Okul Öncesi Dönem Çocukların Dinleme Becerileri ile Duygu Düzenleme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 3, 2361 - 2379, 31.12.2024

Fatma Büşra Telli Murat Bartan

https://doi.org/10.37217/tebd.1462658

Öz

Bu araştırmada okul öncesi dönem çocukların dinleme becerileri ile duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin belirlenmesi ve farklı değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modeline göre desenlenmiştir. Araştırmanın örneklemini, 2022-2023 eğitim-öğretim yılında okul öncesi eğitimine devam eden 416 çocuk oluşturmaktadır. Araştırmada veriler “Kişisel Bilgi Formu”, “Duygu Düzenleme Ölçeği” ve “Dinleme Becerisi Ölçeği” ile toplanılmıştır. Araştırmanın sonucuna göre Dinleme Becerisi Ölçeği’nden yaş değişkeninde anlamlı farklılık bulunmamıştır. Anne-babanın mesleği, cinsiyet, kardeş sayısı, okul türü, anne-baba öğrenim durumu, doğum sırası, okul öncesi eğitim kurumuna devam etme süresi ve kurum türü değişkenleri Dinleme Becerisi Ölçeği’nde anlamlı farklılıklar göstermiştir. Duygu Düzenleme Ölçeği’nde, cinsiyet değişkenine göre "duygu düzenleme kontrol" alt becerisinde anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Yaş ve okul türü değişkenleri açısından, “duygu düzenleme beceri" toplam puanları ve “duygu düzenleme olumsuzluk" alt becerisinde anlamlı farklılık gözlenmemiştir. Baba öğrenim durumu değişkenine göre "duygu düzenleme kontrol" alt becerisinde anlamlı bir farklılık yoktur. Okul öncesi eğitim kurumuna devam etme süresi ve kurum türüne göre ise "duygu düzenleme toplam puanlarında" anlamlı bir fark saptanmamıştır. Araştırmanın diğer bir sonucu ise okul öncesi dönem çocukların dinleme becerileri ile duygu düzenleme toplam puanları arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Dinleme becerileri, Duygu düzenleme, Erken çocukluk, Okul öncesi eğitim

Examining the Relationship Between Preschool Children's Listening Skills and Emotion Regulation Skills

Öz

In this study, it was aimed to determine the relationship between pre-school children's listening skills and emotion regulation skills and to examine them in terms of different variables. The research was designed based on the relational survey model. The sample of the study consisted of 416 children attending preschool education in the 2022-2023 academic year. In the research, data were collected with the "Personal Information Form", "Emotion Regulation Scale", and "Listening Skill Scale". According to the results of the research, there was no significant difference in the age variable from the Listening Skill Scale. Variables such as parents' occupation, gender, number of siblings, school type, parents' education level, birth order, duration of attendance at pre-school education institution, family income level and institution type showed significant differences in the Listening Skill Scale. In the Emotion Regulation Scale, no significant difference was found in the "emotion regulation control" sub-skill based on the gender variable. Regarding age and school type variables, no significant differences were observed in the total scores for "emotion regulation skill" or the "emotion regulation negativity" sub-skill. Similarly, the father's education level variable showed no significant difference in the "emotion regulation control" sub-skill. Moreover, no significant difference was identified in the total emotion regulation scores according to the duration of attendance at a preschool education institution and the type of institution. Another result of the research was that no significant relationship was found between preschool children's listening skills and emotion regulation total scores.

