Geographical analysis of demographic and economic impacts of Kahramanmaraş earthquakes

Yıl 2023, Sayı: 83, 101 - 114, 31.12.2023

İrfan Kaygalak

https://doi.org/10.17211/tcd.1320312

Öz

This study aims to analysis spatial dimension of economic and demographic impacts of Kahramanmaraş earthquakes on February 6, 2023. It defends geographical extend of demographic and economic relations of the provinces is necessary for a better understanding of impact and results of the earthquakes. Departing from this motivation, the study analyses spatial dimension of demographic connectivity of the provinces by deploying their birth place population while their geographical dimension of economic connectivity is analyzed by deploying inter provincial trade amount. Doing all these by using social network analysis techniques, it depicts position of the earthquake victim provinces in total national network in terms of aforementioned demographic and economic connectivity. Findings of the study prove that position of the provinces differs very much in that network. And this differentiation is expected to affect their losses and adaptation processes after the earthquake. Therefore, the study claims that geographical dimension of demographic and economic connectivity of provinces may shed light on probable migration, urbanization, mobility and spatial shift of economy after the natural disaster.

Anahtar Kelimeler

Kahramnmaraş earthquake, natural disasters, geography, interprovincial connectivity, economic connectivity

Kahramanmaraş depremlerinin demografik ve ekonomik etkilerinin coğrafi analizi

Öz

Bu çalışma 6 Şubat 2023 tarihli Kahramanmaraş depremlerinin ekonomik ve demografik etkilerinin mekânsal boyutunu analiz etmeyi amaçlamaktadır. Deprem bölgesindeki illerin demografik ve ekonomik ilişkilerinin coğrafi boyutunun, depremin etkilerini ve sonuçlarını daha iyi anlamak açısından gerekli olduğunu savunmaktadır. Bu amaçla illerin doğum yeri nüfuslarından hareketle demografik bağlantısallıklarının; iller arası ticaret verilerinden hareketle de ekonomik bağlantısallıklarının coğrafi boyutunu analiz etmektedir. Sosyal ağ analizi tekniklerini kullanan çalışma bu sayede deprem bölgesindeki her bir ilin ülke mekânına yayılan iller arası ağsallık içindeki konumunu haritalandırmakta ve resmetmektedir. Çalışmanın bulguları deprem bölgesindeki illerin bu ağsallık içindeki konumlarının çok farklılaştığını göstermektedir. Söz konusu bu farklılaşmanın ise onların deprem sonrası kayıp ve uyum süreçlerine etki etmesi beklenmektedir. Bu nedenle illerin demografik ve ekonomik bağlantısallığının coğrafi boyutunun, deprem sonrası yaşanabilecek olası göç, kentleşme, nüfus hareketliliği ve ekonomik coğrafi kaymalara ışık tutabileceğini ileri sürmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kahramnmaraş depremi, doğal afetler, coğrafya, iller arası bağlantısallık, ekonomik bağlantısallık

