Development of an Environmental Attitude Scale for Primary School Students

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 287 - 316, 31.07.2024

Cahide Karakaş Tan , Mutlu Pınar Demirci Güler

Öz

This study aims to develop a valid and reliable measurement tool to determine the environmental attitude levels of primary school students. The research adopts a quantitative research design and is of a survey study nature. The study was conducted during the 2022-2023 academic year with the participation of 948 students from primary schools in Kırşehir. The likert-type scale development model was used in the study. Considering that the items in the measurement tool are related to each other, the promax oblique rotation technique was used in the explanatory factor analysis [EFA]. As a result of the rotation technique applied three times, a 17 item scale consisting of 3 sub-factors was obtained. The result of the Kaiser-Meyer-Olkin [KMO] Test of the scale was calculated as .837. The Bartlett Test result was found to be significant (p<.00). As a result of the validity and reliability analyses of the developed data collection tool, it was observed that the Cronbach's alpha internal consistency coefficient calculated in the explanatory factor analysis increased from .76 to .91 in the confirmatory factor analysis. As a result of the study, a valid and reliable measurement tool was developed to determine the environmental attitude levels of primary school students. The developed scale can be revised in line with the curriculum and learning outcomes for different grade levels.

Anahtar Kelimeler

Attitude, environment, primary school, scale development

İlkokul Düzeyi Çevre Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması

Öz

Bu araştırmada, ilkokul öğrencilerinin çevreye yönelik tutum düzeylerini belirleyebilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Nicel araştırma desenin benimsendiği araştırma tarama çalışması niteliğindedir. Araştırma 2022-2023 eğitim öğretim yılında Kırşehir ilinde yer alan ilkokullarda 948 öğrencinin katılımıyla yürütülmüştür. Araştırmada, likert tipi ölçek geliştirme modeli kullanılmıştır. Ölçme aracında yer alan maddelerin birbiriyle ilişkili olduğu düşünülerek açımlayıcı (explanatory) faktör analizinde [AFA] promax eğik döndürme tekniği kullanılmıştır. Üç kez uygulanan döndürme tekniği sonucunda, 3 alt faktörden oluşan, 17 maddelik ölçek elde edilmiştir. Ölçeğin Kaiser-Mayer-Olkin [KMO] Testi sonucu .837 olarak hesaplanmıştır. Hesaplanan Bartlett Testi sonucunun ise (p<.00) anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Geliştirilen veri toplama aracının geçerlik-güvenirlik analizleri sonucunda açımlayıcı faktör analizinde .76 olarak hesaplanan Cronbach alfa iç tutarlık katsayısının doğrulayıcı faktör analizinde .91 olarak artış gösterdiği görülmüştür. Araştırma sonucunda ilkokul öğrencilerinin çevreye yönelik tutum düzeylerini belirleyebilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirilmiştir. Geliştirilen ölçek farklı sınıf düzeyleri için müfredat ve kazanımlar doğrultusunda revize edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Çevre, ilkokul, ölçek geliştirme, tutum

