HUBRİS SENDROMU: AKADEMİSYENLER ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 170 - 192, 23.12.2024

Feride Yılmaz , Esra Yıldız , Nezahat Koçyiğit

https://doi.org/10.56400/tarsusiibfdergisi.1567272

Öz

Hubris sendromu kişiliğin karanlık bir yönü olarak değerlendirilmekle birlikte özellikle liderler-yöneticiler arasında ortaya çıkan bir rahatsızlık olarak ele alınmaktadır. Hubris sendromu kendini başkalarından üstün görme, özgüven yüksekliği, kendisinden farklı düşünenleri hor görme, ötekileştirme, umursamaz davranma gibi belirtilerle kendini göstermektedir. Araştırmanın amacı, akademisyenlerde hubris sendromu düzeyini ve demografik faktörlerin bu sendrom üzerindeki etkilerini belirlemektir. Veriler bir devlet üniversitesinde kadrolu olarak görev yapan akademisyenler üzerinde gerçekleştirilen online anket yöntemi ile elde edilmiştir. Online olarak kişilere gönderilen anketlerden 84 adet geri dönüş elde edilmiş olup bu anketlerden 79'u analiz için uygun görülmüştür. Veriler IBM SPSS 23 programı ile analiz edilmiştir. Analiz sonucunda akademisyenlerde hubris sendrom düzeyinin düşük olduğu, sendromun meydana gelmesinde cinsiyet, yaş, ünvan, yöneticilik görevinin olup-olmaması, kurumda çalışma süresi, yöneticilik görevinin türüne göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı, sadece yöneticilik süresine göre kendini başkalarından üstün görme alt boyutunda istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hubris Sendromu, Güç, Kişiliğin Karanlık Yönü, Akademisyen

Hubris Syndrome: An Application on Academics

Öz

Hubris syndrome is considered a dark side of personality and is considered a disorder that occurs especially among leaders and managers. Hubris syndrome manifests itself with symptoms such as seeing oneself as superior to others, high self-confidence, despising those who think differently, alienating, and acting indifferently. The aim of the research is to determine the level of hubris syndrome in academics and the effects of demographic factors on this syndrome. The data were obtained through an online survey conducted on academics working as permanent staff at a state university. 84 responses were obtained from the surveys sent to individuals online, and 79 of these surveys were deemed suitable for analysis. The data was analyzed with the IBM SPSS 23 program. As a result of the analysis, it was determined that the level of hubris syndrome was low in academics, and there was no statistically significant difference in the occurrence of the syndrome according to gender, age, title, whether or not there was a managerial position, length of service at the institution, and type of managerial position, and there was a statistically significant difference only in the sub-dimension of seeing oneself as superior to others according to the length of time in management.

