AZERBAYCAN CUMHURİYETİ’NİN (1918-1920) DEVLET YÖNETİMİNDEKİ POLONYA TATARLARI: LEON KRİÇİNSKİ

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 1249 - 1262, 15.06.2019

Vilayat Quliyev

Öz

Bu
araştırmanın amacı, Azerbaycan Cumhuriyeti devlet adamlarından Leon Krichinsky'nin
(1887-1939) hayatı, sosyopolitik ve bilimsel faaliyetleri ile Polonya
Tatarlarının kökenlerini ve tarihini incelemektir. Araştırma kapsamında onun
bilimsel çalışmalarından, Polonya Tatarlarının kökeni ve tarihi üzerine
araştırmalarından, Doğu Avrupa’da yaşayan bu küçük Türk halkının Türk dünyası
ile karşılıklı bilimsel ve kültürel ilişkilerinin kurulması yolunda yaptığı
işlerden söz edilmiştir.

Leon
Kriçinski, toplumsal, siyasi, tarihsel ve filolojik araştırmalarına henüz
Petersburg Üniversitesi’nde okuduğu yıllarda başlamış, Petersburg’daki
soydaşlarını bir araya getirip tek çatı altında birleştiren Tatar Öğrencileri
Derneği’ni kurmuştur.

Eserlerinden
birçoğunu ‘Arslan Bey’ imzasıyla yazan L. Kriçinski, Azerbaycan Cumhuriyeti
tarihinde ve XX. yüzyılın başlarında Polonya - Azerbaycan - Tatar edebiyatı,
kültürü, toplumu ve siyasetinde önemli izler bırakan bir şahsiyet olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan Cumhuriyeti, Polonya Tatarları, Azerbaycan, Polonya ve Tatar ilişkileri

Kaynakça

• Tyskievich J. Z historii tatarow polskich. 1794-1944. Pultusk, 2002.
• Walicka M. Gdynia. Pejzaz sprszed vojny. Gdansk, 1982
• Leon Najman Mirza Kryczynski. Tatarzy polscy i Wschod muzulmanski. Rocznik Tatarsky, t.2, s. 1-130.
• Библиографические материалы о польских, литовских, украинских и белорусских татарах. Составитель Леон Найман Мирза Кричинский. Петроград, 1917, 87 с.
• Leon Najman Mirza Kryczynski - lider ruhu spolecznego i kulturalnego tatarow polskich. Gdynja-Gdansk, 1988.
• Адрес-календарь Азербайджанской Республики на 1920 г. Баку, 1920.
• К истории религиозных притеснений крымских татар. Составитель Леон Найман Мирза Кричинский. Баку, 1919.
• Həsənov H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti qurucularının tarixindən: Aslan bəy Kriçinski və Xüsusi komissiyanın fəaliyyəti. “Respublika” qəzeti, 22 oktyabr 2017-ci il.
• “Азербайджан”, 19 ноября 1919 г.
• “Азербайджан”, 17 декабря 1919 г.
• “Вольный горец”, 27 ноября 1919 г.
• “Azerbaycan Yurt Bilgisi”, 1933, № 12
• Документы по русской политике в Азербайджане. ч.I, Баку, 1920
• Həmzəyev M. Baltik ölkələrində Azərbaycan mədəni irsinin yayılması yolları. "525-ci qəzet", 13 fevral 2016-cı il.
• Loza S. Czy wiesz kto to yest? Warszawa, 1938
• 16. Polski Slownik Biograficzny. Najman Mirza Krycsynski. t. 15, Warszawa, 1970
• Miskiewichz A. Tatarzy Polscy, Warszawa, 1990
• Özdoğan G. Turandan Bozkurta. Tek Parti Döneminde Turançılık. İstanbul, 2001.
• “Cümhuriyet”, 14 Temmuz 1932.
• Halil Bey Has Mamed. Ku pamieçi Tadeusza Holowki. “Rocznik Tatarski”, 1932, t.I, s. 324-325.
• Rzad Azerbajdzanski z uczestnikami rautu v Ministerstwe Spraw Zagraniczniсh w Baku z okazji uznanie panstwa presz mocarstwa europejskie. “Rocznik Tatarski”, 1935, t. II, s. 80.
• Mamed Emin Rasul-Zade. Aleyhim-Selam. “Rocznik Tatarski”, 1932, t. I, s. 206-208.
• “İstiqlal”, 19 avqust 1932.
• Ali Akbar Tobczybaszy. Przyczynek do heraldyki muslimov litewskich. “Herold”, 1930.
• V.J. (Veli Bey Yedigar). Pulk Tatarski im. Mustafy Achmetowicza. “Rocznik Tatarski”, t.I, s. 152-164.
• Gulijew W. Polacy w Demokratycznej Republice Azerbejdzany. Warszawa, 2013.
• В Польше состоялось открытие памятной доски в честь братьев (?) Кричинских, www.1news.az, 31 мая 2016 г.