TAMLAYAN AD DURUMU ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 3, 1624 - 1642, 15.09.2018

Serdal Kara

Öz

Çalışmamız, ad durumunun belirlenmesinde esas alınan
kıstaslar temelinde tamlayan durumunun ad durumu olarak değerlendirilip
değerlendirilemeyeceği üzerinde durmaktadır. 
Çalışmamızda ilk olarak tamlayan durumunun ad durumu olarak kabul edilmemesinde
etkili olan temel görüşler ortaya konulmuş ve bu görüşler ışığında tamlayan
durumunun nasıl bir değerlendirmeye tabi tutulduğu gösterilmeye çalışılmıştır.
Daha sonra ad durumu olarak kabul eden yaklaşımlar verilmiş ve bu yaklaşımlarda
da esas alınan düşünceler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ancak gerek ad durumu
olarak kabul etmeyen yaklaşımların gerekse de ad durumu olarak kabul eden
görüşlerin kendi içinde de farklı yöntem ve bakış açılarının olduğu
görülmektedir. Bütün bu farklı yöntem ve bakış açılarından hareketle Türkiye
Türkçesinde ad durumunun belirlenmesinde temel alınabilecek görüş ve yöntemler
üzerinde durulmuş ve tamlayan ad durumunun bu görüş ve yöntemler ışığında
değerlendirilmesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Türkçesi, ad durumu, tamlayan durumu

Kaynakça

• Acarlar, K. (1971). Çıkma durumunda (“den” halinde) Sözcüklerin tümcede türlü kullanılışları. Türk Dili, 235, 34-37.
• Alyılmaz, C. (1994). Orhon yazıtlarının söz dizimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Atabay, N., Kutluk, İ. ve Özel, S. (1983). Sözcük türleri (Yöneten ve Yayıma Hazırlayan: Doğan Aksan). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Banguoğlu, T. (2000). Türkçenin grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Bilgegil, M. K. (1963). Türkçe dilbilgisi. Ankara: Güzel İstanbul Matbaası.
• Bilgin, M. (2002). Anlamdan anlatıma Türkçemiz. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Börekçi, M. (2007). Türkçede hâl eklerinin işlevsel olarak sınıflandırılması üzerine bir deneme. IV. Uluslar arası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I 24-29 Eylül 2000. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 245-276.
• Buran, A. (2011). Türkçede isim çekimi ekleri. Türk gramerinin sorunları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 375-389.
• Çotuksöken, Y. (2011). Yapı ve işlevlerine göre Türkiye Türkçesi’nin ekleri. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• Delice, H. İ. (2000). Türk dilinde işlevsel ek tasnif denemesi. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 221-235.
• Demir, N. ve Yılmaz, E. (2012). Türk dili el kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ergin, M. (2012). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak Basım /Yayım /Tanıtım.
• Erkman Akerson, F. (2008). Türkçe örneklerle dile genel bir bakış. İstanbul: Multilungual
• Gencan, T. N. (2001). Dilbilgisi. Ankara: Ayraç Yayınevi
• Grönbech, K. (2011). Türkçenin yapısı (Çev: Mehmet Akalın). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• Gülsevin, G. (2004). Türkçede “sıra dışı ekler” ve eklerin tasnif-tanımlama sorunu üzerine. V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I 20-26 Eylül 2004. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1267-1284
• Gülsevin, G. (2009). Zamirlerin edatlarla birleşmesinde bazı özel durumlar ve isim tamlaması sorunu üzerine. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Kongresi 27-28 Ağustos 2007, İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi, 231-238
• Hatipoğlu, V. (1972). Dilbilgisi terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• Kahraman, T. (2011). Çağdaş Türkiye Türkçesinde ad çekimi eklerinin kullanım özellikleri ve işlevleri. Türk Gramerinin Sorunları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 390-409
• Karahan, L. (1999). Yükleme (accusative) ve ilgi (genetive) hâli ekleri üzerine bazı düşünceler. 3. Uluslar Arası Türk Dil Kurultayı 1996. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 605-611.
• Korkmaz, Z. (2007). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• Kunduracı, A. (2015). Türkçede aitlik ulamı ve biçimsel ifadesi. Dilbilim Araştırmalar Dergisi, 43-62
• Lübimov, K. (1959). Türkçede kaç isim hali vardır?. Türk Dili, 96, 688-690
• Mert, O. (2003). Türkçe’de hâl kategorisi ve öğretimi, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 21, 25-31
• Pekacar Ç. ve Erdem Uçar, F. M. (2015). Çağatay Türkçesinde +nı ilgi hâli eki. İnternational Journal of Languages’ Education and Teaching, UDES, 443-456
• Önler, Z. (2012). Türkiye Türkçesinde ad durum kategorisi. Prof. Dr. Mine Mengi Adına Türkoloji Sempozyumu (20-22 Ekim 2011) Bildirileri, 706-710
• Özdemir, H. (2015). Eski Türkçede ilgi ve belirtme durum ekleri üzerine, Dil Araştırmaları,16, 121-132
• Sebzecioğlu, T. (2016). Dilbilim kavramlarıyla Türkçe dilbilgisi, İstanbul: Kesit Yayınları
• Sertkaya, O. F. (1996). Zamirlerde katmerli çekim üzerine. Uluslararası Türk Dili Kongresi 1992, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 17-37
• Sev, G. (2004). Çıkma durumu ekinin nesne görevinde kullanımı. V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri II 20-26 Eylül 2004. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2655-2666
• Sev, G. (2007). Tarihi Türk lehçelerinde hâl ekleri. Ankara: Akçağ Yayınları
• Uzun, N. E. (2000). Ana çizgileriyle evrensel dilbilgisi ve Türkçe, İstanbul: Multilingual
• Uzun, N. E. (2004). Dünya dillerinden örnekleriyle dilbilgisinin temel kavramları Türkçe üzerine tartışmalar. İstanbul: Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi:39
• Uzun, N. E. ve Aydın, Ö. (2006). Sözdizim. dilbilim temel kavramlar sorunlar tartışmalar. Ankara: Dil Derneği, 63-76
• Üstünova, K. (2007). Yalın durum karmaşası. Turkish Studies /Türkoloji Araştırmaları, 736-748
• Üstünova, K. (2015). Eylem-nesne ilişkileri üzerine sadece {-I}, {-Ø} ekleriyle çekimlenmiş ad / zamir alan eylemler mi geçişli sayılmalıdır?, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 1143-1152
• Tekin, T. (2013). Türkçe ilgi hâli ekinin kökeni üzerine (Çev. Gökçen Bilgin). Dil Araştırmaları.13, 157-162
• Vardar, B. Güz, N., Huber, E., Senemoğlu, O. ve Öztokat, E. (1998) Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: ABC Kitabevi