Bilimde Keşif ve Gerekçelendirme Bağlamı Ayrımı Tartışmaları

Yıl 2020, Sayı: 36, 27 - 38, 30.12.2021

Ş. Mert Ünal Mehmet Ali Sarı

Öz

Keşif ve gerekçelendirme bağlamı ayrımı yeni bir fikrin ya da hipotezin oluşturulması ve sınanması arasındaki farka işaret etmektedir. Ayrım Hans Reichenbach ve Karl Popper’a atfedilse de Larry Laudan bağlam ayrımının tarihinin On yedinci yüzyılda yaşanan yöntem tartışmalarına kadar dayandığını ileri sürer. On yedinci ve On sekizinci yüzyılda keşif ve gerekçelendirme arasında bir ayrım yapma ihtiyacı duyulmazken Yirminci yüzyılda keşif ve gerekçelendirmenin birbirinden ayrı iki süreç olduğu düşünülür. Bu çalışmada keşif ve gerekçelendirme bağlamı arasındaki ayrımın Kuhn ve Feyerabend gibi filozofların dile getirdiği gibi bilim tarihinin bilimsel araştırmanın bir parçası olduğu hesaba katıldığında savunulamaz olduğu ileri sürülecektir

Anahtar Kelimeler

Keşif ve gerekçelendirme bağlamı, Reichenbach, Popper, Kuhn, Feyerabend, Bilim Tarihi

Kaynakça

• BACON, Francis, (2012) Novum Organum, Çev: Sema Önal, Say yayınları İstanbul
• FEİGL, Herbert, (1974) “Empricism at Bay?”, Methodogical and Historical Essays in the Natural and Social Sciences, ed. Robert S. Cohen- Marx Watforsky, s.-1-21, D. Reidel Publishing, USA
• FEYERABEND, PAUL, (1996), Yönteme Karşı, Çev. Ertuğrul Başer, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• GÜZEL, Cemal (1996), Sağduyu Filozofu Popper, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• GÜZEL, Cemal (2014), Bilim Felsefesi, Bİlgesu Yayıncılık, Ankara
• GUTTİNG, Garry (1980), “Science as Discovery” Revue Internationale de Philosophie, vol. 34, no:131/132.
• HOYNİNGEN-HUENE, Paul, (1986), “Context of Discovery and Context of Justification”, Studies History of Philosophy, Vol. 18, No:4, UK,
• HOYNİNGEN-HUENE, Paul, (2006), “Context of Discpvery versus Context of Justification and Thomas Kuhn”, içinde.Jutta Shickore-Friedrich Steinle,(2006), Revisiting Discovery and Justification Historical and philosophical perspectives on the context distinction, Springer: Netherlands. S.119-133.
• KUHN, Thomas,(1994), Asal Gerilim, Çev. Yakup Şaban, Kabalcı Yayınları, İstanbul.
• KUHN, Thomas (2019), Yapı’dan Sonraki Yol, Çev. Erkan Bozkurt, İletişim Yayınları, İstanbul.
• LAUDAN, Larry, 1980), “Why Was the Logic of Discovery Abandoned?”, T.Nickles (ed) Scientific Discovery, Logic and Rationality, D.Riedel Publishing Company.S- 173-184.
• LOSEE, John, (2012), Bilim Felsefesine Tarihsel Bir Giriş, Çev. Elif Derviş, Dost Kitabevi, Ankara.
• NİCKLES, Thomas, (1980), “Introductory Essay: Scıentıfıc Dıscovery and The Future of Phılosophy of Science” Scientific Discovery, Logic, and Rationality, ed. Thomas Nickles, D.Reidel Publishing, USA
• PECKHAUS Volker, (2006),Psychologısm And The Dıstınctıon Between Dıscovery And Justıfıcatıon, içinde.Jutta Shickore-Friedrich Steinle,(2006), Revisiting Discovery and Justification Historical and philosophical perspectives on the context distinction, Springer: Netherlands.
• POPPER, Karl, (1986) Bilimsel Araştırmanın Mantığı, Çev. , İlknur Aka-İbrahim Turan, Yapı-Kredi Yayınları, İstanbul.
• REİCHENBACH Hans, (1961) Experience and Prediction, Chicago University Press, Chicago.
• ROSENBERG Alex, (2014), Bilim Felsefesi: Çağdaş Bir Giriş, çev. İbrahim Yıldız, Dipnot Yayınları, Ankara.
• SCHİEMANN Gregor, (2006), “Inductive Justification and Discovery. On Hans Reichenbach’s Foundation of the Autonomy of the Philosophy of Science”, içinde. Jutta SHİCKORE-FRİEDRİCH Steinle,(2006), Revisiting Discovery and Justification Historical and philosophical perspectives on the context distinction, Springer: Netherlands.
• YARDIMCI Alper Bilgehan, (2019), “Bilimsel Bilginin Sosyolojisi ve Keşif Gerekçelendirme Ayrımı Üzerine,” FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), Sayı:28, 387-403.