Hayat Bilgisi Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Çokkültürlü Eğitim Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 2, 1323 - 1343, 28.12.2021

Kemal Faruk Bakır Emrullah Akcan

https://doi.org/10.37217/tebd.970889

Cited By: 4

Öz

Çokkültürlü eğitim, bireyler arası saygının, koşulsuz kabulün, hoşgörünün temel dayanağı olarak farklı kültürleri tanıyıp onlarla bütünleşmeyi sağlayan, kültürlerdeki bu çeşitliliği bir renklilik ve zenginlik durumu olarak kabul edip, diğer bireylerin tüm bu farklılıkları olumlu görmesi ve karşılamasını mümkün kılan bir yaklaşımdır. Bu araştırmada 2020-2021 eğitim-öğretim yılında kullanılan 1., 2. ve 3. sınıf hayat bilgisi ders kitaplarındaki metinlerin çokkültürlü eğitim bağlamında incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi ile ders kitaplarından toplanmıştır. Hayat bilgisi ders kitaplarında yer alan metinler, araştırmanın problemleri doğrultusunda incelenmiştir. İçerik analizi neticesinde “Göçmenlere yönelik olumlu tutum geliştirici ifadeler, farklılıklara saygı duymaya yönelik ifadeler ve farklı kültürlerin kabul edilmesine ilişkin evrensel ifadeler” şeklinde üç temaya ulaşılmış ve bu temalardan hareketle toplamda 28 kod ortaya çıkmıştır. Araştırmada 1., 2. ve 3. sınıf HBDK’lerde yer alan metinlerde çokkültürlülüğe dair ifadelerin ders kitaplarında yer alan temalara dengeli bir dağılım göstermediği ve sınıf seviyesi yükseldikçe hayat bilgisi ders kitaplarında yer alan metinlerde, çokkültürlü eğitim anlayışına yönelik ifadelerin arttığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çokkültürlülük, Çokkültürlü Eğitim, Hayat Bilgisi Dersi, Doküman İncelemesi

Examination of Texts in Life Science Studies Textbooks in the Context of Multicultural Education

Öz

Multicultural education is an approach that provides recognition and integration with different cultures as the basic foundations of interpersonal respect, unconditional acceptance and tolerance, accepting this diversity in cultures as a state of color and richness, and making it possible for other individuals to see and meet all these differences positively. In this research, it is aimed to examine the texts in the 1st, 2nd, and 3rd grade life studies textbooks used in the 2020-2021 academic year in the context of multicultural education. The study was collected from textbooks with document analysis, which is one of the qualitative research methods. The texts in the life studies textbooks were examined in line with the problems of the research. As a result of the content analysis, three themes were reached as "Phrases that develop positive attitudes towards immigrants, Expressions about respecting differences and Universal expressions about the acceptance of different cultures", and a total of 28 codes emerged based on these themes. In the research, it was concluded that the expressions about multiculturalism in the texts in the 1st, 2nd, and 3rd grade LST did not show a balanced distribution to the themes in the textbooks, and as the grade level increased, the expressions about the understanding of multicultural education increased in the texts in the life studies textbooks.

Anahtar Kelimeler

Multiculturalism, Multicultural Education, Life Science Studies, Document Analysis

