Farklı Ülkelerde Değerler Eğitimi ve Değer Eğitimi Programlarından Örnekler

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 74 - 88, 31.05.2022

Özlem Dönmez Gülden Uyanık

https://doi.org/10.55008/te-ad.1099697

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmada farklı ülkelerin değerler eğitimine ilişkin uygulamaları genel bir perspektifte ele alınmış ve dünyada öne çıkan değerler eğitimi programlarından bazıları açıklanmaya ve değerlendirilmeye çalışılmıştır. Değerler eğitimi, çocukları hayata hazırlayan ve topluma faydalı bir vatandaş olmasını destekleyen eğitimin önemli bir parçasıdır. Değerler eğitimi ailede başlar, sosyal çevre ve eğitim kurumlarıyla birlikte şekillenerek gelişmeye devam eder. Okul öncesi dönemde değerler eğitimi çocuğun değerleri içselleştirmesi, yaşamına ve davranışlarına yansıtabilmesi için kritik etkiye sahiptir. Değerler eğitimi uygulamaları kültür, toplum, ülke, zaman gibi birçok faktöre göre değişiklik göstermektedir. Hangi değerlerin kabul edildiği ve toplumda hangi değerlere daha çok önem verildiği ülkelerin değerler eğitimi uygulamalarını farklılaştırmaktadır. Bu çalışmanın amacı, dünyamızda farklı kıtalarda yer alan on üç farklı ülkenin genel değerler eğitimine yönelik uygulamaları hakkında kısa bilgi sunmak ve yine dünyamızda öne çıkan değerler eğitimini destekleyen on farklı eğitim programının genel özelliklerini ele alınmaya çalışmaktır. Çalışmamızda ele alınan ülkeler; Avusturalya, Singapur, Hindistan, Kore, Çin, Hollanda, Slovenya, İsveç, Yeni Zelanda, Almanya, İngiltere, Amerika ve Türkiye’dir. İncelenen on farklı değerler eğitimine yönelik programın öne çıkan özellikleri ya da farklılıklarına dikkat çekilmeye çalışılmış ve ülkemizdeki uygulama çeşitliliğine ilişkin örneklere de yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Farklı ülkelerde değerler eğitimi, eğitim programları, okul öncesi eğitim

Values Education in Different Countries and Examples from Values Education

Öz

In this study, the practices of different countries on values education were discussed in a general perspective and some of the prominent values education programs in the world were tried to be explained and evaluated. Values education is an important part of education that prepares children for life and supports them to be useful citizens to society. Values education starts in the family, continues to develop with the social environment and educational institutions. Values education in the preschool period has a critical effect on the child’s internalization of values and reflecting them on his/her life and behaviors. Values education practices vary according to many factors such as culture, society, country, and time. Which values are accepted and which values are given more importance in the society differentiate the values education practices of the countries. The aim of this study is to provide brief information about the practices of thirteen different countries in different continents in our world for general values education and to discuss the general characteristics of ten different education programs that support values education that featured in our world. The countries covered in our study are Australia, Singapore, India, Korea, China, Netherlands, Slovenia, Sweden, New Zealand, Germany, England, America, and Turkey. The prominent features, or differences of the ten different values education programs examined have been tried to draw attention and examples of the diversity of practice in our country are also included.

