SURİYELİ ÖĞRENCİLERİN TÜRKÇE ÖĞRETMENİ OLMAK: SURİYELİ ÖĞRENCİLERİN EĞİTİMİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 1210 - 1238, 15.06.2018

Sevilay Bulut Özlem Kanat Soysal Demet Gülçiçek

Öz

Bu
araştırmada, anadili Türkçe olmayan sığınmacı çocuklarla Türkçe derslerini
yürüten sınıf öğretmenlerinin süreçte karşılaştıkları durumları betimlemek
amaçlanmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda, yöntem olarak durum çalışması
(case study) seçilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu farklı şehirlerde görev
yapan ve sınıflarında Suriyeli sığınmacı öğrenciler bulunan 14 sınıf öğretmeni
oluşturmaktadır. Öğretmenler; Ankara, Bursa ve Muğla’da ortalama 23 yıldır
öğretmen olarak çalışmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak
araştırmacılar tarafından geliştirilen görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma
kapsamında öğretmenlerle yapılan bireysel, yüz yüze, yarı yapılandırılmış
görüşmeler ses kayıt cihazıyla kayıt altına alınmıştır. Görüşme formunda 20
açık uçlu soru yer almıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinin ardından 3
temaya (Temel Sorunlar, Türkçe Dersine İlişkin Sorunlar, Çözüm Yolları) ve 5
kategoriye (İşleyişe İlişkin Sorunlar, İletişime İlişkin Sorunlar, Uyuma
İlişkin Sorunlar, Programa İlişkin Sorunlar, Öğretmenlerin Geliştirdiği Sorun
Çözme Yolları) ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda, özellikle Türkçe derslerinde
öğretmenlerin, anadili Türkçe olmayan sığınmacı çocuklara, diğer çocuklarla
aynı eğitim programını uyguladıkları; yabancı öğrencilerin dil sorunlarına
nasıl çözüm getireceklerini bilmedikleri ve yabancılara Türkçe öğretimi
konusunda herhangi bir eğitim sürecinden geçmedikleri (çoğunlukla) için büyük
sorunlar yaşadıkları anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretimi, Suriyeli sığınmacı öğrenciler