Anahtar Kelimeler

Hubris Syndrome, Power, Dark Side of Personality, Academic

Kaynakça

• Akgül, H. ve Uslu, G. (2021). Psikolojik danışma sürecinde güç. Trakya Eğitim Dergisi, 11(3), 1212-1226.
• Akkaya Altay, H. (2023). Hubris sendromunun bazı demografik faktörlere göre incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Antalya Bilim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Antalya.
• Akyol, B. ve Evren, H. U. (2022). Yönetici kibri ve presenteizm arasındaki ilişkinin incelenmesi (Bir devlet üniversitesi örneği). Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(2), 1303-1336.
• Arena, C., Michelon, G. ve Trojanowski, G. (2018). Big egos can be green: A study of ceo hubris and environmental innovation. British Journal of Management, 29(2), 316-336.
• Baş, Türker. (2006). Anket nasıl hazırlanır? Anket nasıl uygulanır? Anket nasıl değerlendirilir? (4. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Bektaş, Ç. (2016). Liderlik yaklaşımları ve modern liderden beklentiler. Selçuk Üniversitesi Akşehir Meslek Yüksekokulu Sosyal Bilimler Dergisi, 2(7),41-53.
• Çevik, M. N. (2021) Hubris sendromu. N. Cemaloğlu (Ed.). Sendromların eğitim ve yönetime yansımaları: Mitolojiden kurama içinde (ss. 269-275). Ankara: Pegem Akademi.
• Çiftçi, D. Ö. (2020). Hubris syndrome in managers: A conceptual evaluation. İ. D. Ülbeği (Ed.). Management studies içinde (ss. 1-10). Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Demir, R. (2019). Örgütlü cehalet. Ankara: Palme Yayınevi.
• Diamandis, E. P ve Bouras. N. (2018). Hubris and sciences [version 1; peer review: 2 approved]. F1000Researc, 7:133. https://doi.org/10.12688/f1000research.13848.1.
• Erdeveciler, Ö. (2021). Sporda hubris sendromu: Keşfedici bir çalışma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Esen, Ü. B. (2020). Liderlikte kibir ve aşırı pozitiflik: Bir literatür incelemesi. İş ve İnsan Dergisi, 7(2), 295-309.
• Kaçay, Z., Damar, A., Eskiler, E. ve Soyer, F. (2021). Örgütsel kibirliliğin küresel akademik performans üzerindeki etkisinin araştırılması. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(46), 1059-1071.
• KartaL, M., ve Bardakçı, S. (2018). SPSS ve AMOS uygulamalı örneklerle güvenirlik ve geçerlik analizleri. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Kayış, A. (2009). Güvenirlik analizi. Ş. Kalaycı (Ed.). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri içinde (ss. 403-419). Ankara: Asil Yayıncılık.
• Owen, L. D. (2006). Hubris and nemesis in heads of government. Journal of the Royal Society of Medicine, 99(11), 548-551.
• Owen, D. (2008). Hubris syndrome. Clinical Medicine, 8(4), 428-432.
• Owen, D. ve Davidson, J. (2009). Hubris syndrome: An acquired personality disorder? A study of US Presidents and UK Prime Ministers over the last 100 Years. Brain A Journal of Neurology, 132(5), 1396-1406.
• Özgüzel, S. ve Taş, S. (2016). Hubris sendromuna yakalanan yöneticilerde çocukluktaki aile içi iletişimin etkisinin incelenmesi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(13) ,119-132.
• Petit, V. ve Bollaert, H. (2012). Flying too close to the sun? Hubris among ceos and how to prevent it. Journal of Business Ethics, 108(3), 265-283.
• Picone, P. M., Pisano, V. ve Dagnino, G. B. (2021). The bright and dark sides of ceo hubris: Assessing cultural distance in international business. European Management Review, 18(3), 343-362.
• Rizka, N. A. ve Handoko, T. H. (2020). The influence of ceos' hubris on firms' performance in Indonesia: The moderating effects of ceos' power and board vigilance. Gadjah Mada International Journal of Business, 22(2),199-231.
• Roll, R. (1986). The hubris hypothesis of corporate takeovers. Journal of Business, 59(2), 197-216.
• Sadler-Smith, E., Akstinaite, V., Robinson, G. ve Wray, T. (2017). Hubristic leadership: A review, Leadership, 13 (5), 525-548.
• Sundermeier, J., Gersch, M. ve Freiling, J. (2020). Hubristic start‐up founders–the neglected bright and inevitable dark manifestations of hubristic leadership in new venture creation processes. Journal of Management Studies, 57(5), 1037-1067.
• Tourish, D. (2020). Towards an organisational theory of hubris: Symptoms, behaviours and social fields within finance and banking. Organization, 27(1), 88-109.
• Tutar, Ö. F. ve Nacar, E. (2022). Sporda kibir (hubris) sendromu; Ölçek geliştirme çalışması. Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1).
• Uçkun, S, Yüksel, A. ve Uçkun, C. G. (2022). Hubristik liderlik ve hubris sendromu ilişkisi. Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, 8(52), 709-714.
• Uysal, Ş. A., ve Çelik, R. (2018). Sağlık meslek gruplarında hubris sendromunun varlığına ilişkin keşfedici bir çalışma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17. UİK Özel Sayısı, 103-118.
• Uysal, Ş. A. (2018). Sağlık meslek gruplarının hubris sendromu eğilimlerine dair nitel bir çalışma. (Yayımlanmamış doktora tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.