Kırgızistan Sağlık Turizmi Kapsamında At Sütü Tedavisine Alternatif Olarak Eşek Sütünün Kullanımı ve Önemi

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 38 - 50, 03.07.2020

Nadira Turganbayeva , İbrahim Gündoğdu , Hakkı Çılgınoğlu

https://doi.org/10.37847/tdtad.660734

Cited By: 1

Öz

Sağlık turizmi dünyada olduğu gibi Kırgızistan’da da önemli bir sektör durumuna gelmiştir. Özellikle at sütü (kımız) ve termal turizm en çekici sağlık turizmi türleri arasındadır. Kırgızistan önemli termal kaynaklara sahiptir. Ancak sağlık turizmi açısından farklılık yaratabilecek alternatiflerde at sütü öne çıkmaktadır. At sütü (kımız) Kırgız halkı arasında yaygın olarak tedavi amacıyla kullanılmaktadır. Kırgızistan’da hem at sütü tedavisi sunabilen ve hem de konaklama yapılabilen tesisler mevcuttur. Başta yerli turistler olmak üzere çok sayıda insan her yıl bu tesislerde konaklamaktadır. Yapılan araştırmalar sonucunda son yıllarda tedavi amaçlı eşek sütü kullanımı da yaygınlaşmaya başlamıştır. Bu bağlamda sağlık turizmi kapsamında Kırgızistan’da var olan at sütüne alternatif olarak eşek sütünün de değerlendirilmesi Kırgızistan ekonomisine önemli katkı sağlayacaktır. Bu çalışmada ikincil kaynaklardan yararlanılarak eşek sütünün içeriği ve önemi anlatılmaya çalışılmıştır. Ayrıca Bişkek’te doğal ortamda yaşayan eşeklerden süt örneği alınmış, laboratuvar ortamında analiz edilmiş ve içeriği değerlendirilmiştir. Sonuç olarak eşek sütü ile ilgili yapılan çalışmalarda eşek sütünün içeriğinde protein, laktoz, doymamış yağ asitleri ve kolesterolün düşük olması, serum proteinlerinin ise yüksek olması gibi özellikleri açısından anne sütüne benzediği görülmüştür. Aynı şekilde, serum proteinleri, lizozim, laktoferrin gibi özellikleri ile de kısrak (at) sütüne benzer özellikler taşıdığı görülmüştür. Bu nitelikleri ile eşek sütü, sindirim sistemi rahatsızlıklarında, tümör tedavisinde, astım hastalıkları tedavisinde kullanılabileceği düşünülmektedir. Laboratuvar sonuçları göz önüne alındığında ilgili literatürü desteklediği sonucuna ulaşılmıştır. Kırgızistan'da eşek sütü tedavisinin kımız tedavisi ile birlikte verilmesi turizm için yeni bir çekicilik oluşturacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Turizmi, Eşek Sütü, Alternatif Sağlık Turizmi, Kımız, Kırgızistan’da Turizm

The Use and Importance of Donkey Milk as an Alternative to Horse Milk Treatment within the Scope of Kyrgyzstan Health Tourism

Öz

Health tourism has become an important sector in Kyrgyzstan as well as in the world. In particular, horse milk (koumiss) and thermal tourism are among the most attractive health tourism types. Kyrgyzstan has important thermal resources. However, horse milk stands out in alternatives that may make a difference in terms of health tourism. Horse milk (red) is widely used among Kyrgyz people for treatment purposes. Kyrgyzstan has facilities for both horse milk treatment and accommodation. Many people, especially local tourists, stay in these facilities every year. As a result of the researches, the use of donkey milk for therapeutic purposes has become widespread in recent years. In this context, evaluation of donkey milk as an alternative to horse milk in Kyrgyzstan within the scope of health tourism will make an important contribution to the economy of Kyrgyzstan. In this study, the related literature is examined and the content and importance of donkey milk is tried to be explained. In addition, milk samples were collected from donkeys living in Bishkek in the natural environment, analyzed in the laboratory and its contents were evaluated. As a result, it has been found that donkey milk is similar to mother's milk in terms of low protein, lactose, unsaturated fatty acids and cholesterol levels and high serum proteins. Similarly, serum proteins, lysozyme and lactoferrin were found to be similar to mare (horse) milk. With these qualities, donkey milk is thought to be used in digestive system disorders, tumor treatment and asthma diseases. When the laboratory results are considered, it is concluded that it supports the relevant literature. Donkey milk treatment with Koumiss treatment will create a new attraction for tourism ın Kyrgyzstan. 