Kaynakça

• AFAD. (2023). Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremler hakkında basın bülteni-34. T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. https://www.afad.gov.tr/kahramanmarasta-meydana-gelen-depremler-hk-34
• Altun, F. (2018). Afetlerin ekonomik ve sosyal etkileri: Türkiye örneği üzerinden bir değerlendirme. Sosyal Çalışma Dergisi 2, 1-15.
• Aydın, N. Z. (2023). Depremde boşalan şehirler ve olası sorunlar: Kahramanmaraş örneği. İçinde Özgür, M. & Kırca, M.(Eds.), Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası içinakademik öneriler (ss. 61-72). Özgür Yayınları.
• Aydınbaş, G. (2023). Sosyoekonomik boyutuyla Türkiye’de depremler üzerine bir inceleme: Kahramanmaraş örneği. İçinde Karakuş, G., Yakut, F. & Şimşek, N.D. (Eds.), Sosyal bilimlere çok yönlü yaklaşımlar: Tarih, turizm, eğitim, ekonomi, siyaset ve iletişim. (ss. 177-212). Özgür Yayınları.
• Aydoğdu-Gürbüz, İ. & Aslan, B. (2023). Kahramanmaraş depreminde hasar tespit çalışmaları üzerine bir değerlendirme. Çevre, Şehir ve İklim Dergisi, 2(4), 180-195.
• Bardakçı, H. & Demirtaş, F. (2023). Doğal afetlerin dış ticarete etkisi: 2023 Türkiye depremleri ve sonuçlarının değerlendirilmesi. Avrasya Dosyası Dergisi, 14(1), 183-204.
• Bilen-Kazancık, L. & Bilen, Ö. (2020). Türkiye’de illerin hiyerarşik ve yatay ilişkilerinin belirlenmesine yönelik bir yöntem denemesi. Sayıştay Dergisi, 31(119), 99-128.
• Christaller, W. (1933). Die zentralen orte in Süddeutschland. Iena, DE: Fischer. Çığ, F., & Toprak, Ç. C. (2023). Buğday üretimi üzerinde depremlerin etkileri. In Seydoşoğlu, S., & Aydın, Ö. D. (Eds.), 4th. International Cukurova Agricultue and Veterinary Congress Conference Proceedings Book (pp. 97-110). Çukurova University.
• Çiçek, H. (2004). Yerleşme kademelerinin belirlenmesi ve TR83 bölgesi merkezi sistemi. İçinde Kapusuz, S. (Ed), Değişen-Dönüşen Kent ve Bölge, 8 Kasım Dünya Şehircilik Günü 28. Kolokyumu Bildiriler Kitabı (ss. 323-340). BRC Basım ve Matbaacılık.
• DPT (1982). Türkiye’de yerleşme merkezlerinin kademelenmesi –Ülke yerleşme merkezleri sistemi. Cilt I ve II. KalkınmadaÖncelikli Yöreler Başkanlığı Yayınları.
• Erdoğan-Tarakçı, İ. & Aslan, R. (Eds.). (2023). Asrın felaketi sosyoekonomik etkileri. Efe Akademi Yayınları.
• Frenken, K., van Oort, F.G., & Verburg, T. (2007). Related variety, unrelated variety and regional economic growth. Regional Studies, 41, 685–697. https://doi.org/10.1080/00343400601120296
• Gould, K. A., Garcia, M. M., & Remes, J. A. (2016). Beyond "natural-disasters-are-not-natural": the work of state and nature after the 2010 earthquake in Chile. Journal of Political Ecology, 23(1), 93-114. https://doi.org/10.2458/v23i1.20181
• Gül, K. & Akyol, H. (2023). Kahramanmaraş depreminin bölgenin kırsal kalkınmasına etkisinin incelenmesi. In Seydoşoğlu, S., & Karadağ, Y. (Eds.), ISPEC 11th International Conference on Agriculture, Animal Sciences and Rural Development Conference Proceedings Book (ss. 700-726). ISPEC Publishing House.
• Güllüpınar, F. (2012). Göç olgusunun ekonomi-politiği ve uluslararası göç kuramları üzerine bir değerlendirme. Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 53-85.
• Günindi, S. (2000). Yerleşmeler sistemi ve kentsel nüfus kademelenmesi: Marmara Bölgesi örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Güreşçi, E. (2023). Kahramanmaraş depremi sonrası yeni bir tartışma konusu olarak deprem göçü. İçinde Özgür, M. & Kırca, M. (Eds.), Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası için akademik öneriler (ss. 47-60). Özgür Yayınları.
• Gürsakal, N. (2009). Sosyal Ağ Analizi. Dora Yayıncılık.