Kaynakça

• Ada, S., Baysal, Z., & Şahenk Erkan, S. (2017). Çeşitli boyutlarıyla çevre eğitimi [Environmental education in various dimensions]. Nobel.
• Afacan, Ö., & Demirci Güler, M. P. (2011, April 27-29). Sürdürülebilir çevre eğitimi kapsamında tutum ölçeği geliştirme çalışması [Attitude scale development study within the scope of sustainable environmental education]. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, Antalya.
• AIlport, G. W. (1967). Atitudes. In. M. Fishbein (Ed.), Readings in atitude theory and measurement (pp. 3-13). John WiIey & Sons.
• Atasoy, E. (2006). Çevre için eğitim çocuk doğa etkileşimi [Education child nature interaction for environment]. Ezgi Kitapevi.
• Bailey, K. D. (1982). Methods of social research. Free.
• Bogner, F. X., & Wiseman, M. (2006). Adolescents’ attitudes towards nature and environment: Quantifying the 2-MEV model. Environmentalist, 26, 247-254.
• Bollen, K. A. (1990). Overall fit in covariance structure models: Two types of sample size effects. Psychological Bulletin, 107(2), 256-259.
• Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research (2th ed.). Guilford.
• Browne, M. W., & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In K. A. Bollen & J. S. Long (Eds.). Testing structural equation models. (pp. 136–162). Sage.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı [Factor analysis: Basic concepts and its use in scale improvement]. Educational Administration: Theory and Practicei, 32(32), 470-483.
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum [Data analysis handbook for social sciences: Statistics, research design, SPSS applications and interpretation]. Pegem.
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS (3th ed.). Routledge.
• Chepesiuk, R. (2007). Environmental literacy: Knowledge for a healthier public. Environmental Health Perspectives, 115(10), 494-499.
• Çabuk, B., & Karacaoğlu, Ö. C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi [Examining the environmental awareness of university students]. Ankara University, Journal of Educational of Faculty Sciences, 36(1-2), 189-198. Çınar, D., Doğu, S., & Meydan, A. (2008, May 2-4). Sınıf öğretmeni adaylarının çevreye karşı tutumları [Attitudes of classroom teacher candidates towards the environment]. VII. National Classroom Teacher Education Symposium. Nobel. Ankara.
• Çıngı, H. (1994). Örnekleme kuramı [Sampling theory]. Hacettepe University.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları [SPSS and LISREL applications of multivariate statistics for social sciences]. Pegem.
• DeVellis, R. F. (2016). Scale development: Theory and applications. Sage.
• Demir, Z. M. (2016). İlkokul öğrencilerine yönelik çevre tutum ölçeği geliştirme çalışması [A study of developing an environmental attitude scale for primary school students]. (Publication No: 423568) [Master thesis, Eskisehir Osmangazi University]. National Thesis Center.
• Demirel, Ö. (1993). Eğitim terimleri sözlüğü [Dictionary of educational terms]. Pegem.
• Demirkaya, H. (2006). Çevre eğitiminin Türkiye’deki coğrafya programları içerisindeki yeri ve çevre eğitimine yönelik yeni yaklaşımlar [The place of environmental education in geography curricula in Turkey and new approaches to environmental education]. Fırat University Journal of Social Science, 16(1), 207-222.
• Demirkaya, H., & Genç, H., (2006). Ormana ilişkin tutum ölçeği geliştirilmesi [Development of an attitude scale to measure attitudes toward forest]. Kastamonu Education Journal, 14(1), 39-46.
• Doğan, M. (1997). Çevre eğitimi. Çevre ve insan [Environmental education. Environment and people]. Ministry of Environment.
• Durmuş, B., Yurtkoru, E. S., & Çinko, M. (2013). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi [Data analysis with SPSS in social sciences] (5th ed.). Beta.
• Erdoğan, İ. (1999) İşletmelerde davranış [Behavior in businesses]. Evrim.
• Erefe, İ. (Ed.). (2002). Veri toplama araçlarının niteliği. Hemşirelikte araştırma ilke süreç ve yöntemleri [Nature of data collection tools. Research principles, processes and methods in nursing]. (pp. 169-188). HEMAR-GE.
• Erten, S. (2004). Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi nasıl olmalıdır? [What is environmental education and environmental awareness, how should environmental education be?]. Environment and Human Journal, 65/66.
• Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS. Sage. Gök, E., & Afyon, A. (2015). İlköğretim öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevresel tutumları üzerine alan araştırması [Field research on primary school students' environmental knowledge and environmental attitudes]. Turkish Journal of Science Education, 12(4), 77-93.
• Gökçe, N., Kaya, E., Aktay, S., & Özden, M. (2007). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumları [Elementary students' attitudes towards the environment] Elementary Education Online, 6(3), 452-468.
• Görümlü, T. (2003). Liselerde çevreye karşı duyarlılığın oluşturulmasında çevre eğitiminin önemi eğitimi [Training on the importance of environmental education in creating environmental awareness in high schools]. (Publication No. 140108) [Master thesis, Fırat University]. National Thesis Center.
• Gürkan, T., & Gökçe, E. (1999). Türkiye'de ve çeşitli ülkelerde ilköğretim: Program, öğrenci, öğretmen [Primary education in Turkey and various countries: Program, student, teacher]. Siyasal.