Anahtar Kelimeler

Values education in different countries, education programs, preschool education

Kaynakça

• Aras, C. Y. ve Aslan, D. (2018). The effects of "I Can Problem Solve Program" on children's perspective taking abilities. International Journal of Evaluation and Research in Education (IJERE), 7(2), 109-117.
• Atabey, D. (2014). Okul öncesi sosyal değer kazanımı ölçeğinin geliştirilmesi ve sosyal değerler eğitimi programının anasınıfına devam eden çocukların sosyal değerler kazanımına etkisinin incelenmesi (Yayınlanmış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Atabey, D. ve Ömeroğlu, E. (2016). Okul Öncesi Sosyal Değerler Kazanımı Ölçeği’nin geliştirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(35),101-135.
• Atabey, D. ve Ömeroğlu, E. (2016). Sosyal değerler eğitimi programının ana sınıfına devam eden çocukların sosyal değerler kazanımına etkisinin incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi, 58, 593-617.
• Bakioğlu, A. ve Levent, F. (2014). Türkiye'nin geleceği için önemli bir yatırım: Etik değerler eğitimi. Yeni Türkiye Dergisi, 258-261.
• Bal, S. ve Uyanık Balat, G. (2013). Hayat evde başlar erken çocukluk döneminde temel değerlerin kazanılmasında aile yaşantısının önemi ve etkisi. Uluslararası Antalya Değerler Eğitimi Sempozyumu (ss.156-177).
• Baxter, E. ve Hamm, K. (2014). Real family values: Child care and early childhood education. Center for American Progress, 1-8.
• Berkowitz, M. W. ve Bier, M. C. (2005). What works in character education: A research-driven guide for educators. Character Education Partnership (CEP). Washington.
• Berkowitz, M. W. ve Grych, J. H. (2000). Early character development and education. Early Education ve Development, 11(1), 55-72.
• Berthelsen, D. ve Karuppiah, N. (2011). Multicultural education: The understandings of preschool teachers in Singapore. Australasian Journal of Early Childhood, 36(4), 38-42.
• Brock, A. (2012). Building a model of early years professionalism from practitioners' perspectives. Journal of Early Childhood Research, 1(1), 27-44.
• Cirila, A., Janja, B., Metod, E., Nina, I., Vesna, I., Martina, J., Katarina, K., Neza, L. R., Irena, M., Jurij, M., Tina, O., Gültekin Rabia, G., Urska, S.,
• Güllü, Ü., Nalan, Z. ve Pavlina, Z. (2016). Values for preschool children. http://vrtec.leila.si/download/handbook.pdf adresinden 15.10.2016 tarihinde alınmıştır.
• Connell, G. (2014). 100 Books that buid character. Scholastic – Where Teachers Come First. http://www.scholastic.com/teachers/top-teaching/2014/02/100-books-build-character adresinden 18.10.2016 tarihinde alınmıştır.
• Cooper, D. (2014). Character education: A study of an elementary school leadership academy. (Yayınlanmamış doktora tezi). Wilmington University, North Carolina.
• Cottom, C. (1996). In India / A bold experiment in teaching values. Exemplary Curriculums, 53(8), 54-58.
• Dereli İman, E. (2014). Değerler eğitimi programının 5-6 yaş çocuklarının sosyal gelişimine etkisi: sosyal beceri, psiko-sosyal gelişim ve sosyal problem çözme becerisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(1), 249-268.
• Dönmez, Ö., Sözen, G., ve Demirkaya Demirdaş, E. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal değerler kazanımlarının farklı değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Temel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 59-71.
• Duman, G. (2014). Evaluation of Turkish preschool curriculum objectives in terms of values education. Procedia Social and Behavioral Sciences, 152, 978-983.
• Duncan, D. ve White, J. (2007). Impact of the Great Body Shop on student health risks: A partial replication of the Robinson (1999) analysis of the Minnesota Student Survey. Californian Journal of Health Promotion, 5(1), 76-88.
• Ekşi̇, H. (2003). Temel İnsanî Değerlerin Kazandırılmasında Bir Yaklaşım: Karakter Eğitimi Programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 79-96.
