ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN GENEL YETERLİKLERİNE YÖNELİK YETERLİK ALGILARI

Yıl 2011, Cilt: 9 Sayı: 1, 71 - 100, 01.03.2011

Etem Yeşilyurt

Öz

Bu araştırma, öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine yönelik yeterlik algılarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, tarama modeli niteliğindedir. Araştırmanın çalışma evrenini 2008-2009 akademik yılı güz döneminde Fırat Üniversitesi Fen ve Sosyal Bilimler Enstitüleri tezsiz yüksek lisans programı öğrencileri oluşturmuş ve evrenin tamamı örneklem kapsamın alınmıştır. Beşli likert türünde otuz maddelik ölçekle elde edilen veriler yüzde, frekans, aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi, Mann-Whitney U ve korelasyon testleriyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının kendilerini; ulusal ve evrensel değerlere önem verme bakımından “oldukça yeterli”, kişisel gelişimi sağlama açısından “yeterli”, mesleki gelişmeleri izleme ve katkı sağlama yönünden ise “orta düzeyde yeterli” algıladıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, Öğretmen Adayı, Öğretmenlik Mesleği Yeterlikleri, Yeterlik Algısı

TEACHER CANDIDATES’ QUALIFICATION PERCEPTIONS ABOUT TEACHING PROFESSION’S GENERAL QUALIFICATIONS

Öz

This research was done to determine teacher candidates’ qualification perceptions about
teaching professions’ general qualifications. The research is in survey method. The
population consists of Fırat University Science and Social sciences 2008-2009 academic year
non-thesis high school students. In the research the whole population were inclined in
sampling. Data were obtained with five-item likert type scale and frequency, descriptive, ttest,
Mann Whitney U and correlation tests were applied. As a result, it was found that
teacher candidates themselves were quite qualified in terms of giving importance to national
and universal values, “qualified” in terms of personal development “average qualified” in
terms of watching closely and assisting in professional development.

Anahtar Kelimeler

Teacher, Teacher Candidate, Qualifications of Teaching Profession, Qualification Perception