Kaynakça

• Abington-Pitre, A. (2015). Where did we go wrong? Eight characteristics of a multicultural schools. Universal Journal of Educational Research, 3(2), 99-103. doi: 10.13189/ujer.2015.030205
• Alemdar, Ç. (2019). 1. sınıf hayat bilgisi ders kitabı. Ankara: Özgün Matbaacılık.
• Arsal, Z. & Önal, G. (2012). İlköğretim sosyal bilgiler ders kitaplarında çok kültürlü eğitim. 2. Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi’nde sunulmuş bildiri. Bolu, Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Avinç, F. (2012). The place of culture in foreign language education: an analysis of teachers’ and students’ views, and of New Bridge to Success series. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Aydın, H. & Damgacı, F. (2013). Akademisyenlerin çokkültürlü eğitime ilişkin tutumları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 325-341. https://dergipark.org.tr/en/pub/esosder/issue/6159/82799 sayfasından erişilmiştir.
• Banks, J. A. (1995). Multicultural education and curriculum transformation. Journal of Negro Education, 64(4), 390-400.
• Barışkan, C. (2010). Türkiye’de hazırlanan İngilizce ders kitapları ile uluslararası İngilizce ders kitapları arasındaki kültür aktarımı farkları. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Bektaş, M. (2012). Hayat ve hayat bilgisi. S. Öğülmüş (Ed.), Hayat bilgisi öğretimi ve öğretmen el kitabı içinde (s. 2-11). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Binbaşıoğlu, C. (2003). Hayat bilgisi öğretim kitabı (1. b.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Bulut M. & Arıkan A. (2015). Socially responsible teaching and English language coursebooks: Focus on ethnicity, sex, and disability. E-Journal of Yaşar University, 10(Special Issue), 13-20.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (17. b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. A., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çakır, I. (2010). The frequency of culture-specific elements in the ELT coursebooks at elementary schools in Turkey. Novitas-ROYAL (Research on Youth and Language), 4(2), 182-189.
• Çelik, S. & Erbay, Ş. (2013). Cultural perspectives of Turkish ELT coursebooks: Do standardized teaching texts incorporate intercultural features? Eğitim ve Bilim, 38(167), 336-351.
• Damgacı, F. K. & Aydın, H. (2013). Akademisyenlerin çokkültürlü eğitime ilişkin tutumları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 325-341.
• Demirbaş, M. N. (2013). Investigating intercultural elements in English coursebooks. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 291-304.
• Demirel, B. & Tarakcıoğlu, A. Ö. (2016). Perceptions of the language instructors towards coursebook content in terms of intercultural communicative competence: A sample case New Inside Out Elementary. Higher Education of Social Science, 11(3), 1-13.
• Ekmişoğlu, M. (2007). Erken çocukluk döneminde farklılıklara saygı kavramı hakkında öğretmen görüşlerinin incelenmesi ve Farklılıklara Saygı Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Erdoğan, S. B. (2015). Acquiring intercultural competence from coursebooks: an analysis of learning tasks in the course book "The Big Picture". (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Ergil, D. (1995). Çokkültürlülük ve çok dillilik. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Dergisi, 50(3), 159-165. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/36418 sayfasından erişilmiştir.
• Gay, G. (1994). A Synthesis of scholarship in multiculturel education. Urban Monograph Series: http://www.ncrel.org/sdrs/areas/issues/educatrs/leadrshp/le0gay.htm sayfasından erişilmiştir.
• Göktaş, Y. (2013). Place of multiculturalism in “English Unlimited” used at university preparatory classes in Turkey. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Gözgenç, G. S. (2016). Acquiring intercultural communicative competence from coursebooks: an analysis of reading activities in the coursebook “Speakout”. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Hamiloğlu, K. & Mendi, B. (2010). A content analysis related to the cross-cultural elements used in EFL coursebooks. Sino-US English Teaching, 7(1), 16-24.
• Harvey, L. (2020). Research in the Real World. https://www.qualityresearchinternational.com/ methodology/RRW5pt12pt4Ethnographicanalysisofimages.php sayfasından erişilmiştir.
• Herring, R. D. & White, L. M. (1995). School counselors, teachers, and the culturally compatible classroom: Partnerships in multicultural education. Journal of Humanistic Education and Development, 34(2), 52-64. doi: 10.1002/j.2164-4683.1995.tb00115.x
