ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜT İKLİMİ ALGILARI İLE MESLEKİ İŞBİRLİĞİNE YÖNELİK TUTUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 86 - 96, 31.12.2022

Baran Selimoğlu Ahmet Saylık

https://doi.org/10.53586/susbid.1202550

Öz

Örgüt psikolojisi ve dinazmi açısından vazgeçilmez bir süreç olan işbirliği, 21. yüzyılın çağdaş eğitim ve okul anlayışının da en önemli becerileri arasında yer almaktadır. Okullar doğası gereği kolektif yapılıdırlar. Bu kolektif yapının zorunlu sonucu olan işbirliği bazen resmi/formal bazen de gayri resmi/informal olarak ortaya çıkmakta ve okul iklimini önemli ölçüde etkileyebilmektedir. Olumlu okul ikliminde meslektaşlar arasında güvene dayalı işbirliği başta başarı olmak üzere pek çok pozitif örgütsel değişkeni beraberinde getirmektedir. Bu araştırmada örgüt iklimi ile mesleki işbirliğine yönelik tutum düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, nicel araştırma yöntemlerinden biri olan ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın evreni Mardin il merkezindeki 26 ortaöğretim kurumunda görev yapmakta olan 819 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada tam sayı esasına göre evrenin hepsine ulaşılmak hedeflenmiş örneklem alma yoluna gidilmemiştir. Bu kapsamda bütün öğretmenlere ulaşılmış ve analizler çalışmaya gönüllü katılan 470 öğretmenle yürütülmüştür.
Araştırmada ulaşılan sonuçlara göre, örgüt iklimi alt boyutunda okul müdürleri için açıklık düzeyinin ölçek değerlerine göre ”çok yüksek” öğretmenler için ise “düşük” olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre öğretmenler, okul müdürlerinin okulun iklimine yönelik pozitif katkısının çok yüksek; kendilerinin ve meslektaşlarının pozitif katkısının ise düşük düzeyde olduğunu düşünmektedirler. Araştırmanın sonuçlarına göre öğretmenlerin, meslektaşlar arasındaki iş birliğine ilişkin tutumları oldukça yüksektir. Öte yandan okul müdürlerinin kısıtlayıcı davranış ve uygulamaları arttıkça öğretmenlerin mesleki iş birliğine yönelik tutumları zayıflamaktadır. Benzer şekilde öğretmenlerin umursamazlık yönündeki davranışları arttıkça işbirliğine ilişkin tutum da zayıflamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Örgüt İklimi, Okul İklimi, Mesleki İş Birliği, Okullarda İş Birliği