• El Hassan, K. ve Kâhil, R. (2005). The effect of “living values: an educational program” on behaviors and attitudies of elemantary students in a private school in Lebanon. Early Childhood Education Journal, (33), 81-90.
• Erikli S. (2016) Development and Implementation of A Value Education Program For PreSchool Children (Yüksek Lisans Tezi). Middle East Technical University. The Graduate School of Social Sciences, Ankara.
• Eryong, X. ve Li, J. (2021). What is the ultimate education task in China? Exploring “strengthen moral education for cultivating people” (“Li De Shu Ren”). Educational Philosophy and Theory, 53(2), 128-139.
• Fink, A. (2009). Conducting research literature reviews: From the Internet to paper. CA: Sage publications.
• Flay, B. R. ve Allred, C. G. (2003). Long-term effects of the Positive Action program. American Journal of Healthy Behavior, 27(1), 6–21.
• Flay, B. R., Allred, C. G., ve Ordway, N. (2001). Effects of the Positive Action Program on achievement and discipline: Two matched-control comparisons. Prevention Science, 2(2), 70-89.
• Flay, B., Acock, A., Vuchinich, S., ve Beets, M. (2006). Progress report of the randomized trial of Positive Action in Hawaii: End of third year of intervention. Available from Positive Action, Inc. 264 4th Avenue South, Twin Falls, ID 83301.
• Göl Güven, M. (2016). The Lions Quest Program in Turkey: Teachers’ views and classroom practices. The International Journal of Emotional Education, 8(2), 60-69.
• Göl Güven, M. (2019). Lions Quest Yaşam Becerileri Programı’nın Türkiye’deki uygulama örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 254-282.
• Hill, B. V. (2004). Values education in schools - issues and challenges. Primary ve Middle Years Educator, 2(2), 1-12.
• Hills, M. D. (2002). Kluckhohn and Strodtbeck's Values Orientation Theory. Online Readings in Psychology and Culture, 4(4), 1-14.
• Ihm Kwon, Y. (2002). Western influences in Korean preschool education. International Education Journey, 3(3), 153-164.
• Irena, M., Jurij, M., Vesna, I., Cirila, A., Ema, B., Janja, B., Metod, E., Nina, I, Martina, J., Katarina, K., Neža, L. R., Anja, N., Tina, O., Gültekin
• Rabia, R., Urška, S., Güllü, Ü., Nalan, Z. ve Pavlina, Z. (2016). Values for preschool children: Erasmus+ project. Ethical Values For Preschool Children. http://vrtec.leila.si/download/ethics_for_preschool_children.pdf adresinden 18.10.2016 tarihinde alınmıştır.
• İbiş, E. (2017). Değerler eğitimi temelli yaratıcı drama programının 5-6 yaş çocuklarının sosyal becerilerinin gelişimine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Klein-Ezell, C., Ezell, D., Powell Stanley, S. ve Ezell Powell, S. (2014). Character education using children’s literature, puppets, magic tricks and balloon art. International Journal of Humanities and Social Science, 4(14), 1-15.
• Kopp, B., Niedermeier, S. ve Mandl, H. (2014). Actual practical value education in Germany (Conference Paper). ICERI 2014 (17th-19th November 2014), Seville, Spain.
• Kuong, H. C. (2003). Character education program: An evaluation description (Graduate Research Paper). University of Northern Iowa, Iowa.
• Larsen, T. B. ve Samdal, O. (2007). Implementing Second Step: Balancing Fidelity and Program Adaptation. Journal of Educational and Psychological Consultation, 17(1), 1-29.
• Law, W.W. ve Ho, W. C. (2009). Globalization, values education, and school music education in China. Journal of Curriculum Studies, 41(4), 501-520.
• Leming, J. (1997). Wither goes character education? Objectives, pedagogy, and research in education programs. Journal of Education, 179, 11–34.
• Lickona, T., Schabs, E. ve Lewis, C. (2007). CEP’s Eleven Principles of Effective Character Education. Character Education Partnership. Washington, DC.