Anahtar Kelimeler

Listening skills, Emotion regulation, Early childhood, Preschool education

Kaynakça

• Aksoy, H. S. (2022). 3-6 yaş grubu çocukların duygu düzenleme becerilerinin yordayıcısı olarak babaların babalık rolü algısı, ebeveynliğe yönelik tutumu ve baba katılımı (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Aktaş, F. (2019). Yaratıcı drama etkinliklerinin 60-72 aylık çocukların duygu düzenleme becerilerine etkisinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Alkan, E. (2020). 60-78 aylık çocukların duygu düzenleme becerileri ile okula hazır bulunuşlukları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Arabacı, N. & Ömeroğlu, E. (2016). Anne-Baba-Çocuk İletişimi Değerlendirme Aracı’nın geliştirilmesi: Geçerlik güvenirlik çalışması. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2016(7), 1-21.
• Arslan-Özkılıç, S. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının anneleriyle olan ilişkileri ve annelerin çocuğa yönelik ilgisi ile duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Aşılıoğlu, B. (2009). Türkçe öğretmen adaylarına göre derslerde karşılaşılan başlıca dinleme engelleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(29), 45-63.
• Bartan, M. & Türe-Köse, H. B. (2023). Okul öncesi dönem çocuklarının dinleme becerilerine ilişkin öğretmen görüşleri. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 7(1), 46-64.
• Batum, P. & Yağmurlu, B. (2007). What counts in externalizing behaviors? The contributions of emotion and behavior regulation. Current Psychology, 25(4), 272-294.
• Bozkurt-Yükçü, Ş. & Demircioğlu, H. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının duygu düzenleme becerilerinin çeşitli değişkenler açısında incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 442-466.
• Çelen, Ş. (2022). 36-72 aylık çocukların duygu düzenleme becerileri ile mizaç özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Çelik, T. & Bartan, M. (2024). Okul öncesi eğitime devam eden 60-72 aylık çocukların dinleme becerileri ile sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin belirlenmesi ve farklı değişkenlere göre incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 14(3), 1908-1922. https://doi.org/10.24315/tred.1459287
• Çetinel, G. (2016). Okul öncesi dönem çocuğuna sahip annenin çocuk yetiştirme tutumu ile çocuğun dinleme becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Duy, B. & Yıldız, M. A. (2014). Ergenler için Duygu Düzenleme Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 5(41), 23-35.
• Erel, S. (2016). Okul öncesi dönemdeki çocuklarda bakış açısı alma becerileri, duygu düzenleme ve ahlak gelişiminin davranış sorunları ile ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Gelb, M. J. (2002). Düşünmenin tam zamanı (T. Bilgiç, Çev.). Arion.
• Jalongo, M. R. (2010). Listening in early childhood: An interdisciplinary review of the literature. International Journal of Listening, 24, 1-18.
• Janusik, L. (2007). Building listening theory: The validation of the conversational listening span. Communication Studies, 58, 139–156.
• Kadıoğlu-Ateş, H. & Özyılmaz, Ö. (2016). Erken çocukluk dönemine disipliner bakış. Türkçe Özel Seri.
• Kangal, S. (2021). Çocuğumun beyninde neler oluyor? Elma.
• Karakuş-Tayşi, E. (2019). The effect of listening attitude and listening anxiety on listening comprehension: A regression model. Universal Journal of Educational Research, 7(2), 356-364.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel.
• Karaş, Z. (2021). Okul öncesi çocuklarının duygu düzenleme becerilerinin mizaçları, ebeveynlerinin duygusal zekaları ve psikolojik iyi oluşlarıyla ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Keray-Dincel, B. (2019). Metaphors on the concepts of “reading” and “listening” created by the secondary school students. Journal of Education and Learning, 8(1), 238-248. https://doi.org/10.5539/jel.v8n1p238
• Koca, A. (2020). 60-72 aylık okul öncesi çocukların duygu düzenleme becerileri ile empati becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Mehmetoğlu-Yontar, B. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin bireysel değerleri ile okul öncesi çocuklarının duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Omrak, C. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının bağlanma örüntüleri̇ ve duygu düzenleme becerilerinin teknoloji̇ kullanımıyla ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Özbay, M. (2012). Anlama teknikleri II: Dinleme eğitimi. Öncü.
• Özer-Özkan, Y. & Coşkun, L. (2015). Okul öncesi dönem çocuklarına yönelik dinleme becerilerini değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 5(9), 67-98.
• Özkan, S. (2019). Okul öncesi dönemdeki çocukların duygu düzenleme becerileri ile ebeveynlerinin sosyal sorun çözme ve çocuklarının olumsuz duygularıyla baş etme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Polat, Ö. & Aydın, D. (2021). 48-60 aylık çocukların dinleme becerileri ile sosyal becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 17(1), 39-53.
• Robertson, A. K. (2004). Etkili dinleme (E. S. Yarmalı, Çev.). Hayat.
• Shields, A. & Cicchetti, D. (1997). Emotion regulation among school-age children: The development and validation of a new criterion Q-sort scale. Developmental Psychology, 33(6), 906-916.
• Sille, A. (2016). Annenin duygusal sosyalizasyonu ile 48-72 aylık çocukların duygu düzenleme becerisi arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Simsar, A., Coskun, L., & Dinler, H. (2024). Impacts of parent’s reading habits at home on children’s listening skills. International Journal on Studies in Education, 6(2), 240-254. https://doi.org/10.46328/ijonse.202
• Şeker, P. T. (2022). Okul öncesi dönem çocuklarının matematik yetenekleri ve dinleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 13(50), 1599-1615.
• Şensoy, P. (2022). Okul öncesi dönem çocukların bağlanma biçimlerinin duygu düzenleme ve kişilerarası problem çözme becerisi üzerindeki etkisi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Türe-Köse, H. B. & Bartan, M. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarında dijital öykü anlatımının dinleme becerilerine etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 54(2), 523-557.
• Ural, A. & Kılıç, İ. (2005). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Detay.
• Yılmaz, H. (2020). Okul Öncesi Duygu Düzenleme Ölçeği’nin geliştirilmesi ve annelerin duygu düzenleme güçlüklerinin çocukların duygu düzenleme becerilerini yordayıcılığı (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Yılmaz, H. B. & Tüfekçi-Akcan, A. (2019). Okul öncesi dönemde çocukların duygu düzenleme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. 6. International Eurasian Educational Research Congress – 2019 içinde (s. 702-709).
• Yılmaz, H. & Zembat, R. (2021). Okul Öncesi Duygu Düzenleme Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 5(2), 526-551.
• Yirik, E. (2022). Ebeveynlerin riskli oyunlara izin verme düzeyleri ile 48-72 aylık çocukların duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.