Türkiye’de Süneye Karşı Yeni Dayanıklılık Kaynaklarının Belirlenmesi

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: ÖZEL SAYI-1, 136 - 140, 30.11.2016

Ferit Turanlı Muzaffer Tosun Fatma Aykut Tonk Emre İlker Mehmet Çakır Ekrem Kaya Erkan Yılmaz Firdevs Ersin Deniz İştipliler Ebru Savran Mehmet Köymen

https://doi.org/10.21566/tarbitderg.280303

Öz

Süne, Eurygaster spp., (Hemiptera;
Scutelleridae) Türkiye ve Orta Asya’nın Batısında buğday üretim alanlarında
buğday bitkisinin yaprak, sap ve tanelerinde ciddi hasarlara neden olan, en
önemli zararlılardan birisidir. Bu çalışmada, zararlının problem olduğu
bölgelerde yaygın olarak yetiştirilen ticari varyeteler ile aynı bölgelerden
toplanan bazı köy populasyonları zararlıya dayanıklılıkları bakımından
değerlendirilmiştir. Ayrıca ICARDA’dan süneye dayanıklı olduğu belirtilen bazı
buğday hatları da temin edilmiş ve araştırmada materyal olarak kullanılmıştır.
Denemeler, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü’ne ait
deneme alanlarında oluşturulan kafeslerde yürütülmüş olup, çalışmada kullanılan
süne materyali son yıllarda zararlıya yoğun olarak rastlanan Çanakkale
yöresinden toplanmıştır. Kafesler biri kontrol olmak üzere dört tekerrürden
oluşturulmuştur. Bitkiler, sünenin tarlalara göç etme dönemlerinde, her bitkiye
iki adet süne (bir erkek ve bir dişi) gelecek şekilde zararlı ile bulaştırılmış
ve Nisan ayında bitki üzerinde beslenmelerine izin verilmiştir. Bu bulaştırma
düzeyinde, m²’de bulunan süne sayısı 5 adet olmuştur. Kışı geçirmiş
olan bu erginlerin yumurtalarından çıkan nimflerin yoğunluğu m²’de
62 olarak hesaplanmıştır. Böcek salınan kafeslerdeki emgi zararı %12.4 olarak
saptanmıştır. Süne zararı koşullarında (%12.4 emgi zararı), yüksek
sedimentasyon değerlerine sahip olan 7 ve 2 nolu genotipler (ICARDA) ile 59
nolu genotip (yerel populasyon) süneye dayanıklılık açısında ümitvar genotipler
olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Süne, dayanıklılık, ekmeklik buğday

Identification of New Resistant Sources to Sunn Pest in Turkey

Öz

Sunn pest, Eurygaster spp.,
(Hemiptera; Scutelleridae), is one of the most important pests of wheat in
Turkey and other west and Central Asian countries as it can significant cause
damage on leaves, stems, spikes and grains. In this study, the wheat varieties
commonly grown in the regions where the pest is a problem and some land races
collected from the regions with Sunn pest prevalence were evaluated for
resistance. A set of international wheat lines from ICARDA were also used. The
experiments was conducted as open field cage trials on the experimental plots
at the Faculty of Agriculture of Ege University, by using a Sunn pest
population that was collected from Çanakkale province, where the pest was
intensely found in recent years. Plants were infested with two adults (one male
and one female) at the migration time of insects to wheat fields, in April and
they were allowed to feed on the plants. With this infestation level, insect
density was 5 Sunn pest individuals per square meter. Sixty two nymphs per
square meter were emerged from the eggs of that over wintered adults. Damage
ratio was equal to 12.4% sucking damage in each infested cage. According to findings under heavy infestation
conditions (12.4% sucking damage), genotypes having high sedimentation values
like 7. and 2. (international genotypes) and 59. (national genotype) can be
more promising genotypes in view of the resistant to Sunn pest.

Anahtar Kelimeler

Sunn pest, insect resistance, bread wheat, sedimentation

Kaynakça

• Canhilal R., Kütük H., Kanat A.D., İslamoğlu M., El-Haramein F. and El-Bouhssini M., 2005, Economic threshold for the sunn pest, Eurygaster integriceps Put. (Hemiptera: Scutelleridae), on wheat in southeastern Turkey. J. Agric. Urban Entomol., 22(3&4): 191–201
• Canhilal R., Reid W., Kütük H. and El-Bouhssini M., 2007, Susceptibility of sunn pest, Eurygaster integriceps puton (Hemiptera: Scutelleridae), to various entomopathogenic nematodes (Rhabditida: Steinernematidae and Heterorhabditidae). Journal of Agricultural and Urban Entomology, 24(1): 19-26
• El-Bouhssini M., Nachit M., Valkoun J., Moussa M., Ketata H., Abdallah O., Abdulhai M., Parker B.L., Rihawi F., Joubi A. and El-Haramein F.J., 2007, Evaluation of Wheat and its Wild Relatives for Resistance to Sunn Pest under Artificial Infestation. In: Parker BL, Skinner M, El Bouhssini M, Kumari SG (eds) Sunn Pest Management: A Decade of Progress 1994–2004. Arab Society for Plant Protection, Beirut, pp 363–368
• El-Bouhssini M., Street K., Joubi A. and İbrahim Z., Rihawi F., 2009, Sources of wheat resistance to sunn pest, Eurygaster integriceps puton, in Syria. Genet Resour Crop Evol., 56: 1065-1069
• Karababa E., Ozan A.N., 1998. Effect of wheat bug (Eurygaster integriceps) damage on quality of a wheat variety grown in Turkey. J. Science Food and Agriculture, 77: 399-403
• Kınacı E. and Kınacı G., 2007. Genotypic variations in yield and quality of wheat damaged by sunn pest (Eurygaster Spp.). Pak. J. Bot., 39(2): 397-403
• Popov C., Barbulescu A. and Vonica I., 1996. Population dynamics and management of sunn pest in Romania. In: Sunn Pest and their Control in the Near East, Eds., Miller RH, Morse JG, FAO Plant Product. and Protec. Paper , 138, pp. 47-59
• Sivri D,. Sapirstein H.D., Köksel H. and Bushuk W., effects of wheat bug (Eurygaster maura) protease on glutenin proteins. Cereal Chemists, 76(5): 816–820
• Trissi A.N., El-Bouhssini M., İbrahem J., Abdulhai M., Parker B.L., Reid W. and El-Haramein F.J., 2006. Effect of egg parasitoid density on the population suppression of sunn pest, Eurygaster integriceps (Hemiptera; Scutelleridoe), and its resulting ımpact on bread wheat grain quality. J. Pest Sci., 79: 83-87