• Lovat, T. (2017). Values education as good practice pedagogy: Evidence from Australian empirical research. Journal of Moral Education, 46(1), 88-96.
• Maalouf, W., Stojanovic, M., Kiefer, M., Campello, G., Heikkila, H. ve El-Khatib, Z. (2019). Lions Quest Skills for Adolescence Program as a school ıntervention to prevent substance use - A pilot study across three south east european countries. Prevention Science, 20, 555–565.
• McTigue, E. M. ve Rimm-Kaufman, S. E. (2011). The Responsive Classroom Approach and ıt’s ımplications for ımproving reading and writing. Reading & Writing Quarterly, 27 (1), 5-24.
• MEB (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. http://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf adresinden 07.12.2020 tarihinde alınmıştır.
• Medlock, A. (1995). The ultimate character education: Bringing back heroes. Education Week, 25, 43.
• Moral education should be mandatory during pre-school (2016). The Times of India City. http://timesofindia.indiatimes.com/city/jamshedpur/Moral-education-should-be-mandatory-during-pre-school/articleshow/55236937.cms adresinden 04.11.2016 tarihinde alınmıştır.
• Morcom, V. E. (2016). Scaffolding peer collaboration through values education: Social and reflective practices from a primary classroom. Australian Journal of Teacher Education, 41(1), 81-99.
• Moss, P. ve Urban, M. (2010). Democracy and experimentation: Two fundamental values for education. Bertelsmann Stiftung, 1-96.
• Özensel, E. (2003). Sosyolojik bir olgu olarak değer. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 217-240.
• Öztürk, E. ve Can A. A. (2020). The effect of music education on the social values of preschool children. Cypriot Journal of Educational Science, 15(5), 1053-1064.
• Öztürk, F., Ferah Özcan, A., Çimen, S., Özkan, A., ve Balkaş, S. R. (2016). Değerler eğitimine yönelik kültürler arası karşılaştırmalı bir araştırma: Almanya, İsveç, Güney Kore ve Malezya örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(30), 629-649.
• Öztürk Samur, A. (2011). Değerler eğitimi programının altı yaş çocuklarının sosyal ve duyusal gelişimlerine etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Peshotan Bhavnagri, N. ve Samuel, B. G. (1996). Children’s literature and activities promoting social cognition of peer relationships in preschoolers. Early Childhood Research Quarterly, 11, 307-331.
• Peterson, R. L., O’Connor, A. ve Fluke, S. (2014). Character Counts! Tier 1: Technical Report. Building and Sustaining Student Engagement, University of Nebraska-Lincoln.
• Powell, S. (2010). Hide and seek: Values in early childhood education and care. British Journal of Educational Studies, 58(2), 213-229.
• Rowe, D. (2002). Environmental literacy and sustainability as core requirements: Success stories and models. Oakland Community College, New York.
• Samuelsson, I. P. ve Johansson, E. (2006). Play and learning—inseparable dimensions in preschool practice. Early Child Development and Care, 176 (1), 47-65.
• San Bayhan, A. ve Artan, İ. (2009). Çocuk gelişimi ve eğitimi. İstanbul: Morpa.
• Sapsağlam, Ö. (2015). Anasınıfına devam eden çocuklara uygulanan sosyal değerler eğitimi programının sosyal beceri kazanımına etkisinin incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sapsağlam, Ö. (2016). Okul öncesi eğitim programlarında yer alan hedeflerin değerler açısından incelenmesi. Turkish Studies, 11(9), 683-700.
• Schafer, N. J. ve Barker, K. S. (2018). Responsive Classroom management: Empowering students and teachers in urban schools. Journal of Urban Learning, Teaching, and Research, 27-36.
• Schuitema, J. A., Dam, G. T. M. ve Veugelers, W.M.M.H. (2003). Teaching strategies for moral education: A review. Research Institute Child Development and Education. http://dare.uva.nl/document/2/26469 .
