İlk Ergenlik Dönemindeki Öğrencilerin Bilişsel Çarpıtmaları ve Sosyal Fobi Belirti Düzeyleri Arasındaki İlişki

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 2, 1009 - 1024, 28.12.2020

Çidem Vatasever Bulut , Şükrü Uğuz , Mahmut Oğuz Kutlu , Pınar Akman

https://doi.org/10.37217/tebd.826307

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmada, ilk ergenlik dönemi (12-14 yaş) öğrencilerinde bilişsel çarpıtma düzeyi ile sosyal fobi belirti düzeyleri arasındaki ilişki ve bu düzeyleri etkileyen faktörler incelenmiştir. Adana il merkezinde eğitim alan ve basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile araştırmaya alınan ortaokul düzeyindeki toplam 591 öğrenciden 257’si erkek, 334’ü kızdır. Tarama modelinde yapılan bu araştırmada, ölçme araçları olarak, “Ergenler İçin Mantık dışı İnançlar Ölçeği (EMİÖ)” ve “Çapa Çocuk ve Ergenler Sosyal Fobi Ölçeği (ÇESFÖ)” kullanılmıştır. Ulaşılan bulgular incelendiğinde, EMİÖ puanları arttıkça ÇESFÖ puanlarının da arttığı görülmüştür (r=0.66). Başarı odaklı olma puanı (mantık dışı inançlar alt ölçeği) arttıkça sosyal fobi ölçeği puanlarının arttığı görülmüştür. Mantık dışı inanç düzeyleri azaldıkça öğrenci ortalama başarı düzeyi yükseldiği görülmüştür. Anne baba tutumlarını ilgisiz olarak tanımlayan öğrencilerin ÇESFÖ puanlarının arttığı görülmüştür. Araştırmadan ulaşılan sonuçlar; mantık dışı inanç düzeyinin yüksek olmasının sosyal fobi belirti düzeyinin de yüksek olmasına neden olabileceğini düşündürmektedir. Öğrencilerin ders başarısı, aile yapısı gibi faktörlerin mantık dışı inançlar düzeyi ve sosyal kaygı düzeyleri üzerinde etkili olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilişsel çarpıtmalar, Mantık dışı inançlar, Sosyal fobi, İlk ergenlik

Correlation between Cognitive Distortions and Social Phobia Symptom Levels of Students in First Adolescence Period

Öz

In this research, the relationship of cognitive distortions levels with symptoms of social phobia levels among the students in early adolescence (12-14 years), and some of the factors affecting these levels were examined. Out of 591 students, who were educated-, at secondary schools in the city of Adana and selected by simple random sampling, 257 were males and 334 were females in the research. Descriptive model was used in this research. “Irrational Beliefs Scale for Adolescents (IBSA/EMİÖ)" and "Çapa Social Phobia Scale for Children and Adolescents (CSPSA/ÇESFÖ)" were used as measurement tools. Examining the results obtained, CSPSA/ÇESFÖ scores were seen to increase as IBSA/EMİÖ scores increased. Social phobia scores were found to increase as the scores of being success-oriented (irrational beliefs subscale) increased. Students’ average achievement levels were observed to increase as their irrational beliefs levels increased. CSPSA/ÇESFÖ scores of the students, who identified their parents’ attitudes as indifferent, were seen to increase. The results of the research suggested that high levels of irrational beliefs might have been the reason for high levels of social phobia. Factors such as students' academic achievements and family structure were found to be effective on levels of irrational beliefs and social anxiety.

Anahtar Kelimeler

Cognitive distortions, Irrational beliefs, Social phobia, Early adolescence

Kaynakça

• Amerikan Psikiyatri Birliği. (2013). Mental bozuklukların tanısal ve sayımsal el kitabı (DSM-V). Hekimler Yayın Birliği.
• Beidel, C. D., Turner, B. J., Young, R. T., Ammerman, R. T., Sallee, F. R. & Crosby, L. (2007) Psychophology of adolescant social phobia. Journal of Psychopathology Behavioral Assessment, 29, 47-54.
• Boyacıoğlu, N. E. (2010). Ergenlerde mantık dışı inançlar ve sınav kaygısı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Burns, D.(2013). İyi hissetmek yeni duygu durum tedavisi (H. A. Karaosmanoğlu, Çev.). İstanbul: Psikonet Yayınları.
• Çivitçi, A. (2003). Akılcı-Duygusal Davranışçı Terapinin çocuk ve ergenlere yönelik bir grup uygulaması: akılcı duygusal eğitim. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(5), 5-39.
• Çivitçi, A. (2005). Akılcı duygusal eğitimin ilköğretim öğrencilerinin mantık dışı inanç sürekli kaygı ve mantıklı karar verme düzeylerine etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 6(2), 59-80.
• Çivitçi, A. (2006). Ergenlerde mantık dışı inançlar: sosyo-demografik değişkenlere göre bir inceleme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(19), 9-19.
• Demir, T., Demir, D. E., Özmen, E. ve Uysal, Ö. (1999). Çapa çocuk ve için sosyal fobi ölçeğinin geçerlik ve güvenilirliği. Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi,12(4), 23-30.
• Durukan, İ., Karaman, D., Kara, K., Türker, T., Tufan, A. E., Yalçın, Ö. ve Karabekiroğlu, K. (2011). Çocuk ve ergen psikiyatrisi polikliniğine başvuran hastalarda tanı dağılımı. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 24, 113-120.
• Ellis, A. (2007). Nasıl mutlu olursunuz? Ankara: HYB Basım Yayın.
• Ercan, L. (2001). Ergenlik döneminde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 9(2), 47-58.
• Fraenkel, J. R. and Wallen, N. E. (1993). How to design and evaluate research in education. Boston: Mc Graw Hill International Editions.
• Karasar, N. (1998). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kulaksızoğlu, I. B., Tükel, R., Üçok, A., Yargıç, İ. ve Yazıcı, O. (2009). Psikiyatri. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Basım ve Yayınevi.
• Noyan, N. ve Sertel-Berk, Ö. (2007). Ergenlerde sosyal fobi, içe ve dışa dönük kişilik özellik ve okul başarı durumu. İstanbul Üniversitesi Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 27(1), 31-50.
• Özdikmenli Demir, G. (2009). Sosyal fobinin etiyolojisinin incelenmesi amacıyla gerçekleştirilen araştırmalara genel bir bakış. Akademik İncelemeler, 4(1), 101-123.
• Santrock, J. W. (2014). Yaşam boyu gelişim. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Slavin, R. E. (2013). Eğitim psikolojisi kuram ve uygulama. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Steinberg, L. (2007). Ergenlik. Ankara: İmge Yayınevi.
• Türkçapar, H.(2008). Bilişsel Terapi. Ankara: HYB Basım Yayın.
• Van Ameringen, M., Mancini, C. and Farvolden, P. (2003). The impact of anxiety disorders on educational achievement. Journal Anxiety Disorders, 17(5), 561–571.