Öz
Türk dilli halkların en eski kahramanlık-epik eserlerinden birisi de ‘Ak Köpük’
efsanesidir. Bu efsane, Altay kahramanlık destanı grubuna girmektedir. Abakanlardan
derlenmiş ve yayımlanmıştır. Üslup açısından yer adları ile ilgili efsaneye çok yakındır.
Onun biraz modernleştirilmiş ve epey kısaltılmış varyantıdır. Nogaylar tarafından
da bilinen eserin iki Tatar varyantı daha vardır. Bu varyantlar, Sibirya Tatarları’nın
farklı etnik gruplarından olan Barabin ve Tobol bölgelerinden derlenmiştir. Dil açısından
farklılık göstermekle birlikte içerik olarak birbirine çok yakındır. Efsanede
Tatar versiyonunun bilinen, tipik özelliklerine değinilmeden eserin şiir sanatı ve içeriği
üzerinde durulmuş, farklı motiflerinin ve epizotlarının özellikleri açıklanmaya
çalışılmıştır. Kahramanın mucizevi doğum motifinden başlayarak süren klasik mevzu
korunmuştur.
Eserde farklı tarihî dönemler, halkın yaşamıyla ilgili farklı özellikler analiz edilmiştir.
Efsanenin temelinde, en eski mitler ve inançlar da bulunmaktadır. Burada sadece
masalsı-mitolojik elementler silsilesi değil, diğer halkların kadim, epik eserleriyle
farklı motiflerin benzerliği de gözler önüne serilmiştir. Kahramanın kendisi için
hazırlanmış olan kabre gönüllü girmesi, onlardan biridir.
One of the oldest heroic and epic literary works of the Turkic-speaking people is
the ‘White Foam’ Epopee. The epopee is under the Altai heroic epopee group. It wascompiled from Abakans and published. In terms of literary genre, it is close to the
epopee on names of places. It is its slightly modernized and quite shortened version.
Known by the Nogais, the epopee has two Tatar versions as well. These versions were
compiled from Barabin and Tobol regions of various ethnic groups of Siberian Tatars.
Although they have differences in terms of language, they are very close to each other
in terms of content. In the epopee, without mentioning its Tatar version’s known and
typical features, the art of poetry and content were emphasized and the features of
its different motives and episodes were tried to be explained. Classical topic starting
from the hero’s miraculous birth motive and its continuation were preserved.
In this work, different historical periods and different features of the life of people
were analyzed. The foundation of the epopee is based on the oldest myths and beliefs.
Not only the sequence of epic mythological elements, but also the similarities between
people’s ancient, epic work and different motives were unrolled. The hero’s entering
into the grave voluntarily is one of these similarities.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Mayıs 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Sayı: 41 |