• Schwartz, S. H. (1992).Universals in the content and structure of values: Theoretical advances and empirical tests in 20 countries. Advances In Experımental Socıal Psychology, 25, 1-65.
• Stevens, D. (2008). Effective values education. Bioethics Matters http://www.bioethicseducation.com/attachments/027_Effective%20Values%20Education.pdf adresinden 14.10.2016 tarihinde alınmıştır.
• Tarkoçin, S., Berktaş, D. ve Uyanık Balat, G. (2013). An investigation into the values of the communication which is used in classroom activities by teachers. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(2), 37-50.
• Tatlılıoğlu, K. (2015). Erken çocukluk döneminde ailede çocuğa kazandırılan değerlerin çocuğun kişilik gelişimine etkisi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 283-292.
• Thornberg, R. (2016). Values education in Nordic preschools: A commentary. International Journal of Early Childhood, 48(2), 241-257.
• Thornberg, R. ve Oğuz, E. (2013).Teachers' views on values education: A qualitative study in Sweden and Turkey. International Journal of Educational Research, 59 (1), 49-56.
• Tillman, D. G. (2000). Living values: An educational program: Ages 8– 14. Deerfield Beach, FL: Health Communications, Inc.
• Top, N., Liew, J. ve Luo, W. (2016). Effects of second step curriculum on behavioral and academic outcomes in 5th and 8th grade students: A longitudinal study on character development. Novitas-ROYAL (Research on Youth and Language), 10(1), 24-47.
• Trawick-Smith, J. (2013). Erken çocukluk döneminde gelişim: çok kültürlü bir bakış açısı. B. Akman (Ed.), Okul öncesi dönem çocuklarında sosyal ve duygusal gelişim (Çev: H. Z. İnan). Ankara: Nobel.
• Ulavere, P. ve Veisson, M. (2015). Values and values education in Estonian preschool child care institutions. Journal of Teacher Education for Sustainability, 17(2), 108-124.
• UNESCO (2000). Living values activities for children, ages 3-7. Living Values: An Educational Program (LVEP). New York, USA. http://livingvalues.net adresinden 14.10.2016 tarihinde alınmıştır.
• USDE (2001). No child left behind act. https://www2.ed.gov/policy/elsec/leg/esea02/index.html adresinden 15.10.2016 tarihinde alınmıştır.
• Uyanık Balat, G. (2012). Okul Öncesinde Değerler Eğitimi. Gülden Uyanık Balat (Ed.). Pegem Akademi, Ankara.
• Uyanık Balat, G. ve Balaban Dağal, A. (2009). Okulöncesi Dönemde Değerler Eğitimi Etkinlikleri. Kök Yayıncılık, Ankara.
• Uyanık Balat, G., Özdemir Beceren, B. ve Adak Özdemir, A. (2011). The evaluation of parents’ views related to helping pre-school children gain some universal values. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 908–912.
• Uysal, F. (2008). Karakter eğitimi programlarının değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Uzunkol, E. (2014). Hayat bilgisi öğretiminde uygulanan değerler eğitimi programının öğrencilerin özsaygı düzeyleri, sosyal problem çözme becerileri ve empati düzeylerine etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Vitz, P. C. (1990). The use of stories in moral development: New psychological reasons for an old education method. American Psychological Association, 45(6), 709-720.
• WWC Intervention Report (2007). Positive Action. What Works Clearinghouse: Character Education. U.S. Department of Education, Institute of Education Sciences.
• Yağan Güder, S. (Ed.). (2015). Okul öncesinde ve ilkokul döneminde değerler eğitim. Eğiten Kitap, Ankara.
• Yenen, T. E. ve Ulucan, P. (2021). Values education practices in preschool: The case of Turkey and the United States. Participatory Educational Research (PER), 8(4), 385-408.
• YÖK (2018). Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari adresinden 30.03.2022 tarihinde alınmıştır.
• Zorlu, H. ve Öğülmüş, S. (2020). Ben Sorun Çözebilirim (BSÇ) Programının Etkililiği: Okul öncesi dönemi çocukları üzerinde deneysel bir araştırma. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 270-283.