• İnceoğlu, M. (1993). Tutum algı iletişim [Attitude perception communication]. Verso.
• Jöreskog, K. G., & Sörbom D. (1993). Lisrel 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Scientific Software International.
• Kahyaoğlu, M. (2011). Çevre konularıyla ilgili kitap okumaya yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması [Development study of attitude scale towards reading book about environmental issues]. Elementary Education Online, 10(3), 1056-1065.
• Kaiser, F. G., Wölfing, S., & Fuhrer U. (1999). Environmental attitudes and ecological behaviour. Journal of Environmental Psychology, 19(1), 1-19.
• Kalaycı, Ş. (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri [SPSS applied multivariate statistical techniques]. Asil.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar-ilkeler-teknikler [Scientific research method: Concepts-principles-techniques] (35th ed.). Nobel.
• Kavruk, S. B. (2002) Türkiye’de çevre duyarlılığının artırılmasında çevre eğitiminin rolü ve önemi [The role and importance of environmental education in increasing environmental awareness in Turkey]. [Unpublished master thesis]. Gazi University.
• Kılıç, Ç., & Kan, A., (2020). Çevre sorunlarına yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması [A study on developing attitude scale towards environmental problems]. Abant İzzet Baysal University Faculty of Education Journal, 20(4), 1676-1690.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. London.
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling (2th ed). Guilford. Köklü, N. (1995). Tutumların ölçülmesi ve likert tipi ölçeklerde kullanılan seçenekler [Measurement of attitudes and options used in Likert-type scales]. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 28(2), 81-93.
• Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28(4), 563-575.
• Meyerhoff, J. (2006). Stated willingness to pay as hypothetical behaviour: Can attitudes tell us more? Journal of Environmental Planning and Management, 49(2), 209- 226.
• Morgan, C. T. (1991). Psikolojiye giriş [Introduction to psychology] (8th ed.). (H. Arıcı, O. Aydın, et al., Trans.). Hacettepe University Psychology Department.
• Moseley, C. (2000). Teaching for environmental literacy. Clearing House, 74(1), 23– 24.
• Okur, E., & Yalçin-Özdilek, Ş. (2012). Environmental attitude scale developed by structural equation modeling. Elementary Education Online, 11(1), 85-94.
• Raykov, T., & Marcoulides, G. A. (2006). A first course in structural equation modeling. Lawrence Erlbaum Associates.
• Schumacker, R. E., & Lomax, R. G. (2004). A beginner's guide to structural equation modeling. Psychology.
• Seçer, İ. (2021). SPSS ve Lisrel ile pratik veri analizi: Analiz ve raporlaştırma [Practical data analysis with SPSS and Lisrel: Analysis and reporting]. Anı.
• Shevlin, M., & Miles, J. N. (1998). Effects of sample size, model specification and factor loadings on the GFI in confirmatory factor analysis. Personality and Individual Differences, 25(1), 85-90.
• Sipahi, B., Yurtkoru, E. S., & Çinko, M. (2010). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi [Data analysis with SPSS in social sciences]. Beta.
• Suhr, D. D. (2006). Exploratory or confirmatory factor analysis? (pp. 1-17). SAS Institute.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş, temel ilkeler ve LISREL uygulamaları [Introduction to structural equation modeling, basic principles and LISREL applications]. Ekinoks.
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi [Measurement of attitudes and data analysis with SPSS] (3th ed). Nobel.   Tekin, H. (1993). Eğitimde ölçme ve değerlendirme [Measurement and evaluation in education]. Yargı.
• Tezbaşaran, A. (1997). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu [Likert type scale development guide]. Turkish Psychologists Association.
• Tuncer, A. (2021). Öğretmen adaylarının çevresel tutumunu belirlemek amacıyla geliştirilen Çevre’ye Yönelik Tutum Ölçeği: Ordu Üniversitesi örneği [Attitude Towards the Environment Scale developed to determine the environmental attitudes of pre-service teachers: The case of Ordu University]. (Publication No. 10432725) [Master thesis, Ordu University]. Ordu University Open Access System.
• Turgut, M. F., & Baykul, Y. (2010). Eğitimde ölçme ve değerlendirme [Measurement and evaluation in education]. Pegem.
• Yalçınkaya, E. (2012). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin çevre sorunları farkındalık düzeyleri [The levels of primary 6th grade students’ awareness of environmental issues]. Marmara Geographical Review, (25), 137-151.
• Yaşaroğlu, C., & Akdağ, M. (2013). İlköğretim birinci kademe için çevreye yönelik tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması [Scale of fırst stage elementary school students’ attitudes towards environment: The study of validity and reliability]. Adiyaman University Journal of Social Sciences, (13), 253-275.
• Yurdubakan, İ. (2010) Eğitimde kullanılan ölçme araçların nitelikleri [Qualifications of measurement tools used in education]. In M. Gömleksiz & S. Erkan (Eds.). Eğitimde ölçme ve değerlendirme [Measurement and evaluation in education]. (pp. 33-66). Nobel.
• Yücel, E. Ö., & Özkan, M. (2014). Ortaokul öğrencilerine yönelik çevresel tutum ölçeği geliştirilmesi [Development of environmental attitudes scale for secondary school students]. Journal of Uludag University Faculty of Education, 27(1), 27-48.