Kaynakça

• KAYNAKÇA Altınok, S. (2019). Örgütsel değerlerin örgüt iklimine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Arslan, S. (2019). Ortaokullarda örgütsel iklim ile öğretmen performansı arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi) Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.
• Ayık, A. & Tatar, H. (2020). Örgüt iklimi ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişki. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilgileri Dergisi. 6(11). 49-72.
• Badur, E. (2019). Yenilikçi okul ve okul iklimine ilişkin öğretmen görüşleri (Yüksek Lisans Tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Bayat, S. (2015). Okulların örgüt ikliminin öğretmenlerin tükenmişlik düzeyine etkisi (Yükek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi.
• Bolat, S. (1996). Eğitim örgütlerinde iş birliği Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği. Eğitim Yönetimi. 2(4). 505-512.
• Connolly, M., & James, C. (2006). Collaboration for school improvement a resource dependency and institutional framework. Educational Management Administration & Leadership, 34(1). 69-87.
• Davidson, M. C. (2003). Does organizational climate add to service quality in hotels? International Journal of Contemporary Hospitality Management. 15(4). 206-213.
• Duff, B. K. (2013). Differences in assessments of organizational school climate between teachers and adminsitrators. (Doctor of education). Liberty University. USA.
• Erdoğan, Ö. F. & Yıldız, K. (2020). Ortaokul öğretmenlerinin okul iklimine ilişkin algıları. İnternational Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies. 6(24). 785-796.
• Frederiksen, N. (1966). “Some effects of organizational climates on administrative performance.” Research Memorandum RM. Educational Testing Service.
• Gadja, R. & Koliba, C. (2007). Evaluating the Imperative of Intra-Organizational Collaboration: A School Improvement Perspective. American Journal of Evaluation. 28. 26-44. 10.1177/1098214006296198.
• Gürcüoğlu, S., & Uyar, M. (2020). Örgütsel çatışma ile örgütsel iklim arasındaki ilişkinin ortaöğretim öğretmenleri perspektifinden incelenmesi. Balıkesir University The Journal of Social Sciences Institute, 23(43).
• Halis, M., & Yaşar Uğurlu, Ö. (2008). Güncel çalışmalar ışığında örgüt iklimi. "İş, Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 10(2).
• Halpin, A. W., & Croft, D. B. (1962). The organizational climate of schools. Midewest Administration Center. University of Chicago.11(7).
• Hoy, W., & Clover, S. (1986). Elementary school climate: a revision of the OCDQ. Educational Administration Quarterly. 22(1). 93-110.
• Hoy, W., & Miskel, C. (2015). Eğitim yönetimi, teori, araştırma ve uygulama (Çeviri editörü: S. Turan, 7. Baskıdan çeviri). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Hoy, W., Tarter, C., & Bliss, J. (1991). Organizational climate, school health, and effectiveness: A comparative analysis. Educational Administration Quarterly. 26(3). 260-279.
• Hoy, W., Tarter, C., & Kottkamp, R. (1991). Open schools/healthy schools measuring organizational climate. http://www.waynekhoy.com/pdfs/open_schools_healthy_schools_book.pdf 23.7.2020.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kelly, K., & Schaefer, A. (2014). Creating a collaborative organizational culture. Hentet oktober. 26. Kramer, R. (1990). Collaborating: Finding common ground for multiparty problems. The Academy of Management Review 15(3). 545-547.
• Lai, E., DiCerbo, K., & Foltz, P. (2017). Skills for today: What we know about teaching and assessing collaboration. Pearson.
• Memduhoğlu, H. B. & Saylık, A. (2012). Okullarda informel ilişkiler ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 9(1). 1-22. https://dergipark.org.tr/en/pub/yyuefd/issue/13706/165945
• Memduhoğlu, H. B. & Şeker, G. (2010). Organizational climate of primary schools in the view of teachers. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 12(1). 1-26.
• Onoye, K. J. (2004). A case study of a successful urban school: climate, culture and leadership factors that impact student achievement. University of Southern California.
• Pope, S. & Stremmel, A. (1992). Organizational climate and job satisfaction among child care teachers. Kluwer Academic Publishers-Human Sciences Press. 39-52.
• Roberts, N. C., & Bradley, R. T. (1991). Takeholder collaboration and innovation: A study of public policy initiation at the state level. The Journal of applied behavioral science, 27(2). 209-227.
• Sackney, L. (1996). School climate. Research Roundup. 4(2). Saylık, N., & Arastaman, G. (2022). Okul İşbirliği Ölçeğinin geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışması. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2). 462-483. https://doi.org/10.33711/yyuefd.1079626
• Saylık, A., & Memduhoglu, H. B. (2021). Informal relationships as a predictor of organizational commitment in schools of turkey as a collectivist society. International Online Journal of Educational Sciences. 13(4). 1218-1234. https://l24.im/D1CKQJ
• Schein, E. H. (2002). "Örgütsel kültür", ( A. Akbaba Çev.). dokuz eylül üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü dergisi. 4(3). 1-32.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Tabachnick, L.S. fidell using multivariate statistics (sixth ed.) . Boston: Pearson.
• Türkdoğan, M. (2019). Öğretmenlerin yaratıcı düşünme eğilimleri ile okul iklimi arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi.). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Yılmaz, K., & Altınkurt, Y. (2013). Örgütsel iklim ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 3(11). 1-11.
• Yılmaz, K., & Çelik, M. (2020). Öğretmenler arasında mesleki iş birliğine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. MANAS Sosyal Araştırma Dergisi. 9(2).
• Yopp, H. K., & Guillaume, A. M. (1999). Preparing preservice teachers for collaboration. Teacher Education Quarterly. 26(1). 5-19.