Cilt: 9 Sayı: 2, 31.12.2023

Yıl: 2023

Makaleler

Kararlar

Karar İncelemesi

12. YARGITAY KARARLARI

Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi (TFM), ticaret ve fikri mülkiyet ve bunlarla bağlantılı alanlarda yapılan bilimsel çalışmaları desteklemeyi ve bu suretle hukuk literatürü ile ülkemizin teknolojik, ekonomik ve sosyal ilerlemesine katkı yapmayı amaçlamaktadır.

Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi (TFM), Ticaret, Fikri Mülkiyet, Sermaye Piyasası, Banka, Sigorta, Taşıma, Deniz Ticareti ve Rekabet Hukuku alanlarıyla ilgili her türlü makale, çeviri, karar ve kitap incelemesi gibi bilimsel çalışmalara yer vermektedir. Dergide Türkçe başta olmak üzere her dilde makale ve diğer bilimsel çalışmalar yayımlanmaktadır.

Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi (TFM), Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi tarafından yılda iki defa yayımlanan hakemli bir dergidir. 

TFM'nin resmi web adresi aybu.edu.tr/tfm adresidir.

Dergide yayımlanan bilimsel çalışmalar Türkçe, İngilizce ve Almanca dillerinde olabilir.

Yazılar daha önce başka bir yerde yayımlanmamış veya yayım için gönderilmemiş olmalıdır.

Makalelerin başlığı, özeti ve anahtar kelimeler yazının dili (örneğin Türkçe) ve İngilizce olmak üzere iki farklı dilde olmalıdır.

Yazıların, özet ve kaynakça hariç en fazla 10.000 kelime olması gerekir.

Yazılarda 250 kelimeyi geçmeyecek şekilde bir özet ve 5 adedi geçmeyecek şekilde anahtar kelime bulunmalıdır.

Yazar, yayımlanması talebiyle TFM’ye gönderdiği çalışmanın basılı veya elektronik sürümünde veya üniversite tarafından yayımlanan basılı veya elektronik herhangi bir ortamda tam metin olarak çoğaltılması, işlenmesi, yayılması, temsili ve iletimine ilişkin olarak Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi'ne bedelsiz, süresiz, alt lisans verilebilir ve geri dönülemez bir kullanma hakkı tanımış olur. Üniversite bu hakkı kendi bünyesindeki herhangi bir birim adına kullanabilir. Sözleşme ile ilgili ayrıntılara buradan ulaşılabilir.

Yazarlar, çalışmasının gönderildiği hali ile yayımlanabileceğini kabul etmiş sayılır.

Çalışmalara dair ilk değerlendirme editör tarafından yapılır. Burada belirtilen kurallar ve bilimsel kriterlere uymayan yazıları geri çevrilir.

Makalelerin hakem incelemesi, kör hakemlik sistemi uyarınca, varsa yazar adı/adları ile yazara atıf yapan diğer bilgiler metinden çıkarıldıktan sonra en az iki hakem denetiminden geçirilmek suretiyle yapılır.

Hakem raporlarında düzeltme istenmesi durumunda yazarlar sadece belirtilen düzeltmeler çerçevesinde değişiklikler yapabilir.

Hakemler tarafından önerilen düzeltmeler yazar tarafından yapıldıktan sonra, gerekli görülmesi halinde, tekrar düzeltmeyi talep eden hakemin denetimine başvurulur.

Hakemlerden birisinin olumlu, diğerinin olumsuz görüş bildirmesi durumunda makale TFM Editör Heyeti veya üçüncü bir hakemin olumlu görüşü üzerine yayımlanabilir.

Yayımlanması herhangi bir sebeple uygun bulunmayan yazılara ait hakem değerlendirme formu yazarına/yazarlarına e-posta yoluyla iletilir.

Dergide yayımlanan çalışmalarda ileri sürülen görüşlerden doğabilecek her türlü sorumluluk yazarına aittir.  Sorumluluğun ayrıntılarına buradan ulaşılabilir.

Dergide, hakem denetiminden geçen yazılar dışında; kitap, karar veya mevzuat tahlili veya bilgilendirici notlara da yer verilir.

