Examination of Nogay Food Culture and Dishes in the Framework of Gastronomy Tourism: The Case of Konya

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 237 - 257, 31.12.2021

Ayşe Nur Uslu Hüseyin Avni Kırmacı

https://doi.org/10.37847/tdtad.996941

Öz

Food, which is shaped according to the customs and traditions of the society and the geography in which it lives, is not only a physiological need, but also a phenomenon that reflects identity and cultural elements. All societies have their own unique eating and drinking cultures. The Nogay Turks are also a Turkish community that preserves their own traditions, customs and languages despite the migrations throughout history. This study aims to examine the food culture of the Nogay Turks, to record the Nogay food recipes and to develop gastronomic tourism in the region. In the study; Traditional culture, food culture and food of Nogay Turks were examined and presented with traditional Nogay recipes. The study, in which the qualitative research design was adopted, was carried out with 21 Nogay Turks living in Seyitahmetli, Ağılbaşı (Mandıra), Köstengil and Kırkkuyu villages of Konya. In the study, semi-structured interview form was used and the sample was selected by snowball sampling method. The results show that the Nogays are predominantly fed with meat and grain products, and they also maintain the majority of their traditional meals from the past to the present. The food recipes reached as a result of the research; soups, pastries, pies and breads, pilafs, beverages and other titles. The study shows that the Nogay food culture, which maintains its traditional characteristics, has an important gastronomic tourism potential. In this context, suggestions for the development of gastronomic tourism in the region (Seyitahmetli, Ağılbaşı (Mandıra), Köstengil, Kırkkuyu villages) are included in the study. Considering that Turkey hosts different ethnic cultures, it is thought that this study is important in terms of revealing the food cultures of different ethnic groups with gastronomic tourism potential.

Anahtar Kelimeler

Keywords: Nogay food culture, Nogay dishes, Nogay Turkish, Konya, gastronomy, gastronomic tourism.

Gastronomi Turizmi Çerçevesinde Nogay Yemek Kültürünün ve Yemeklerinin İncelenmesi: Konya Örneği

Öz

Toplumun örf ve adetlerine, yaşadığı coğrafyaya göre şekillenen yemek, yalnızca fizyolojik ihtiyaç değil aynı zamanda kimliği ve kültürel unsurları yansıtan bir olgudur. Bütün toplumların kendilerine has yeme içme kültürleri bulunmaktadır. Nogay Türkleri de tarih boyunca göçler yaşamasına rağmen kendilerine has gelenek, görenek ve dillerini koruyan bir Türk topluluğudur. Bu çalışma Nogay Türklerinin yemek kültürünün incelenmesini ve Nogay yemek reçetelerinin kayıt altına alınmasını ve bölgede gastronomi turizminin geliştirilmesini amaçlamaktadır. Çalışmada; Nogay Türklerinin geleneksel kültürü, yemek kültürü ve yemekleri incelenmiş ve geleneksel Nogay yemekleri reçeteleri ile sunulmuştur. Nitel araştırma deseninin benimsendiği çalışma, Konya'nın Seyitahmetli, Ağılbaşı (Mandıra), Köstengil ve Kırkkuyu köylerinde yaşayan 21 Nogay Türkü ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış ve örneklem kartopu örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Sonuçlar, Nogayların ağırlıklı olarak et ve tahıl ürünleri ile beslendiklerini, ayrıca geleneksel yemeklerinin büyük çoğunluğunu geçmişten bugüne kadar sürdürdüklerini göstermektedir. Araştırma sonucunda ulaşılan yemek reçeteleri ; çorbalar, hamur yemekleri, börek ve ekmekler, pilavlar, içecekler ve diğer başlıkları şeklinde gruplandırılarak incelenmiştir. Çalışma, geleneksel özelliklerini sürdürmekte olan Nogay yemek kültürünün önemli bir gastronomi turizmi potansiyeli taşıdığını göstermektedir. Bu bağlamda çalışmada, bölgede (Seyitahmetli, Ağılbaşı (Mandıra), Köstengil, Kırkkuyu köyleri) gastronomi turizminin geliştirilmesine yönelik önerilere yer verilmiştir. Türkiye’nin farklı etnik kültürlere ev sahipliği yapması göz önüne alındığında bu çalışmanın gastronomi turizmi potansiyeli olan farklı etnik grupların yemek kültürlerinin ortaya çıkarılması açısından önem taşıdığı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Nogay yemek kültürü, Nogay yemekleri, Nogay Türkleri, Konya, gastronomi, gastronomi turizmi

