ENVERÎ DÎVÂNI’NIN MEDÎNE-İ MÜNEVVERE’DE BULUNAN BİR NÜSHASI ÜZERİNE

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 3, 1696 - 1712, 15.09.2018

Ömer Faruk Güler

Öz

Biyografik
kaynaklarda hayatı hakkında bilgiye rastlanmayan Enverî, XVI. yüzyıl Türk
edebiyatı şairlerinden dîvân sahibi bir şahsiyettir. İçerisinde 400’ü gazel
olmak üzere çeşitli nazım şekillerinden manzumeler ihtiva eden Enverî Dîvânı’nın
elde iki nüshası mevcuttur. Nüshalardan birisi, Süleymaniye Kütüphanesinde 07
Tekeli 750 katalog numarası ile kayıtlıdır. Bu nüsha oldukça eksiktir.
Tarafımızdan tespit edilen diğer nüsha ise, Medîne’de Ârif Hikmet Bey
Kütüphanesinde yer almakta olup Dîvân’ın
tam nüshası olması bakımından önemlidir.

Enverî
Dîvân’ı
üzerinde daha önce bir çalışma yapılmıştır. Ancak çalışmanın yalnızca
Süleymaniye Kütüphanesindeki eksik nüsha üzerinden yapılması, hem Dîvân’ın tam metninin ortaya
konulamamasına sebep olmuş, hem de metin bağlamında birçok hatayı beraberinde
getirmiştir. Bu doğrultuda Dîvân’ın tam nüshasının bilim dünyasına
tanıtılması ayrıca bir öneme sahiptir. Zira nüshalar arasında bir karşılaştırma
ile Dîvân’ın tenkitli metninin kurulmasına imkân oluşmuştur. Ayrıca Dîvân’ın
yeniden ele alınması ve söz konusu eksiklikler ile hataların giderilerek, Enverî
Dîvânı’nın tenkidli neşrinin, Türk edebiyatı tarihine kazandırılması mümkün
olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk edebiyatı, Enverî, dîvân, Medîne-i Münevvere

Kaynakça

• Açıkgöz, N. (2017). Riyâzî, Riyâzü’ş-şu’arâ, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, e-kitap.
• http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/54137,540229-riyazu39s-suarapdfpdf.pdf?0 (Erişim: 02.11.2017)
• Akkuş, M. (2018). Nef’î Dîvânı, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, e-kitap. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/57741,nefi-divanipdf.pdf?0 (Erişim: 06.06.2018)
• Ambros, E. G. (1999). “Osmanlı Gazelinin Uzunluğunda Görülen Gelişmeler: 16. Yüzyılda Durum”, Osmanlı Dîvân Şiiri Üzerine Metinler, (haz: Mehmet Kalpaklı), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bilge, M. L. (1991). “Arif Hikmet Kütüphanesi”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 3, s. 366-367. İstanbul, TDV Yayınları.
• Cerrahoğlu, İ. (1988). “Şeyhülislam Arif Hikmet ve Medîne-i Münevvere’de Kurduğu Kütüphane”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. XXX, s. 111-129. Ankara.
• Devellioğlu, F. (2013), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi.
• Dilçin, C. (2005). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Ankara: TDK.
• Dilçin, C. (2013). Yeni Tarama Sözlüğü, Ankara: TDK.
• Donuk, S. (2016). Türk Edebiyatında Vefeyâtnâme ve İsmâil Belîğ’in Güldeste-i Riyâz-ı İrfân’ı, Ankara: Gece Kitaplığı.
• Enverî, Dîvân, Süleymaniye Kütüphanesi 07 Tekeli 750.
• Enverî, Dîvân, Medîne Nüshası.
• Eraslan, K. (1993). Ali Şir Nevâyî - Mîzânü’l-Evzân (Vezinlerin Terazisi), Ankara: TDK.
• Erdoğan, M. (2002). Türk Edebiyatında Muhammes, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı.
• Gölpınarlı, A. (2000). Fuzûlî Dîvânı, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• İpekten, H. (2008). Eski Türk Edebiyatı: Nazım Şekilleri ve Aruz, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• İpekten, H. - İsen, M. vd. (1988). Tezkirelere Göre Dîvân Edebiyatı İsimler Sözlüğü, Ankara: KTB Yayınları.
• İsen, M. (1994). Künhü’l-ahbâr’ın Tezkire Kısmı, Ankara: Özyurt Ofset Matb.
• Kaya, B. A. (2017). Azmî-zâde Hâletî Dîvânı, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, e-kitap. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/56159,azmizade-haleti-divanipdf.pdf?0 (Erişim:06.06.2018)
• Kınalı-zâde Hasan Çelebi (2014). Tezkiretü’ş-şuarâ, I-II, haz. İbrahim Kutluk, Ankara: TTK.
• Köksal, M. F. (2003). “Enverî”, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi, C. 3, s. 351. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Kurnaz, C. – Çeltik, H. (2013). Dîvân Şiiri Şekil Bilgisi, Ankara: Kurgan Edebiyat Yayınları.
• Kurnaz, C. – Tatçı, M. (2001). Ümmî Dîvân Şairleri ve Enverî Dîvânı, Ankara: MEB.
• Mehmed Süreyya, (1996). Sicill-i Osmanî, I - IV, haz. Nuri Akbayır, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Mehmet Tahir Efendi [Bursalı], (1972). Osmanlı Müellifleri, I – III, haz. İsmail Özen-Fikri Yavuz, İstanbul: Meral Yayınları.
• Muallim Naci (2009), Lügat-i Nâci, Ankara: TDK.
• Redhouse, Sir J. W. (2006). Turkish and English Lexicon, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Saraç, M. A. Yekta (2014), Klasik Edebiyat Bilgisi, Biçim-Ölçü-Kafiye, İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
• Savran, Ö. (2014). “Enverî ve Dîvânı”, Selçuk Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Dergisi, S. 12 (1-2), s. 539-546.
• Savran Ö. (2015). Enverî Dîvânı, Ankara: Bizim Büro Yayınları.
• Solmaz, S. (2009). Ahdî, Gülşen-i Şuarâ, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, e-kitap.
• http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10731,agmpdf.pdf?0 (Erişim: 08.12.2017)
• Steıngass, F. J. (2005), A Comprehensive Persian-English Dictionary, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Sungurhan, A. (2017). Beyânî, Tezkiretü’ş-şuarâ, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, e-kitap.
• http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55835,beyani-tezkiresipdf.pdf?0 (Erişim: 05.10.2017)
• Şarlı, M. (2001). “Medîne-i Münevvere’deki Ârif Hikmet Bey Kütüphanesinde Bulunan Edebiyatla İlgili Türkçe Yazma Eserler”, İlmi Araştırmalar, S. 11, s. 99-112, İstanbul.
• Şentürk, A. A. – Kartal, A. (2016). Eski Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tuman, M. N. (2001), Tuhfe-i Nailî, haz. Cemal Kurnaz, Mustafa Tatçı, Ankara: Bizim Büro Yayınları.