Anahtar Kelimeler

Health Tourism, Donkey Milk, Alternative Health Tourism, Koumiss, Tourism in Kyrgyzstan

Kaynakça

• Altomonte, I. (2019). Donkey milk can improve our health, and that’s why we should increase donkey milk production, Journal of Dairy Research (86), 135.
• Belek, K. (2017). Göçebe Uygarlığı Işığında Türk Atının Yetiştirilmesi ve Mülkiyeti (Kırgız Kültürü Örneğinde), Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(2), 1043-1057.
• Budak, Ö. Ş ve Gürsel, A. (2012). Alternatif Bir Süt: Eşek Sütü, Gıda, 37(4), 243-250.
• Çevirgen, M. (2014). Medikal Turizm Destinasyonu Yönetimi Kamu-Özel Karşılaştırılması: Bursa İli Destinasyonu, Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, İstanbul.
• Erdem, B., Gülcan, B. ve Chykynov, S. (2015). Konaklama İşletmelerinde Spa & Wellness Hizmetlerinde Çalışan İşgörenlerin Profili: Antalya’daki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma, Akademik Bakış Dergisi, (48), 238-257.
• Erdem, B. ve Gündoğdu, İ. (2018). Kumiss Treatment in the Context of Health Tourism: A Research in Kyrgyzstan, International Journal of Medical Research & Health Sciences, 7(11), 135-155.
• Irmak, N. (2016). Anne Sütünün Önemi ve İlk 6 Ay Sadece Anne Sütü Vermeyi Etkileyen Unsurlar, Jour Turk Fam Phy, 07(2): 27-31. Doi: 10.15511/tjtfp.16.02627
• İçöz, O. (2009). Sağlık Turizmi Kapsamında Medikal (Tıbbi) Turizm ve Türkiye’nin Olanakları, Journal Of Yaşar University, 4(14), 2257-2279.
• Karatosidi, D. (2013). Modern Use Of Donkeys, Iranian J. of Applied Animal Science, 1(3), 13-17.
• Karabagias, L. K. ve Halatsi, E. Z. (2017). Donkey Milk Exploitation: Health Benefits, Potential Applications and Prospective Invigoration of the Hellenic Economy. Agri Res & Tech: Open Access J. 12(5): 555863. DOI: 10.19080/ARTOAJ.2017.12.555863.
• Kozak, N. ve Kozak, M. (2014). Genel Turizm, İlkeler, Kavramlar, Detay Yayıncılık, 16 Baskı.
• Kördeve, M.K. (2016). Sağlık Turizmine Genel Bir Bakış ve Türkiye’nin Sağlık Turizmindeki Yeri, Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 2(1), 51-61.
• Li, L., Liu, X. ve Guo (2018). The nutritional ingredients and antioxidant activity of donkey milk and donkey milk powder, Food Sci Biotechnol, 27(2), 393-400.
• Madhusudan, N. C., Ramachandra, C. T., Udaykumar, N. Sharnagouda, H. Nagraj, N. ve diğ. (2017). Composition, Characteristics, Nutritional value and Health Benefits of Donkey Milk-A Review. Dairy Science & Technology, Dairy Science & Technology, EDP sciences/Springer, 1-23.
• Nikkhah, A. (2011). Equidae, Camel, And Yak Milks As Functional Foods: A Review, Journal Nutrition Food Science, 1(5), 2-7.
• Öztürkoğlu, B. (2012). An Alternative Milk: Donkey Milk, The Journal оf Food, 37(4), 243 250.
• Polidori, P. ve Vincenzetti, S. (2010). Difference Of Protein Fractions Among Fresh, Frozen And Powdered Donkey Milk, Recent Patents on Food, Nutrition & Agriculture, 2(1), 56 - 60.
• Sağlık Turizmi Derneği, Türkiye Sağlık Vakfı. (2010). Dünya’da ve Türkiye’de Sağlık Turizmi, Durum Tespit Raporu ve Çözüm Önerileri.
• Salimei, E. ve Fantuz, F. (2012). Equid Milk For Human Consumption, International Dairy Journal, 24(2), 130 - 142.
• Tegin, R.A.A ve Gönülalan, Z. (2014). Bütün Yönleriyle Doğal Fermente Ürün Kımız, Manas Journal of Enginering, (2)1, 21-34.