• Kabapınar, Y. (2007). İlköğretimde hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. İstanbul: Maya Yayıncılık.
• Karabıyık, E. (2019). 3. sınıf hayat bilgisi ders kitabı. Ankara: Özgün Matbaacılık.
• Kayapınar, U. (2009). Coursebook evaluation by English teachers. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 68-78.
• KEDV. (2006). Erken çocuklukta farklılıklara saygı eğitimi el kitabı. İstanbul: Derin Yayınları.
• Korkmaz, İ. (2009). İngilizce ders kitaplarındaki kültür ve çok kültürlülük kavramları üzerine betimsel bir çalışma. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Köroğlu, Z. Ç. (2013). Language instructors’ perspectives on textbook content in terms of intercultural communicative competence: Gazi University Case. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• MEB. (2020). Talim ve Terbiye Kurulu. http://ttkb.meb.gov.tr/www/ders-kitaplari-db/dosya/9 sayfasından erişilmiştir.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2. b.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Munley, P. H., Duncan, L. E., McDonnell, K. A. & Sauer, E. M. (2004). Counseling psychology in the United States of America. Counseling Psychology Quartely(17), 247-271. doi: 10.1080/09515070412331317602
• NCATE. (1977). Standarts for the accreditation of teacher education. Washingon, D.C.: National Council for Accretitation of Teacher Education: https://www.chea.org/national-council-accreditation-teacher-education sayfasından erişilmiştir.
• Ocak, G. & Beydoğan, H. Ö. (2005). İlköğretim Okulları 3. sınıf hayat bilgisi dersi içerik standartlarının öğretmen görüşlerine göre bazı değişkenler açısından yeterlilik düzeyi (Standart Belirleme-Erzurum Örneği). Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, 6(1), 109-135.
• Özkan, U. B. (2021). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Ankara: Pegem.
• Parekh, B. (2002). Çokkültürlülüğü yeniden düşünmek (Çev. B. Tanrıseven). Ankara: Phonix Yayınevi.
• Polat, S. (2009). Öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik kişilik özellikleri. Uluslararası Online Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 154-164. https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/ acarindex-1423904515.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Polat, İ. & Kılıç, E. (2013). Türkiye’de çokkültürlü eğitim ve çokkültürlü eğitimde öğretmen yeterlilikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 352-372.
• Polat, S. & Akcan, E. (2017). Eğitim temalı filmlerin çokkültürlü eğitim açısından analizi. Turkish Studies, 12(18), 475-504. doi: 10.7827/TurkishStudies.12108 ISSN:1308-2140
• Shaw, B. (1988). The incoherence of multicultural education. British Journal of Educational Studies, 36(3), 250-259. http://www.jstor.org/stable/3120944 sayfasından erişilmiştir.
• Sleeter, C. & Grant, C. (1988). Race, class, and gender and abandoned dreams. Teachers College Record, 90(1), 19-40.
• Şimşek, A. (2007). Türkiye’de sosyal bilgiler derslerinde “küresel bağlantılar”: Bazı dünya devletleri ile karşılaştırmalı bir çalışma. M. Safran & D. Dilek (Ed.), 21. yüzyılda kimlik, vatandaşlık ve tarih eğitimi içinde (s. 345-364). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Taş, S. (2010). A critical evaluation of New English File series in terms of culture teaching. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(2), 168-177.
• Tay, B. & Yıldırım, K. (2013). Bilgisayar destekli öğretimin hayat bilgisi öğretimi dersinde başarıya etkisi ve yönteme ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1) 84-110.
• Tuttle, H. G. (1995). From productivity to collaboration, part I: school networks deliver ınnovative education. MultiMedia Schools, 2(2), 31-35.
• Ulusoy, Y. (2019). 2. sınıf hayat bilgisi ders kitabı. Ankara: Özgün Matbaacılık.
• Ünlü, İ. & Örten, H. (2013). Öğretmen adaylarının çokkültürlülük ve çokkültürlü eğitime yönelik algılarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi(21), 287-302. http://79.123.136.100/xmlui/bitstream/handle/20.500.12432/2553/tam%20metin.pdf?sequence=1&isAllowed=y sayfasından erişilmiştir.
• Yalçın, C. (2002). Küreselleşme, çokkültürcülük ve eğitim. Eurasian Journal of Educational Research, 2(6), 65-77. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TVRjek9EZz00 sayfasından erişilmiştir.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. b.). Ankara: Seçkin.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. b.). Ankara: Seçkin. Yıldız, N. (2008). Kültürler arası eğitim. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 6(22), 52-89.