değişikliklerinin Değerlendirilmesi, DÜHFD, 22(36), 2017, s. 3-30.
• ÇAĞLAYAN, Ramazan: İdari Yargılama Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2023.
• ÇAĞLAYAN, Ramazan: Üst Kademe Kamu Yöneticilerinin Atanma-sına İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararı Üzerine, Karar İnce-lemeleri Dergisi, 2(1), 2023, s. 23-48.
• DAHLSTRÖM, Carl: “Political Appointments in 18 Democracies, 1975-2007”, QoG Working Paper Series, 18, 2009, s. 1-20.
• EREN, Abdurrahman: Anayasa Hukuku Dersleri (Genel Esaslar-Türk Anayasa Hukuku), Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• ERGUN, Turgay: “Yüksek Yöneticilerin Yetiştirilmeleri Sorunu”, Am-me İdaresi Dergisi, 16(2), 1983, s. 23-36.
• ERGUN, Turgay: Kamu Yöneticilerinin Yetiştirilmesi, TODAİE Yayın-ları No: 224, Ankara, 1988.
• GAO Report, Office Characteristics of Presidential Appointments that do not Require Senate Confirmation”, United States Govern-ment Accountability Office, Washington DC, 2013.
• GÖZLER, Kemal: Anayasa Hukuku Genel Teorisi C. 2, Ekin Yayınevi, Bursa, 2020.
• GÖZLER, Kemal: Devlet Başkanları Bir Karşılaştırmalı Anayasa Hu-kuku İncelemesi, Ekin Yayınları, 2016.
• GÖZLER, Kemal: Türk Anayasa Hukuku, Ekin Yayınları, Bursa, 2021.
• GÜLENER, Serdar: Başkanlık Sistemlerinde Denge ve Denetleme (ABD, Brezilya, Arjantin, Meksika, Şili, Güney Kore), SETA Yayınları 66, İstanbul, 2016.
• HALLIGAN, John: “Leadership and the Senior Service from A Com-parataive Pers-pective”, The Handbook of Public Administra-tion, B. Guy Peters ve Jon Pierre (ed.), Sage, California, 2011.
• LIGHT, Paul C.: “Recommendations Forestalled or Forgotten? The National Commision on the Public Servicee and Presidential Appointments”, Public Administration Review, 67(3), 2007, s. 408-417.
• LEWIS, David E.: “Presidential Appointments and Personnel”, An-nual Review of Political Science, 14(1), 2011, s. 47-66.
• LEWIS, David E.: The Politics of Presidential Appointments : Political Control and Bureaucratic Performance, Journal of Chemical Information and Modeling, Princeton University Press, 2008.
• MACKENZIE, Calvin: The Politics of Presidential Appointments, The Free Press, New York, 1981.
• NOWAK, John E./ROTUNDA, Ronald D./YOUNG, Nelson: Hand-book on Constitutional Law, St. Paul, Minn., West Publishing, 1978.
• PETERS, Guy: The Politics of Bureaucracy: An Introduction to Co-parative Public Administration, Oxon, Routledge, 2010.
• RAHAT, Gideon: “Which Candidate Selection Method is the Most Democratic?”, Government and Opposition, (44)1, 2009, s. 68-90.
• RIDDLESPERGER, James W./KING, James D.: “Elitism and Presi-dential Appointments”, Social Science Quarterly, (70) 4, 1989, s. 902-910.
• SOBACI, Mehmet Zahid/KÖSEOĞLU, Özer: Cumhurbaşkanlığı Hü-kümet Sisteminde Üst Kademe Yöneticiler, SETA Yayınları, Ankara, 2018.
• SÖYLER, Yasin: “3 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine Göre Üst Kademe Kamu Yöneticisi Kimdir?”, ASBÜ Hukuk Fakültesi Dergisi 2(1), 2020, s. 59-110.
• TAN, Turgut: “Bağımsız İdari Otoriteler veya Düzenleyici Kurullar”, Amme İdaresi Dergisi, (35)2, 2002, s. 11-37. WEAVER, Russell L.: “Advice and Consent In Historical Perspective”, Duke Law Journal, (64)8, 2015, s. 1717-1753.
• WULWICK, Richard P./MACCHIAROLA, Frank J.: “Congressional Interference wıth the President's Power to Appoint”, Stetson Law Review, (24)3, 1995, s. 625-653.
• “Senior Public Service: High Performing Manages of Goverment”, Word Bank, s. 3, http://www1.worldbank.org/ publicsec-tor/civilservice/epublishdocs/SPS%20note%201216.pdf, (Eri-şim Tarihi 10.03.2024).
• İNTERNET KAYNAKLARI ABD Anayasası, https://tr.usembassy.gov/wp-content/uploads/sites/91/abd-anayasasi.pdf, (Erişim Tarihi 13.03.2024).
• Arjantin Anayasası, https://www.constituteproject.org/constitution/Argentina_1994, (Erişim Tarihi 15.03.2024). Brezilya Anayasası, https://www.oas.org/es/sla/ddi/docs/acceso_informacion_base_dc_leyes_pais_b_1_en.pdf, (Erişim Tarihi 15.03.2024).
• Bulgaristan Anayasa-sı,https://www.constituteproject.org/constitution/Bulgaria_2015,(Erişim Tarihi 13.03.2024).
• CAREY, Maeye: CRS Report R41872, Presi-dential Appointments, the Senate’s Confirmation Process, and Changes Made in the 112th Congress, https://sgp.fas.org/crs/misc/R41872.pdf, (Eri-şim Tarihi 14.03.2024).
• Filipinler Anayasası, https://www.officialgazette.gov.ph/constitutions/1987-constitution/, (Erişim Tarihi 15.03.2024).
• GÖZLER, Kemal: “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin Uygula-madaki Değeri”, 2019, http://www.anayasa.gen.tr/cbhs-bilanco.htm#_ftnref4, (Erişim Tarihi 13.03.2024).
• GREENE, Michael: Consideration of Privileged Nominations in the Senate, CRS Report R46273, January 23, 2023, s. 1, https://crsreports.congress.gov/product/pdf/R/R46273, (Erişim Tarihi 16.03.2024).
• HAMILTON, Alexander/MADISON, James/JAY, Joy: Federalist No. 67, The Federalist Papers, Palgrave Macmillan, New York, 2009, https://doi.org/10.1057/9780230102019_36, (Erişim Ta-rihi 14.03.2024).
• HOGUE, Henry B.: Recess Appointments: Frequently Asked Ques-tions, Congressional Research Service, https://sgp.fas.org/crs/misc/RS21308.pdf, (Erişim Tarihi 14.03.2024).
• HOGUE, Henry/CAREY, Maeve P.: Appointment and Confirmation of Executive Branch Leadership: An Overview, CRS Report R46273, https://sgp.fas.org/crs/misc/R44083.pdf, (Erişim Tari-hi 13.03.2024).
• Meksika Anayasası, https://www.constituteproject.org/constitution/Mexico_2015, (Erişim Tarihi 13.03.2024).
• Peru Anayasası, https://www.constituteproject.org/constitution/Peru_2021, (Erişim Tarihi 15.03.2024).
• PIAKER, Zach: “Help Wanted: 4,000 Presidential Appointees”, 2016, http://presidentialtransition.org/blog/ posts/160316_help-wanted-4000-appointees.php, (Erişim Tarihi 16.03.2024).