• Hewitt, K. (1998). Excluded perspectives in the social construction of disaster. International Journal of Mass Emergencies & Disasters, 13(3), 317-339. https://doi.org/10.1177/028072709501300307
• Kaygalak, İ. (2022). Türkiye’de iller arası bağlantısallığın coğrafi boyutu. Coğrafi Bilimler Dergisi, 20(2), 359-382. https://doi.org/10.33688/aucbd.1135346
• Kazancık, L. B. & Bilen, Ö. (2020). Türkiye’de illerin hiyerarşik ve yatay ilişkilerinin belirlenmesine yönelik bir yöntem denemesi. Sayıştay Dergisi, 31(119), 99-128.
• Martin R., & Sunley P. (2015). On the notion of regional economic resilience: conceptualization and explanation. Journal of Economic Geography, 15, 1-42.
• Massey, D.S., Arango, J., Hugo, G., Kouaouci, A., Pellegrino, A., & Taylor, J. E. (1993). Theories of International Migration: A Review and Appraisal. Population and Development Review, 19(3), 431-466. https://doi.org/10.2307/2938462
• Özgür, M. & Kırca, M. (Eds.). (2023). Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası için akademik öneriler. Özgür Yayınları.
• Özüdoğru, B. A. (2023, Mayıs 27). 2023 yılında gerçekleşen Kahramanmaraş merkezli depremin etkileri ve politika önerileri. https://www.tepav.org.tr/upload/files/1685435726-1
• Sağıroğlu, A. Z., Ünsal, R. & Özenci, F. (2023). Deprem sonrası göç ve insan hareketlilikleri durum değerlendirme raporu. AYBÜ-GPM. https://aybu.edu.tr/GetFile?id=159cb272-a951-4f39-91d7-871af8a78996.pdf
• Say, S., & Doğan, M. (2023). Depremlerin hisse senedi getirileri üzerindeki etkisi: 2023 yılı Kahramanmaraş depremi örneği. Social Sciences Research Journal, 12, 90-97.
• Singh, S. R. (2015). Structural understanding of social production of disasters: perspectives from anthropology. Asian Journal of Research in Social Sciences and Humanities, 5(9), 41-58. 10.5958/2249-7315.2015.00217.8
• STB (2020). İller ve bölgeler arası sosyo-ekonomik ağ ilişkileri raporu. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü Yayınları.
• SUBU. (2023). Kahramanmaraş depremleri ve artçılarını, saha gözlemlerini, yapısal hasarları ve ileriye yönelik önerileri içeren değerlendirme raporu. Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi. https://www.subu.edu.tr/sites/subu.edu.tr/files/2023-04/Kahramanmaras%CC%A7%20Deprem%20Raporu_12.04.2023.pdf
• Şen, S. (2023). Kahramanmaraş depremlerinin ekonomiye etkisi. Diplomasi ve Strateji Dergisi, 4, 1-55.
• Tetik, N., & Albulut, İ. İ. (2023). 6 Şubat 2023’te yaşanan depremin ekonomik ve finansal etkileri: İhracat üzerinden bir inceleme. İçinde Özgür, M. & Kırca, M. (Eds.), Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası için akademik öneriler (ss. 93-103). Özgür Yayınları.
• TÜRKONFED. (2023). 2023 Kahramanmaraş depremi afet ön değerlendirme durum raporu. Türk Girişimci ve İş Dünyası depremi Konfederasyonu. https://turkonfed.org/tr/detay/3937/2023kahramanmaras-depremi-afet-on-degerlendirme-durum-raporu
• Ünlügenç, U. C., Akıncı, A. C. & Öçgün, A. G. (2023). 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş-Gaziantep depremleri; Adana ili ve yakın kesimlerine yansımaları. Geosound (Yerbilimleri) Dergisi, 57(1), 1-41.
• Wasserman, S. & Faust, K. (1994). Social network analysis: Methods and applications. Cambridge University Press.
• Wixe, S., & Andersson, A. (2017). Which types of relatedness matter in regional growth? Industry, occupation and education. Regional Studies, 51(4), 523-536. https://doi.org/10.1080/00343404.2015.1112369
• Yakar, M. & Sert-Eteman, F. (2017). Türkiye'de iller arası göçlerin nodexl ile sosyal ağ analizi. Göç Dergisi, 4(1), 82-109.
• Zeyneloğlu, S. & Dökmeci, V. F. (2010). Türkiye’de yerleşim birimlerinin büyüklük dağılımı ve merkezi yerlerin nüfuslarındaki değişim. ITUDERGISI/a: Mimarlık, Planlama, Tasarım, 9(1), 194-114. 114