EVALUATION OF EXTREME PRICE INCREASES DURING PERIODS OF EMERGENCY IN TERMS OF UNFAIR COMPETITION LAW

Yıl 2023, , 177 - 198, 31.12.2023

Muhammet Emin Bingöl

https://doi.org/10.55027/tfm.1354843

Öz

This study is dedicated to excessive price increases following a period of emergency and aims to evaluate excessive price increases during periods of emergency only from the point of view of unfair competition law. For this purpose, it first evaluates which periods are considered as emergency periods and when the price increases are considered as exorbitant price increases. Subsequently, the provisions of Turkish law on price increases and the methods of combating price increases during periods of emergency in comparative law are briefly explained. In the last section, it is concluded that under certain conditions, exorbitant price increases in emergency periods can be dealt with using the instruments of unfair competition law. In this sense, it has been concluded that the provisions of the TCC on unfair competition can be applied to exorbitant price increases during emergency periods. This is because, in times of emergency, it is incompatible with the rule of honesty for the individuals who make up society to take advantage of those who are in a difficult situation, instead of helping each other.

Anahtar Kelimeler

price gouging, unfair competition, period of emergency, breach of good faith.

OLAĞANÜSTÜ DÖNEMLERDE YAPILAN FAHİŞ FİYAT ARTIŞLARININ HAKSIZ REKABET HUKUKU BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Bu çalışma olağanüstü dönemler sonrasında yapılan fahiş fiyat artışlarına özgülenmiş olup, olağanüstü dönemlerde yapılan fahiş fiyat artışlarının yalnızca haksız rekaket hukuku bakımından değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu uğurda, ilk olarak hangi dönemlerin olağanüstü dönem olduğu ve yapılan fiyat artışlarının ne zaman fahiş fiyat artışı olarak nitelendirileceği değerlendirilmiştir. Ardından, fahiş fiyat artışlarına ilişkin Türk hukukunda yapılan düzenlemeler ile mukayeseli hukukta olağanüstü dönemlerde yapılan fahiş fiyat artışları ile mücadele yöntemleri kısaca açıklanmıştır. Son bölümde ise belirli şartlar altında, olağanüstü dönemlerde yapılan fahiş fiyat artışlarına haksız rekabet hukukunun enstrümanları ile müdahale edilebileceği sonucuna ulaşılmıştır. Bu anlamda TTK’nın haksız rekabete ilişkin hükümlerinin olağanüstü dönemlerde yapılan fahiş fiyat artışlarına uygulanabileceği kanaatine varılmıştır. Zira olağanüstü dönemlerde, toplumu oluşturan bireylerin birbirlerine yardım etmek yerine, zor durumda olan kimselerin bu durumundan faydalanarak aşırı menfaat devşirmesi, dürüstlük kuralı ile bağdaşmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

fahiş fiyat artışı, haksız rekabet, olağanüstü dönem, dürüstlük kuralına aykırılık.