Kaynakça

• AFAD (2014). Suriye’den Türkiye’ye Nüfus Hareketleri, Ankara, Türkiye. 26.09.2017 tarihindehttps://www.afad.gov.tr/upload/Node/3931/xfiles/webformatisuriyedenturkiyeyenufushareketleri.pdf adresinden alınmıştır.
• AYKIRI, K. (2017). Sınıf Öğretmenlerinin Sınıflarındaki Suriyeli Öğrencilerin Eğitim Durumlarına İlişkin Görüşleri. Turkish Journal of Primary Education, 2, 44-56.
• BARIN, E. (2004). Yabancılara Türkçe Öğretiminde İlkeler. HÜTAD, 1, 19-30.
• BENZER, A. (2015). Türkçe Öğretiminde Beden Dili Kullanımının Öğrenme ve Tutum Üzerindeki Rolü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 30(1), 33-47.
• BÜYÜKİKİZ, K., ÇANGAL, Ö. (2016). Suriyeli Misafir Öğrencilere Türkçe Öğretimi Projesi Üzerine Bir Değerlendirme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(3), 1414-1430.
• CRESWEELL, J. W. (2013). Nitel araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. (3.Baskıdan çeviren mesut bütün Selçuk demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• ÇOBAN SURAL, Ü., GÜREL ARI, T. (2017). Göçmen Çocuklara Türkçe Eğitimi Veren Öğretmenlerin Aldıkları Hizmet İçi Eğitimin Değerlendirilmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5 (4), 996-1009.
• EMİN, M. N. (2016). Türkiye’deki Suriyeli Çocukların Eğitimi: Temel Eğitim Politikaları. SETA.
• ERDEM, C. (2017). Sınıfında Mülteci Öğrenci Bulunan Sınıf Öğretmenlerinin Yaşadıkları Öğretimsel Sorunlar ve Çözüme Dair Önerileri. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi.1(1), 26-42.
• GENCER, T. E. (2017). Göç ve Eğitim İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme: Suriyeli Çocukların Eğitim Gereksinimi ve Okullaşma Süreçlerinde Karşılaştıkları Güçlükler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 10 (54), 838-851.
• GÖÇMENLER, H. (2014). Beden Dilinin Yabancılara Türkçe Öğretimi Açısından Önemi. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi. 1, 63-74.
• GÜN, M., BALDIK Y. (2017). Türkiye’de Kamp Dışında Misafir Edilen Suriyeli Sığınmaco Gençlere Yönelik Eğitim Hizmetleri (Kayseri̇ Örneği). Route Educational and Social Science Journal, 4(2), 287-299.
• İNSAN HAKLARI İZLEME ÖRGÜTÜ (2015). “Geleceğimi Hayal Etmeye Çalıştığımda Hiçbir Şey Göremiyorum” Türkiye'deki Suriyeli Mülteci Çocukların Eğitime Erişiminin Önündeki Engeller – Kayıp Nesil Olmalarını Önlemek. ABD.
• LEVENT F., ÇAYAK S. (2017). Türkiye’deki Suriyeli Öğrencilerin Eğitimine Yönelik Okul Yöneticilerinin Görüşleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 21-46.
• MEB (2017). Yabancı Uyruklu Öğrenciler. 10.01.2018 tarihinde http://reyhanli.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_08/28132658_19072017-10969431_5ve9siniff_kayit.pdf adresinden alınmıştır.
• MEB (2016). Suriyeli Çocukların Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonunun Desteklenmesi Projesi PICTES 15.01.2018 tarihinde https://pictes.meb.gov.tr/izleme adresinden alınmıştır.
• MERCAN UZUN, E., BÜTÜN, E. (2016). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarındaki Suriyeli Sığınmacı Çocukların Karşılaştıkları Sorunlar Hakkında Öğretmen Görüşleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 72-83.
• MERT, İ. S., ÇIPLAK, B. (2017). Suriyeli ve Diğer Yabancı Öğrencilerin Türk Eğitim Sistemine Adaptasyonu ve Okul İçi İletişimlerine Yönelik Bir İnceleme. Uluslararası İktisadı̇ ve İdari Bilimler Dergisi. 3(2), 68-79.
• MERRİAM, S. B. (2009). Qualitative Research: A Guide to Design and Implementation. San Fransisco: Jossey Bass.
• PATTON, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. Çeviri Editörleri: Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir), Ankara: Pegem Akademi.
• SARITAŞ, E., ŞAHİN, Ü., ÇATALBAŞ, G. (2016). İlkokullarda Yabancı Uyruklu Öğrencilerle Karşılaşılan Sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 25 (1), 208-229.
• SELVİN, E. (2016). Göçün Bilimsel Anlatısı: Türkiye Akademiyasının Suriyeli Mülteciler ile İmtihanı. Boğaziçi Üniversitesi Avrupa Araştırmaları Merkezi Öğrenci Forumu Bülteni, 5, 15-29.
• SEYDİ, A. R. (2013). Türkiye’deki Suriyeli Akademisyen ve Eğitimcilerin Görüşlerine Göre Suriye’deki Çatışmaların Suriyelilerin Eğitim Sürecine Yansımaları. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 217-241.
• ŞİMŞİR Z., DİLMAÇ, B. (2018). Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Eğitim Gördüğü Okullarda Öğretmenlerin Karşılaştığı Sorunlar ve Çözüm Önerileri. İlköğretim Online, 17(2), 1116-1134.
• TOKDEMİR, A. (1999). Anadil ve İkinci Dil. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (SEFAD)/Selçuk University Journal of Faculty of Letters, (13), 21-24.
• TÜZÜN, I. (2017). Türkiye’de Mülteci Çocukların Eğitim Hakkını ve Karşılıklı Uyumunu Destekleyen Yaklaşımlar, Politikalar ve Uygulamalar. Avrupa Liberal Forumu (ELF).
• UNICEF (2016). Türkiye'deki Suriyeli Çocuklar Bilgi Notu. 26.09.2017 tarihinde http://unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/Türkiyedeki%20Suriyeli%20Çocuklar_Bilgi%20Notu%20Nisan%202016_1.pdf adresinden alınmıştır.
• YILDIRIM, A., ŞİMŞEK, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.