Makaleler, editör ve hakem süreçlerinin tamamlanma sırasına göre yayımlanır.


Yazı içerisindeki başlıklar şu şekilde düzenlenmelidir:

I. KALIN VE TÜMÜ BÜYÜK HARF

A. KALIN ve TÜMÜ BÜYÜK HARF

1. Kalın ve Sadece İlk Harfler Büyük

a. Kalın ve Sadece İlk Harfler Büyük

i. Kalın ve Sadece İlk Harfler Büyük

Atıflar ve kaynakça aşağıda belirtilen kurallara uygun olmalıdır:

Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi’nde yayımlanacak makaleler aşağıda detayları belirtilen atıf usulüne uygun olarak hazırlanmalıdır.

Makalelerde sayfa altı dipnot sistemi kullanılmalıdır.

Bu atıf sisteminde kural bulunmayan durumlarda OSCOLA (The Oxford University Standard for Citation of Legal Authorities) sistemi takip edilmelidir.

Özgün bir esere (arşiv belgesi vb.) atıf yapılması gerekiyorsa, tercih edilen yöntem tüm makalede yeknesak şekilde kullanmalıdır.

Bir esere ilk atıf yapıldığı yerde aşağıdaki atıf kuralları uyarınca tüm detayları belirtilmeli; makalenin devam eden kısımlarında ise dipnotlarda (Yazarın Soyadı, atıf yapılacak sayfa) gibi bir kısaltma ile atıf sürdürülmelidir. Aynı yazarın birden fazla eserine atıf yapılmışsa kısaltmada eseri ayırt etmek amacıyla eserin adının kısaltılmış hali belirtilerek (Yazarın Soyadı, Eserin Adının Kısaltılmış Hali, atıf yapılacak sayfa) ve kısaltmanın hangi şekilde yapıldığı kaynakçada gösterilerek atıf yapılmalıdır.

Kaynakçada ise aşağıdaki atıf kurallarına uygun olarak ancak son kısımdaki atıf yapılacak sayfa numarası çıkarılarak kaynaklar yazarın soy isimlerine göre sıralanmalıdır.
“^” işareti o kaynak türünde konuyla ilgili bir bilgi varsa, ilgili bilginin belirtilmesi gerekliliğini ifade eder.
“s.e.t.” ifadesi son erişim tarihini ifade eder.

Kitap:
Yazarın Soyadı, Adı (Yıl) Kitap adı, Baskı, Şehir, Yayınevi, Sayfa Numarası.
Örnek: Uşan, M. Fatih (2009) Türk Sosyal Güvenlik Hukukunun Temel Esasları, 2. Baskı, Ankara, Seçkin, s. 29.


Çoklu yazar durumunda:
Yazarın Soyadı, Adı & 2. Yazarın Soyadı, Adı (Yıl) Kitap adı, Baskı, Şehir, Yayınevi, Sayfa Numarası.
Örnek: Acer, Yücel & Kaya, İbrahim (2014) Uluslararası Hukuk Temel Ders Kitabı, 5. Baskı, Ankara, Seçkin, s. 46.

Editörlü Kitap:
Editörün Soyadı, Adı (Editör) (Yıl) Kitap adı, Baskı, Şehir, Yayınevi, Sayfa Numarası.
Örnek: Dülger, İbrahim (Editör) (2010) Hukuka Giriş, 4. Baskı, Konya, Sayram, s. 31.

Kitap Bölümü:
Yazarın Soyadı, Adı, ‘Makalenin adı’: Editörün Soyadı, Adı (Editör) (Yıl) Kitap adı, Baskı, Şehir, Yayınevi, Sayfa Numarası.
Örnek: Uşan, M. Fatih, ‘İşin Zaman Bakımından Düzenlenmesi’ : Aydın, Ufuk & Kocabaş, Fatma (Editörler) (2014) Bireysel İş Hukuku, 1. Baskı, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları, s. 19.

Çeviri Kitap:
Yazarın Soyadı, Adı (Yıl) Kitap adı, Baskı, Şehir, Yayınevi (Çeviren: Çevirenin Soyadı, Adı (Yıl) Çeviri Kitap Adı, Baskı, Şehir, Yayınevi), Sayfa Numarası.
Örnek: Dworkin, Ronald (1977) Taking Rights Seriously, 1. Baskı, London, Gerald Duckworth (Çeviren: Türkbağ, Ahmet Ulvi (2007) Hakları Ciddiye Almak, 1. Baskı, Ankara, Dost), s. 43.

Elektronik Kitap:
Yazarın Soyadı, Adı (^Yıl) Kitap adı <İNTERNET ADRESİ> s.e.t. TARİH.
Örnek: Demircioğlu, A. Murat (2010) Labor in Law Turkey
s.e.t. 10.08.2015.

Elektronik Kitap Bölümü:
Yazarın Soyadı, Adı (Yıl) ‘Makalenin adı’: Editörün Soyadı, Adı (^Yıl) Kitap adı <İNTERNET ADRESİ> s.e.t. TARİH.
Örnek: Kaya, Emir (2015) ‘Injustice as a Judicial Product: A Problematic Tendency in Legal Thinking and Practice’: Erçetin, Şefika Şule & Banerjee, Santo (Editörler) (2013) Chaos, Complexity and Leadership s.e.t. 10.08.2015.

Makale:
Yazarın Soyadı, Adı (Yıl), ‘Makale adı’ Dergi adı, Sayı: ^Cilt:, Sayfa Numarası (Kaynakçada ise: İlk ve Son Sayfa- Sayfa Aralığı).
Örnek: Uşan, M. Fatih (2008), ‘Yargıtay Kararları Işığında İşe İade Davalarının Sonuçları’ Kamu-İş, S:1, C:10, s. 27.
Kaynakçada: Uşan, M. Fatih (2008), ‘Yargıtay Kararları Işığında İşe İade Davalarının Sonuçları’ Kamu-İş, S:1, C:10, s.1-48.

Elektronik Makale:
Yazarın Soyadı, Adı (^Yıl) ‘Makale ismi’ , ^Dergi adı <İNTERNET ADRESİ> s.e.t. TARİH.
Örnek: Uşan, M. Fatih (2003) ‘Mesleki Eğitim ve İstihdam, Devlet Personel Rejimi ve İş Mevzuatı, ‘e-akademi s.e.t. 28.07.2015.

Konferans Tebliği:
Yazarın Soyadı, Adı, ‘Tebliğin Başlığı’: Editörün Soyadı, Adı (Editör), Konferans İsmi, Tarih, Yer.
Örnek: Uşan, M. Fatih, ‘Taşeron İşçisi de İşçi: Öyleyse Ona da İş Sağlığı ve Güvenliği’: Toprak, Ahmet (Editör), 7. Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Konferansı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, 4-7 Mayıs 2014, İstanbul.

Tez:
Yazarın Soyadı, Adı (Yıl) ‘Tez Başlığı’ (Türü: Yüksek Lisans-Doktora), Üniversite, Enstitü, Sayfa Numarası.
Örnek: Kılınç, Ahmet (2013) ‘Osmanlı Ceza Hukukunda Yaptırım Türü Olarak Teşhir’ (Doktora), Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, s. 158.

Mahkeme Kararı:
Merci İlgili Daire, Tarih, Esas, Karar (Kaynak).
Örnek :Yargıtay 2. Ceza Dairesi, T: 13.03.2012, E: 2011/2-395, K: 2012/89 (Kazancı İçtihat Bankası).
Ankara 5. Asliye Ticaret Mahkemesi, 23.2.2015, 45/89 (Yargıtay Kararları Dergisi, s. 3)

İnternet Adresi:
Yazarın Soyadı, Adı, Mecra, Başlık <İNTERNET ADRESİ> s.e.t. TARİH.
Örnek: Uşan, M. Fatih, Kamu-İş Kamu İşletmeleri İşverenleri Sendikası, Yargıtay Kararları Işığında İşe İade Davalarının Sonuçları <www.kamu-is.org.tr> s.e.t. 27.07.2015. 

Raporlar:
Yazarın Soyadı, Adı, Kurum (Yıl), Başlık, Rapor Adı, ^Rapor No:, <İNTERNET ADRESİ> s.e.t. TARİH.
Örnek: Oğuz, Fuat & Kent, Bülent, İstanbul Ticaret Odası (2011), Anayasa’da Ekonomik ve Ticari Hükümlerin Değerlendirilmesi ve Yeni Bir Anayasa İçin Öneriler, s.e.t. 27.07.2015.

Giriş 

Eser sahibi, eseri meydana getiren kişidir. Eserin bir kişiye “yazar” (author) sıfatıyla isnat edilebilmesi için, o kişinin hususiyetini taşıması gerekir. Hususiyet, bir eseri fikri açıdan biçimlendiren ve bilimsel nitelik taşıyan katkıdır. 

Hukuk alanındaki bir bilimsel çalışmada aşağıdaki aşamalar söz konusu olabilir: 

- Makale fikrinin oluşması. 

- Makalenin tasarımı. Örneğin bölümlerin, ana başlıkların, giriş, gelişme ve sonuç kısımlarının ana hatları ile tasarlanması, 

- Makale verilerinin elde edilmesi. Örneğin yararlanılacak kaynaklar, kararlar ve sair verilerin belirlenmesi ve toplanması. 

- Makale fikri, kaynaklar ve plan üzerine görüş alışveriş yapılması. 

- Makalenin yazılması. Bu kapsamda makale fikrinin, kaynaklar ve sair veriler ışığında analiz edilmesi ve yorumlanması. 

- Makalenin bir bütün halinde gözden geçirilerek tamamlanması. 

- Yayım için gönderilen dergi editör veya hakemleri tarafından önerilen değişikliklerin yapılması. 

Soyut fikirler eser sahipliğine ve yazarlık hakkına dayanak oluşturmaz. Örneğin, bir konuda hukuki problem bulunduğu ve bunun çözülmesi gerektiği yönündeki düşünce açıklaması soyut bir fikirdir. Bu aşamada kaldığı sürece korunmaz. 

Teknik hizmet veya teferruata ait yardımlar eser sahipliğine gerekçe oluşturmaz. Örneğin bir hukuk metnini sadece dil açısından gözden geçirme ve imla hatalarını düzeltme bu niteliktedir. 

Dikkate Alınan Araştırma ve Yayın Etiği Setleri 

TFM’ye gönderilen tüm çalışmaların orijinal, başka herhangi bir yerde yayımlanmamış ve yayımlanmak üzere gönderilmemiş olması gerekir. 

Çalışmalar, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesinin teknik imkanları ölçüsünde benzerlik taramasından geçirilir. 

İntihal, usulsüz iktibas, haksız yazarlık, makale dilimleme ve sair telif hakkı ihlalleri etik dışı davranış kabul edilir. 

Çalışmaların öncelikle YÖK Üniversiteler Arası Kurul Yayın Etiği Yönergesine uygun olması gerekir. Yönerge için şu bağlantıyı takip ediniz: Üniversiteler Arası Kurul Yönergesi 

Çalışmaların uluslararası yayın etiği standartlarına uygunluğu da bir gerekliliktir. TFM, Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından Principles of Transparency and Best Practice in Scholarly Publishing altında açıklanan etik ilkelerle uyumlu çalışır. Söz konusu ilkeler için şu bağlantıyı takip ediniz: COPE Principles 

TFM ayrıca, Uluslararası Tıp Dergisi Editörleri Komitesi’nin (ICMJE) bilimsel çalışmalar bakımından aradığı kriterleri de gözetir. Kriterlere şuradan ulaşılabilir: ICMJE Criteria 

Buna göre, yazarlık; 

1. Çalışmanın fikir veya tasarımı ile kullanılan verilerin elde edilmesi, analizi ve yorumlanması bakımından esaslı katkı, 

2. Önemli entelektüel içeriği bakımından, çalışmanın ilk metninin (draft) oluşturulması veya bunun eleştirel bir şekilde gözden geçirilmesi, 

3. Çalışmanın yayımlanacak metninin nihai onayı, 

4. Çalışmanın tüm yönleri bakımından, herhangi bir kısmın doğruluk veya bütünlüğü ile ilgili soruların uygun bir şekilde araştırılması ve çözülmesini sağlamak için sorumluluk kabulü 

hallerinde söz konusu olur. Bu kriterlerin tamamının birlikte sağlaması gerekir. 

Genel kabul edilen etik standartlara uygun olmadığı anlaşılan tüm çalışmalar editörler tarafından yayın sürecinden çıkarılır. 

Editörlere İlişkin Kurallar 

TFM Editörler Kurulu, yayımlanması için gönderilen çalışmaları yalnızca yayın etiği ve TFM Yayın Kurulu tarafından belirlenen kriterlere göre inceler. İnceleme, yazarın kimliği, unvanı, cinsiyeti, etnik kökeni, konumu ve sair kişisel özelliklerinden bağımsız yapılır. 

TFM’ye yayımlanmak üzere gönderilen bir çalışma editörler ve/veya atanan editör yardımcıları veya yayın sekreterleri tarafından, editörlerin belirlediği iki hakeme iletilir ve hakemler tarafından çift kör değerlendirmeye tabi tutulur. 

Hakem raporlarından birinin olumsuz olması halinde bir üçüncü hakem görüşüne başvurulur. Ancak editörler, olumsuz rapor içeriğine göre yazıyı red etme seçeneğine de sahiptir. Aksi halde, üç raporun ikisinin yönüne göre karar verilir. 

Hakkında en az bir olumlu hakem raporunun olduğu hallerde bir çalışmanın yayımına editörler kurulu tarafından karar verebilir. Editörler görüşlerini hakem değerlendirme formu ile açıklar. 

Dergiye gönderilen ve hakem süreçleri tamamlanan makalelerin yayım sırasını TFM editörler kurulunun önerisiyle TFM Yayın Kurulu belirler. 

TFM editörleri, inceledikleri çalışma hakkında hakemler ve yayın kurulunun bilmesi gereken bilgileri bu kişilerle paylaşabilir. Bunların dışında yayım öncesinde kimse ile yazar ve esere ilişkin bilgiler paylaşılmaz. 

Çalışma ve hakem süreci, editör tarafından yetkilendirilenler dışında birisi ile paylaşılmaz veya takip edilmez. 

Hakeme İlişkin Kurallar 

Hakemler, editörler heyeti tarafından belirlenir. Hakem belirlenirken, çalışma alanının, makalenin konusuna uygunluğu dikkate alınır. 

Hakem görevini objektiflik ve tarafsızlık esasına göre yerine getirir. 

Hakem, makalenin kendi çalışma alanı ile uyumlu olmadığını gördüğü veya incelemeyi belirlenen süre içinde yerine getirmeyeceği kanaatine vardığı takdirde durumdan editörü gecikmeden haberdar ederek, görevden ayrılma isteğini iletir. 

Hakem, değerlendirilmek üzere kendisine iletilen her çalışma için gizliliğe riayet eder; çalışma ve içeriği hakkında açıklama yapamaz. 

Gönderilen bir makalede açıklanan yayınlanmamış materyaller, yazarın açık yazılı izni olmadan, bilimsel nitelikte de olsa, hakem tarafından kişisel amaçla kullanılamaz. 

Hakem incelemesi esnasında elde edilen bilgi veya fikirlerin gizliliği esastır. 

Hakemler, aralarında herhangi bir nedenle ve objektifliği zedeleyecek nitelikte yakınlık veya çıkar çatışması olan kişilere ait çalışmaları değerlendiremez. 

Hakemler, çalışma üzerinde yaptıkları inceleme sonucu oluşturdukları görüşlerini gerekçe ve delillerle “Hakem Değerlendirme Formu” oluşturur. 

Hakemlerin bu raporda kullandıkları üslubun kibar, saygılı ve bilimsel olması, sübjektif ve saldırgan olmaması gerekir. Aksi takdirde, yorumlarını gözden geçirmeleri ve düzeltmeleri için hakemle iletişime geçilebilir. 