Kaynakça

• Akbaba, D. E. (2013) ‘’Nogay Adı ve Nogayların Kökeni Üzerine’’, Tehlikedeki Diller Dergisi, 2(2), 233-242.
• Akbaba, D. E. (2015) ‘’Nogay Türklerine Genel Bir Bakış’’. Yeni Türkiye. 313-319.
• Aksoy, M. ve Sezgi, G.(2015). ‘’Gastronomi Turizmi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi Gastronomik Unsurları’’, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(3), 79-89.
• Alpargu, M. (2007). Nogaylar. İstanbul: Değişim Yayınları.
• Bayraktar, H. (2008), ‘’Kırım Savaşı Sonrası Adana Eyaleti’ ne Yapılan Nogay Göç ve İskânları (1859–1861)’’, Bilig, (45), 45-72.
• Göker, G. (2011) Destinasyon Çekicilik Unsuru Olarak Gastronomi Turizmi (Balıkesir İli Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gürsoy, D. (2014). Deniz Gürsoy’un Gastronomi Tarihi. İstanbul: Oğlak Yayıncılık ve Reklamcılık.
• Horng, J.S. ve Tsai, C.T.S. (2012) ‘’Exploring Marketing Strategies For Culinary Tourism İn Hong Kong And Singapore: A Resource-Based Theory’’, Asia Pacific Journal of Tourism Research, 17(3): 277-300.
• Karasar, N.(1995), Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık.
• Kaşlı, M., Cankül D., Köz N.E., Ekici A. (2015). ‘’Gastronomik Miras ve Sürdürülebilirlik: Eskişehir Örneği’’. Eko-Gastronomi Dergisi, 1(2), 27-46.
• Kırımlı, H. (2011), Türkiye’deki Kırım Tatar ve Nogay Köy Yerleşim Yerleri, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Kızıldağ, H. S. (2017) Şereflikoçhisar-Kulu Yöresi Nogay Ağzı (Giriş-İnceleme-Metin-Seçme Sözlük-Ekler). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kivela, J ve Crotts, J.C. (2006) ‘’Tourism And Gastronomy: Gastronomy’s Influence On How Tourists Experience a Destination. Journal of Hospitality and Tourism Research, 30(3): 354-377.
• Nogay, S. (1997) Nogay Türkleri, Ankara: Özel Baskı.
• Oktay, S. (2018) Gastronomi Bilimine Giriş, İstanbul: Der Kitabevi.
• Santich B. (2004) ‘’The Study of Gastronomy and İts Relevance to Hospitality Education and Training, Hospitality Management’’, 23,15–24
• Sharples, L. ve Hall, C. M. (2004). The consumption of experiences or the experience of consumption? An introduction to the tourism of taste. Hall, C. M., Sharples, L., Mitchell, R., Macionis, N & Cambourne B. (Eds.), Food Tourism Around The World içinde (13-36), Elsevier.
• Şavk, Ç.Ü. (2013) ‘’Türkiye Nogayları Üzerine Gözlemler ve Tespitler’’. Tehlikedeki Diller Dergisi, 2(2), 326-337.
• Taşçı, S. N. (2018) Oğuz-Kıpçak Dil Etkileşimi: Türkiye Nogaycası Örneği (Ses ve Biçim Bilgisi), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tavkul, U. (2003) ‘’Kafkasya’daki Nogay Tatarlarının Etno-Politik Durumları Üzerine Sosyolojik Bir Analiz’’. Kırım Dergisi, 11 (41-44), s. 38-46.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık.