Kamu İlkokullarında Öğrenim Gören Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Çocuk Haklarına İlişkin Görüşleri

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 1, 343 - 367, 25.06.2021

Ülkü Çoban Sural Naciye Aksoy

https://doi.org/10.37217/tebd.862281

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, kamu ilkokullarında öğrenim gören 4. sınıf öğrencilerinin çocuk olarak sahip oldukları haklara yönelik görüşlerini incelemektir. Nitel araştırma yöntemine göre gerçekleştirilen araştırmada, tipik durum örnekleme yoluyla çalışma grubu oluşturulmuştur. Çalışma grubunda Ankara ilinin farklı ilçelerinde yer alan dört kamu ilkokulunun 4. sınıfında öğrenim gören 413 öğrenci yer almaktadır. Öğrencilerin görüşlerini alabilmek için açık uçlu yapılandırılmamış sorulardan oluşan ve araştırmacılar tarafından geliştirilen “Öğrencilerin Çocuk Haklarına İlişkin Görüşleri” anketi kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz ve içerik analizi teknikleri bir arada kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda 4. sınıf öğrencilerinin çoğunluğunun “hak” kavramına yönelik bilgilerinin sınırlı olduğu görülmüştür. Öğrenciler, sahip olduklarını düşündükleri haklar arasında öncelikle ekonomik, sosyal ve kültürel haklara yer vermiştir. Haklarının ihlal edilmesi durumunda öğrencilerin çoğu tepkisiz kalacağını belirtmiştir. Öğrencilerin hakları konusunda okul yönetiminden beklentileri çoğunlukla ”haklarının korunması ve kullanımına” yönelikken öğretmenlerden beklentileri ise çoğunlukla “eğitim süreci ve ortamına” yöneliktir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk Hakları, İlkokul, Dördüncü Sınıflar

Opinions of Fourth Grade Public Primary School Students About Children’s Rights

Öz

The aim of this study is to examine the opinions of 4th-grade students in public primary schools about their rights as children. In the research, which was carried out according to the qualitative research method, the study group was formed through typical case sampling. The study group consists of 413 students from the 4th grade of four public primary schools in different districts of Ankara. The "Opinions of the Students on Children’s Rights" questionnaire, which consists of open-ended unstructured questions and was developed by the researchers, was used to get the students’ opinions. Descriptive and content analysis techniques were used together for data analysis. As a result of the study, it was seen that most of the 4th-grade students had limited knowledge about the concept of "right". Among the rights that students think they have, first of all, are economic, social, and cultural rights. Most of the students stated that if their rights were violated, they would remain unresponsive. While the expectations of the students from the school management regarding their rights were mostly related to the "protection and use of their rights", their expectations from teachers were mostly about the "educational process and environment".

Anahtar Kelimeler

Children Rights, Elementary School, Fourth Graders

Kaynakça

• Akyüz, E. (2000). Çocuğun haklarının ve güvenliğinin korunması. Ankara: Milli Eğitim.
• Akyüz, E. (2016). Çocuk hukuku: Çocukların hakları ve korunması. Ankara: Pegem.
• Ay-Zöğ, D. (2008). Öğrencilerin çocuk haklarını algılama düzeyleri ile akademik başarıları arasındaki ilişki (İstanbul ili Beyoğlu ilçesi örneği). (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Covell, K., & Howe, R. B. (1999). The impact of children’s rights education: A Canadian study. International Journal of Children’s Rights, 7, 171-183.
• Çarıkçı, S. (2019). Çocuk Hakları Eğitimi Programı’nın ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin çocuk hakları tutum ve farkındalıklarına etkisi. (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Çavuş, S. (2019). Ortaokul öğrencilerinin çocuk hakları kavramına ilişkin bilişsel yapılarının incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Demirezen, S., Altıkulaç, A., & Akhan, N. E. (2013). “Children’s rights” according to primary school students. The International Journal of Educational Researchers, 4(1), 39-52.
• Drisco, J. W., & Maschi, T. (2016). Content analysis. New York: Oxford University.
• Ersoy, A. F. (2011). İlköğretim öğrencilerinin çocuk haklarına ilişkin algıları. İlköğretim Online, 10(1), 20-39.
• Ertaş, H., Ertaş, B., & Kubilay, S. (2017). İlkokul öğrencilerinin çocuk haklarını bilme düzeyleri. Ö. Pınarcık & M. Özözen-Danacı (Ed.), Uluslararası Çocuk Hakları Kongresi (CRC) Tam Metin Kitabı içinde (s. 226-232). Ankara: Eğiten.
• Fazlıoğlu, Z. (2007). Çocuk Hakları Sözleşmesinde yer alan “Çocuk Hakları” konusunda öğretmenlerin ve yöneticilerin bilinç düzeyleri. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Guion, L. A. (2002). Triangulation: Establishing the validity of qualitative studies. University of Florida, Institute of Food and Agricultural Sciences. https://sites.duke.edu/niou/files/2014/07/W13-Guion-2002-Triangulation-Establishing-the-Validity-of-Qualitative-Research.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Gültekin, M., Gürdoğan-Bayır, Ö., & Balbağ, N. L. (2016). Haklarımız var: Çocukların gözünden çocuk hakları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(24), 971-1005. http://dergipark.org.tr/adyusbd/issue/37218/429586 sayfasından erişilmiştir.
• Hareket, E. (2018). Eğitim hukuku bağlamında çocuk hakları eğitimi: Bir eylem araştırması. (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Hareket, E., & Yel, S. (2017). Which perceptions do we have related to our rights as child? Child rights from the perspective of primary school students. Journal of Education and Learning, 6(3), 340-349.
• Izgar, G. (2017). İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi ders kitabının yapılandırmacı yaklaşım açısından analizi. İlköğretim Online, 16(2), 584-600.
• İlhan, L. (2015). Veri toplama teknikleri. [PowerPoint Sunusu]. http://slideplayer.biz.tr/slide/2746088/ sayfasından erişilmiştir.
• İnan, A. N. (1968). Çocuk hukuku. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Jerome, L. (2016). Interpreting children’s rights education: Three perspectives and three roles for teachers. Citizenship, Social and Economics Education, 15(2) 143–156.
• Karaman-Kepenekçi, Y. (2000). İnsan hakları eğitimi. Ankara: Anı.
• Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kaymak-Özmen, S., Öcal, T., & Özmen, A. (2014). The effect of children's rights training on primary school students' utilisation and knowledge level about children's rights. Education 3-13, 4(2), 138–153. doi:10.1080/03004279.2012.662520
• Mayall, B. (2000). The sociology of childhood in relation to children’s rights. The International Journal of Children’s Rights, 8, 243-259.
• Melton, G. B. (1980). Children’s concepts of their rights. Journal of Clinical Child Psychology, 186-190.
• Melton, G. B., & Limber, S. P. (1993). What children’s rights mean to children: Children’s own views. M. Freman & P. Veerman (Ed.), The ideologies of children’s rights içinde (s. 167-187). Dordrecht: Martinus Nijhoff.
• Morss, J. R. (2002). The several social constructions of James, Jenks, and Prout: A contribution to the sociological theorization of childhood. The International Journal of Children’s Rights, 10(1), 39-54.
• Özdemir-Uluç, F. (2008). İlköğretim programlarında çocuk hakları. (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Ruck, M. D., Keating, D. P., Abramovitch, R., & Koegl, C. J. (1998). Adolescents’ and children’s knowledge about rights: Some evidence for how young people view rights in their own lives. Journal of Adolescence, 21, 275–289.
• Silverman, D. (2018). Nitel verileri yorumlama. (E. Dinç, Çev.). Ankara: Pegem.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.