Kaynakça

• Akbulut, E. (2006). Müzik öğretmeni adaylarının mesleklerine ilişkin öz yeterlik inançları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, II1(II), 24-33.
• Altunçekiç, A., Yaman, S. ve Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93-102.
• Balcı, A. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Başar, H. (2009). Faktör analizinin eğitim anketlerinde yanlış kullanımı: İki deneme, IV. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, 14–15 Mayıs 2009 Denizli, s. 110- 117.
• Başaran, İ. E. (1994). Eğitime giriş. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Bedel, E. F. (2008). Interactions among attitudes toward teaching and personality constructs in early childhood preservice teachers. Journal of Theory and Practice in Education, 4(1), 31-48.
• Bozdoğan, Z. (2004). Etkili öğretmenlik eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Bulut, H. ve Doğar, Ç. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumlarının incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 13-27.
• Butakın, V. ve Obay, M. (2007). Öğretmen adaylarının ilk ve orta öğretimde çalışan matematik öğretmenlerinin öğretim davranışlarına ilişkin algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 198-205.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Clark, C. M. (2005). Teacher thinking and professional action, P. M. Denicolo and Kompf (Ed.). Asking the right questions about teacher preparation (ss.177- 188), London and New York: Taylor & Francis Group.
• Cüre, F. ve Özdener, N. (2008). Öğretmenlerin bilgi ve iletişim teknolojileri (bit) uygulama başarıları ve bit’e yönelik tutumları. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, (34), 41-53.
• Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33–53.
• Çetinkaya, Z. (2007). Türkçe öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. İlköğretim Online, 8(2), 298-305.
• Durmuşoğlu, M. C., Yanık, C. ve Akkoyunlu, B. (2009). Türk ve Azeri öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, (36), 76-86.
• Erden, M. (1998). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gömleksiz, M. N. ve Kan, A. Ü. (2008). Eğitim fakültesi ve tezsiz yüksek lisans programlarına kayıtlı öğretmen adaylarının demokratik tutumlarının değerlendirilmesi (Fırat Üniversitesi örneği). Milli Eğitim Dergisi, 37(178), 44-64.
• Gürbüz, H. ve Kışoğlu, M. (2007). Tezsiz yüksek lisans programına devam eden fen-edebiyat ve eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları (Atatürk Üniversitesi örneği). Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2),71-83.
• Hayes, D. (2004). A Student teacher’s guide to primary school placement: Learning to survive and prosper. Taylor & Francis e-Library.
• Kaçan, G. (2004). Sınıf öğretmenlerinin mesleki gelişime ilişkin isteklilik düzeyleri. Osman Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 58-66.
• Kahyaoğlu, M. ve Yaygın, S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının mesleki öz yeterliklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 73–84.
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Ş. Kalaycı (Ed.) Faktör analizi (ss. 321–331). Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Karacaoğlu, Ö. C. (2008). Öğretmenlerin yeterlilik algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, V(I), 70–97.
• Karahan, T. F., Sardoğan, M. E., Özkamalı, E. ve Dicle, A. N. (2006). Öğretmen adaylarında demokratik tutum, nevrotik eğilimler ve kendini gerçekleştirme. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, (30), 149-158.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kaya, A. ve Büyükkasap, E. (2005). Fizik öğretmenliği programı öğrencilerinin profilleri, öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve endişeleri: Erzurum örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 367-380.
• Kayış, A. (2006). SPSS Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Ş. Kalaycı (Ed.) Güvenilirlik analizi (ss. 403-424). Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Köksal, N. (2008). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerinin öğretmen, müdür ve bakanlık yetkilileri tarafından değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 36-46.
• MEB. (2009a). Öğretmen yeterlikleri, öğretmenlik mesleği genel ve özel alan yeterlikleri, httpotmg.meb.gov.trbelgelerogretmen_yeterlikleri_kitabiÖğretmen_Yeterli kleri_Kitabı_Parça_1.pdf, Online: Erişim Tarihi: 12.02.2009. MEB. (2009b) Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri, http://otmg.meb.gov.tr/belgeler/ogretmen_yeterlikleri_ kitabi/Öğretmen_Yeterlikleri_Kitabı_genel_yeterlikler_parça_2.pdf, Online: Erişim Tarihi: 12.02.2009.
• Mendler, A. L. (2001). Connecting with students, association for supervision and curriculum development. Alexandria, VA USA.
• Nemser, S. F., Carver, C., Schwille, S. and Yusko, B. (1999). A Better beginning supporting and mentoring new teachers, M. Scherer (Ed.) Beyond support: Taking new teachers seriously as learners (ss. 3-12). Alexandria, Virginia: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Okçabol, R. (2005). Öğretmen yetiştirme sistemimiz. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Özer, B. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin mesleki gelişime ilgisi, http://www.ebuline.com/turkce/arsiv/8_3.aspx, Online: Erişim Tarihi: 12.05.2009.
• Özyürek, M. (2008). Nitelikli öğretmen yetiştirmede sorunlar ve çözümler: Özel eğitim örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 189-226.
• Paterson, K. (2005). 55 Teaching dilemmas: Ten powerful solutions to almost any classroom challenge. Markham, Ontario: Pembroke Publishers Limited.
• Semerci, N. ve Semerci, Ç. (2004). Türkiye’de öğretmenlik tutumları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 137-146.
• Stix, A. and Hrbek, F. (2006). Teachers as classroom coaches: how to motivate students across the content areas. Alexandria, Virginia: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Stronge, J. H. (2007). Qualities of effective teacher. Alexandria, Virginia: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Stronge, J. H.,Tucker, P. D. and Hindman, J. L. (2004). Handbook for qualities of effective teacher. Alexandria, Virginia: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Sungur, O. (2006). SPSS Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Ş. Kalaycı (Ed.) Korelasyon analizi (ss. 113–127). Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Şahin, Ç. (2008). Yeni ilköğretim programı çerçevesinde sınıf öğretmenlerinin mesleki gelişim düzeylerinin değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(24), 101-112.
• Şimşek, H. (2005). Ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans programına devam eden öğrencilerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, II (1).
• Tanel, R., Şengören, S. K. ve Tanel, Z. (2007). Fizik öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(22), 1-9.
• Taşdemir, M. (2007). Sınıf öğretmenlerinin okul, meslektaşları ve kendi mesleki yeterliklerini algılamaları. Milli Eğitim Dergisi, 36(174), 171-192.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• TDK. (2009). Büyük Türkçe Sözlük, Online: http://tdkterim.gov.tr/bts/?kategori= verilst&kelime=yeterlilik&ayn = tam, Erişim Tarihi: 15.06.2009.
• Telli, S., Brok P. ve Çakıroğlu, J. (2008). Teachers’ and students’ of the ideal teacher. Education and Science, 33(149), 118-129.
• Temizkan, M. (20089. Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 461- 486.
• Unesco. (2001). Teachers for tomorrow’s schools. Paris: UNESCO Publishing.
• Üstüner, M., Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2009). Ortaöğretim öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(17), 1-16.
• Wyse, D. (2006). Becoming a primary school teacher. London and New York: Taylor & Francis Group.
• Yeşil, R. (2009). Sosyal bilgiler aday öğretmenlerinin sınıf içi öğretim yeterlikleri (Kırşehir örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 23-48.
• Yeşilyurt, E. (2009). Öğretmenlerin sahip oldukları niteliklere yönelik algılar (Elazığ İli Örneği). Milli Eğitim Dergisi, 38(183), 169-189.
• Yılman, M. (2006). Türkiye’de öğretmen eğitiminin temelleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.