ÖĞRETMEN SINIF LİDERLİĞİ ÖLÇEĞİ VELİ FORMU GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 2, 393 - 402, 30.12.2021

Esra Karabağ Köse , Sinan Özlü

https://doi.org/10.53586/susbid.1008167

Öz

Bu çalışmanın amacı, Öğretmen Sınıf Liderliği Ölçeği’nin veli kullanımı için uyarlamasını gerçekleştirmek ve psikometrik özelliklerini incelemektir. Araştırma çalışmasında Karabağ-Köse’nin (2018) öğretmen davranışları ve sorumluluklarına ilişkin sınıf liderliğini, öğrenci gözü ile değerlendirmek amacıyla geliştirdiği “Öğretmen Sınıf Liderliği Ölçeği” veliler için uygun hale getirilmiştir. Alan yazın taraması, öğretmen ve velilerle yapılan görüşmeler sonucunda, sınıf liderliği bağlamında sınıfın ve öğretmenin veli bakış açısı ile nasıl değerlendirilebileceği dikkate alınarak, veli bakış açısını daha güçlü yansıtacağına karar verilen yeni maddeler ölçeğe eklenmiştir. Açımlayıcı Faktör Analizi sonrasında velilerin nesnel ve gerçekçi bir değerlendirmede bulunabilmelerinin güç olacağı düşüncesi ile bazı maddeler ölçekten çıkartılmıştır. Bu şekilde ölçek formunda 27 madde yer almış ve ölçeğin son hali ile ilgili olarak uzman görüşü alınmıştır. Taslak form için 20 veli ile deneme uygulaması gerçekleştirilerek, ölçek maddeleri açıklık ve anlaşılırlık bakımından değerlendirilmiştir. Araştırmada geçerlik çalışması için ortaokul ve liselerde öğrenim gören 376 öğrenci velisine ulaşılmıştır. Açımlayıcı faktör analizi, 27 maddeden oluşan ölçeğin, toplam varyansın %85,67’sini açıklayan iki faktörlü (sınıf içi süreçler ve okul dışı süreçler) bir yapı gösterdiğini ortaya çıkarmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarının güçlü bir model uyumu ortaya koyduğu görülmüştür. Ölçeğin iç tutarlılık değeri yüksek bulunmuştur. Sonuç olarak, Öğretmen Sınıf Liderliği Ölçeği Veli Ölçeği’nin yapısal özelliklerinin güçlü olduğu, öğretmen liderliğini değerlendirmede kullanılabilecek nitelikte geçerli ve güvenilir bir değerlendirme aracı olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, Öğretmen sınıf liderliği, ölçek uyarlama, öğretmen liderliği

Kaynakça

• Akkurt, Z. & Karabağ Köse, E. (2019). Öğrenci başarısının okul, öğretmen ve aileyle ilgili değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,47,1-16. https://doi.org/10.9779/pauefd.451853.
• Barth, R. S. (2001). Teacher leader. The Phi Delta Kappan, 82(6), 443-449. https://doi.org/10.1177/003172170108200607
• Barutçugil, İ. (2002). Performans yönetimi (2. Basım). Kariyer Yayıncılık.
• Beycioğlu, K. & Aslan, B. (2010). Öğretmen liderliği ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 9(2), 764-775.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem.
• Cansız, M., Ozbaylanlı, B., & Çolakoğlu, M. H. (2019). Okul türünün öğrenci başarısı üzerindeki etkisi. Eğitim ve Bilim, 44(197). http://dx.doi.org/10.15390/EB.2019.7378
• Demir, F. & Özdaş, F. (2020). Covıd-19 sürecindeki uzaktan eğitime ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 49(1), 273-292. https://doi.org/10.37669/milliegitim.775620
• Gedikoğlu, T. (2015). Liderlik ve okul yönetimi. Ankara: Anı yayıncılık.
• Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2015). Eğitim yönetimi teori araştırma ve uygulama.(Çev. S. Turan). Nobel Akademi.
• Karabağ Köse, E. (2018). Öğretmen sınıf liderliği ölçeği öğretmen formu geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 47 (220) , 5-18.
• Karabağ Köse, E. (2019). Development and psychometric properties of teacher classroom leadership scale. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25(1), 139-168. Doi: 10.14527/kuey.2019.004.
• Karabağ Köse, E. & Korkmaz, E. (2019). Öğretmenlerin değişim eğilimleri ile sınıf liderliği düzeyleri arasındaki ilişkiler. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 122-137. https://doi.org/10.17984/adyuebd.534931
• Katzenmeyer, M. & Moller, G. (2004). Awakening the sleeping giant: Helping teachers develop as leader. CA:Corwin Press.
• Koçyiğit, M. (2019). Sınıf yönetimi. Eğitim Yayınevi.
• Korkmaz, M., Çelebi, N., Yücel, A. S., Şahbudak, E., Karta, N. & Şen, E. (2015). Eğitim kurumlarında yönetim ve liderlik. Nobel Akademi.
• Kouzes, J. H. & Pozner, B. Z. (1993). Credibility – How leaders gain and lose it, why people demand it. Jossey – Bass publishers.
• Leech, N. L., Barrett, K. C., & Morgan, G. A. (2005). SPSS for intermediate statistics: Use and interpretation (2nd ed.). NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Pounder, J. (2006). Transformational classroom leadership: The fourth wave of teacher leadership? Educational Management Administration and Leadership, 34(4),533-545. Doi:10.1177/1741143206068216
• Sivri, H. & Beycioğlu, K. (2017). Okullardaki paylaşılan liderliğe ilişkin ampirik araştırmaların incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi,23(1),135-163. Doi: 10.14527/kuey.2017.005.
• Spillane, J.P. & Camburn, E. (2006). The practice of leading and managing: The distribution of responsibility for leadership and management in the schoolhouse. CA:American Educational Research Association.
• Şişman, M. (2012). Öğretim liderliği. Pegem Akademi.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Pearson.
• Uyargil, C. (2008). İşletmelerde performans yönetimi sistemi, Arıkan Basım Yayım Dağıtım.
• Wenner, J. A. & Campbell, T. (2017). The theoretical and empirical basis of teacher leadership: A review of the literature. Review of Educational Research, 87(1), 134-171. https://doi.org/10.3102/0034654316653478
• Yağmurlu, B., Çıtlak, B., Dost, A., & Leyendecker, B. (2009). Türk annelerin çocuk sosyalleştirme hedeflerinde eğitime bağlı olarak gözlemlenen farklılıklar [Child socialization goals of Turkish mothers: An investigation of education related within-culture variation]. Türk Psikoloji Dergisi, 24(63), 1–15.
• York-Barr, J. & Duke, K. (2004). What do we know about teacher leadership? Findings from two decades of scholarship. Review of Educational Research, 74(3). 255-316. https://doi.org/10.3102/00346543074003255