Kaynakça

• Arıcı, M. Fatih, ‘Haksız Rekabet ve Yargıtay Kararları’: Kendigelen, Abuzer & Çonkar, M. Halil & Zengin, İbrahim Çağrı & Kesici, Buğra & Tokcan, F. Pelin & Sönmez, Numan Sabit (Editör) (2018), Yürürlüğünün 5. Yılında ve Yargıtay Kararları Işığında Türk Ticaret Kanunu Sempozyumu (Tebliğler ve Tartışmalar), İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, s. 11-25.
• Arkan, Sabih (2022) Ticari İşletme Hukuku, 28. Baskı, Ankara, BTHAE Yayınları.
• Ayhan, Rıza & Çağlar, Hayrettin & Özdamar, Mehmet (2021) Ticari İşletme Hukuku Genel Esaslar, 14. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Bahtiyar, Mehmet (2023) Ticari İşletme Hukuku, 22. Baskı, İstanbul, Beta Yayıncılık.
• Bektaş, İbrahim (2018), ‘Haksız Rekabet Hukukunda Dürüst ve Bozulmamış Rekabeti Sağlama Amacı (TTK m. 54) ve İşleyen Rekabet Ölçütü’ BATİDER, S. 3, C. 34, s. 277-330.
• Bozer, Ali & Göle, Celal (2021) Ticari İşletme Hukuku, 7. Baskı, Ankara, BTHAE Yayınları.
• Cary, George S & Dolmans, Maurits & Hoffman, Bruce & Graf, Thomas & Brannon, Leah & Pepper, Richard & Mostyn, Henry & Lazda, Alexis R.B. & Haynes, Savannah & Georgieva, Kristi & Przerwa, Jan, ‘Exploitative abuses, price gouging & COVID-19: The cases pursued by EU and national competition authorities’ e-Competitions Antitrust Case Laws e-Bulletin, s. 1-10.
• Ceylan, Ebru (2020), ‘Tüketici Hukukunda Haksız Ticari Uygulamalar ve Uygulama Örnekleri’ Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Y. 8, S. 15, 123-147.
• Eryürek, Güzel (2021) Fiyat Üzerinden Haksız Rekabet, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• Evans, David & Padilla, Atilano J. (2005), ‘Excessive Prices: Using Economics to Define Administrable Legal Rules’ Journal of Competition Law and Economics, S. 1, C. 97, s. 97-122.
• Gemalmaz, H. Burak Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu Yetkilerinin Girişim Özgürlüğü ve Mülkiyet Hakkına Aykırılığı, Lexpera 28.09.2023, https://blog.lexpera.com.tr/haksiz-fiyat-degerlendirme-kurulu-yetkilerinin-girisim-ozgurlugu-ve-mulkiyet-hakkina-aykiriligi/
• Göndoğdu, Gökmen & Cantürk, Barış, Korona Virüs Salgını Çerçevesinde İhdas Edilen Yeni Bir Kurum Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu, Lexpera 02.06.2020, https://blog.lexpera.com.tr/korona-virus-salginini-cercevesinde-ihdas-edilen-yeni-bir-kurum-haksiz-fiyat-degerlendirme-kurulu/
• Heizmann, Reto (2021) Wettbewerbsrecht II Kommentar VKU, SVKG, VertBek, PüG, BöB, UWG, BGBM, THG, OFK - Orell Füssli Kommentar, 2. Baskı, Zurich, Orell Füssli Verlag.
• Jung, Peter (2016) Bundesgesetz gegen den unlauteren Wettbewerb (UWG), SHK - Stämpflis Handkommentar, 2. Baskı, Bern, Staempli Verlag.
• Karasu, Rauf & Özdemir, Semih Sırrı (2022), ‘Fahiş Fiyata İlişkin Sınırlamalar ve Aykırılığın Ticaret Hukuku Açısından Sonuçları’ Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 3, C. 26, s. 3-28.
• Kesici, Buğra & Sorkun, Furkan, Covid-19 Döneminde Fiyat Artışlarına Rekabet ve Haksız Rekabet Hukuku Enstrümanları ile Ne Şekilde Müdahale Edilir? Lexpera 08.05.2020, https://blog.lexpera.com.tr/covid-19-salgini-doneminde-gerceklesen-fiyat-artislarina-rekabet-ve-haksiz-rekabet-hukuku-enstrumanlari-ile-ne-sekilde-mudahale-edilebilir/
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip & Hatemi, Hüseyin & Serozan, Rona & Arpacı, Abdulkadir (2017) Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Borçlar Hukukuna Giriş, Hukukî İşlem, Sözleşme, 7. Baskı, İstanbul, Filiz Kitapevi.
• Levitan, Julia (2022), ‘Price Gouging, the Amazon Marketplace, and the Dormant Commerce Clause’ Columbia Journal of Law and Social Problems, S. 3, C. 55, s. 373-414.
• Loacker, Leander D. (2018) UWG Kommentar Bundesgesetz gegen den unlauteren Wettbewerb, Zurich, DIKE Verlag. Njegovan, Nikola & Rıstıc, Bojan (2022), ‘The Anatomy of Price Gouging: A Regulatory or Competition Law Antidote’ Anali Pravnog fakulteta u Beogradu, S. 2, C. 70, s. 373-397.
• Nomer-Ertan, N. Füsun (2016) Haksız Rekabet Hukuku, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık.
• Özer, Işık (2016), ‘Haksız Ticari Uygulamalara İlişkin Hükümlerin İncelenmesi’ Legal Hukuk Dergisi, S. 165, C. 14, s. 4797-4844.
• Özkan, Ahmet Fatih (2023), ‘Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Fahiş Fiyatlarla Mücadele Edilebilir Mi?’ Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 1, C. 25, s. 93-130.
• Pınar, Hamdi & Türkoğlu, Özlem, ‘Türk Hukukunda Fiyat Artışlarının Denetlenmesi ve Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’: Özkorkut, Korkut & Aydoğan, Gökhan & Coşkun, Pınar Başak & Özden, Ece & Korkmaz, Gülce & Özkan, Zeynep (Editörler) (2022) Prof. Dr. Zühtü Aytaç’a Armağan, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, s. 823-889 Poroy, Reha & Yasaman, Hamdi (2022) Ticari İşletme Hukuku, 19. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Sandel, Michael (2020) Justice: What’s the Right Thing to Do?, New York, Farrar,Straus and Giroux (Çeviren: Kocaoğlu, Mehmet (2020) Adalet: Yapılması Gereken Doğru Şey Nedir, 8. Baskı, Ankara, Felix Kitap).
• Söyler, Yasin (2021), ‘Fahiş Fiyat Artışlarına Karşı İdari Yaptırım Uygulanmasında Yetki Çatışması’ İstanbul Hukuk Mecmuası, S. 1, C. 79, s. 211-249.
• Şahin, Eda (2019), ‘Tüketiciler İçin İyi Haber Mi Kötü Haber Mi? Aşırı Fiyat Uygulamalarında AB Mahkemelerinin Yeni İstikameti’ TFM, S. 1, C. 5, s. 87-114.
• Topçuoğlu, Metin (2016), ‘Türk Ticaret Kanunu ve Yeni Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Açısından Haksız Ticari Uygulamalar’ TAAD, Y. 7, S. 24, s. 15-57.
• Ülgen, Hüseyin & Helvacı, Mehmet & Kaya, Arslan & Nomer-Ertan, N. Füsun (2022) Ticari İşletme Hukuku, 8. Baskı, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Wilson, Debra (2014), ‘Price Gouging, Construction Cartels or Repair Monopolies: Competition Law Issues following Natural Disasters’ Canterbury Law Review, S. 1, C. 20, s. 53-90.
• Zwolinski, Matt (2008), ‘The Ethics of Price Gouging’ Business Ethics Quarterly, S. 3, C. 18, s. 347-378.