• Tsakali, E., Bosdra, K., Giannopoulos, N. R., Koulouriset, S. ve diğ. (2017). A Preliminary Study on the Development of Donkey Milk Based Fermented Product, Scientific Rewiews & Chemical Communications, 7(3), 1-7.
• Yirik, Ş. (2014). Sağlık Turizmi Üzerine Antalya Destinasyonunda Bir Araştırma, Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı, Antalya.
• Zengingönül, O., Emeç, H., İyilikçi, D.E. ve Bingöl, P. (2012). Sağlık Turizmi: İstanbul'a Yönelik Bir Değerlendirme, Ekonomistler Platformu İstanbul Kalkınma Ajansı, İstanbul.
• Чиркина, Е.Ю. (2004). Особенности гуморального иммунного ответа к белкам коровьего молока у больных с пищевой непереносимостью: автореф. дис. канд. мед. наук (Doktora Tezi) Электронная библиотека диссертаций veri tabanından erişilmiştir, Москва.
• İnternet Kaynakçası
• Akbulut, U. (2015). Kımız: Orta Asya’nın Binlerce Yıllık İçeceği, http://www.uralakbulut.com.tr/wp-content/uploads/2015/03/KIMIZ-ORTA-ASYANIN-BİNLERCE-YILLIK-İÇECEĞİ-1-MART-2015.pdf, (10.10.2017).
• Attia, V. İ. (2017). Donkeys in Ancient Egypt, https://www.researchgate.net/publication/319122526_httpswwwacademiaedu34228771Donkeys_in_Ancient_Egypt_Donkeys_in_Ancient_Egypt, (08.12.2019).
• Barnato, K. (2018). Top Destinations for Health Tourism, https://www.cnbc.com/2014/03/12/top-destinations-for-health-tourism.html?slide=1, (05.07.2018).
• Blench, R. (2012). Wild Asses And Donkeys In Afrıca: Interdisciplinary Evidence For Their Biogeography, History And Current Use, Revised and updated version of a paper presented at SOAS, 9th May 2012. http://www.rogerblench.info/Ethnoscience/Animals/Livestock/Donkeys%20SOAS%202013.pdf (30.12.2019).
• Henderson, A. (2014). The 10 Best Countries For Medical Tourism And Overseas Healthcare, nomadcapitalist.com, http://nomadcapitalist.com/2014/01/05/top-5-best-countries-medical-tourism/ (01.07.2018).
• http://www.sayakat.kg/ru/pansionaty/kumysolechenie.html, (19.03.2018).
• Karagözlü, C. (2003). Kımız Üretim Tekniği, Çiftçi Broşürü:45, Ege Üniversitesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi, http://agr2.ege.edu.tr/files/depo/ciftci_brosur/KimizuretimTeknigi.doc, (10.03.2018).
• Kırdar, S. (2017). Kısrak Sütü, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi http://www.sutdunyasi.com/makaleler/bilimsel/kisrak-sutu-kimiz (Erişim: 5 Nisan 2017).
• Kırgız Cumhuriyeti Milli İstatistik Komitesi Turizm Verileri, (2016). http://stat.kg/ (19.07.2018).
• Laleli (2016). Türkiye’nin Dört Yanına Eşek Sütü Satıyor, http://www.hurriyet.com.tr/turkiyenin-dort-yanina-esek-sutu-satiyor-40040798, Antalya – DHA. (Erişim: 09.10.2017).
• Polidori, P. (2012). Nutritional Qualities Of Donkey Milk, School of Pharmacy, Univ. of Camerino, Italy; School of Veterinary Medical Sciences, Univ. of Camerino, https://www.soas.ac.uk/history/conferences/donkey-conference-2012//archive-of-previous-papers/file86174.pdf. (5 Nisan 2017).
• Rıskulova, T., ve Mihaylova, E. (2017). Kımız Tedavisi, sputnik.kg: https://ru.sputnik.kg/infographics/20170525/1033394423/kumysolechenie-v-kyrgyzstane.html, (Erişim: 19.03.2018).
• Türsab Sağlık Turizmi Raporu, (2013). https://onedrive.live.com/view.aspx?cid=9bbfa4347d80b625&id=documents&resid=9BBFA4347D80B625%21431&app=WordPdf&authkey=ACdcb6Jt0OxWSh0& (Erişim: 09.10.2017).
• World Health Organization (2013). http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/82058/1/WHO_HIS_HSI_13.1_eng.pdf?ua=1 (Erişim: 09.10.2017).