Hakemler, yazıyı öncelikle, yayımlanmış literatürün tam ve yeterli ölçüde değerlendirilmiş olup olmadığı açısından inceler. Gerektiği halde yazarlar tarafından atıfta bulunulmayan eserleri raporunda belirtir. 

Hakem, değerlendirilen makale ile kişisel bilgi sahibi olduğu yayımlanmış başka bir yazı arasında önemli benzerlik ya da normal sayılamayacak ölçüde kesişmelerin varlığı halinde editörün dikkatini çekmelidir. 

Editör, TFM’de yayımlanmasını istediği kendi makalesinin hakem veya hakemlerini belirleyemez. Makaleyi diğer editörlere teslim eder. Hakem süreci bunlar tarafından hakemlerin gizliliği için azami dikkati göstermek ve gerekli tedbirleri almak suretiyle yerine getirilir 

Hakem, değerlendirmelerini kendilerine tanınan süre içinde tamamlar. 

Yazarların Sorumluluğu 

Makalelerin telif hakları ve etik kurallara uygunluğu tamamen yazarların sorumluluğundadır. Herhangi bir şekilde ihlal niteliği taşıyan çalışmalardan kaynaklanan tüm sorumluluk yazarına aittir. 

Bir özgün araştırma makalesinin, çalışmanın doğru ve ayrıntılı bir açıklaması ile önemini belirten objektif bir tartışma içermesi beklenir. Çalışmanın temelini oluşturan veriler makalede doğru olarak yansıtılmalıdır. 

Yazar/yazarlar, yayımlanması için TFM’ye gönderilen çalışmalarına ilişkin varsa çıkar çatışması hallerini ve aldıkları finansal desteği editöre/editör kuruluna bildirmekle yükümlüdür.

Çeşitli Durumların Yazarlığa Etkisi 

Lisansüstü eğitimi dolayısıyla yazılan tezlerden üretilen çalışmalar bakımından, ilgili tezin danışmanlığını üstlenen kişinin eserde ortak yazar olarak yer alabilmesi, eser sahibi olabilmek için aranan şartların sağlanmasına bağlıdır. Tez danışmanlığı, tez (tezlerden üretilen makaleler ve diğer çalışmalar) üzerinde ortak yazarlığa tek başına gerekçe oluşturmaz. 

Bir lisans veya lisansüstü ders kapsamında yapılan ödev, proje, sunum vb. herhangi bir çalışmadan üretilen makalelerde yazar sıfatıyla yer alabilmek, eser sahipliği için gereken şartların sağlanmasına bağlıdır. 

Editörlük hizmeti kapsamında makale için yapılan öneri ve eleştiriler telif hakkına gerekçe oluşturmaz. 

Hakemlik hizmeti kapsamında makale için yapılan öneri ve eleştiriler telif hakkına gerekçe oluşturmaz. 

Bir hakem TFM’de yayımlanmasını istediği bir makale konusunda diğer herhangi bir yazardan farklı muameleye tabi tutulamaz. 

Yazar, makalenin hakemlerini öneremez, belirleyemez ve kendi makalesine hakemlik yapamaz. 

TFM süreçlerinde görev alanlar, TFM’de yayımlanmasını istediği bir makale konusunda diğer herhangi bir yazardan farklı muameleye tabi tutulamaz. Makalenin hakemlerini öneremez, belirleyemez ve kendi makalesine hakemlik yapamaz. Böyle bir çalışma, yazarından gizli bir şekilde işleme tabi tutulur. 

İntihal ve Etik Dışı Davranışlar


TFM’ye gönderilen tüm makalelerin hakem sürecinden önce benzerlik programları aracılığıyla benzerlik tespiti yapılır. Bu tarama sonucuna göre yazılar hakem inceleme sürecine geçer veya bu konuda editör/editörlerce yazarlarla iletişim kurulur, düzeltme istenebilir ve gerekli görülürse gözden geçirilmesi ya da düzeltilmesi için yazarlara geri gönderilebilir, intihal ya da etik dışı davranışlar tespit edilirse yayımlanması reddedilebilir.

Dergide yayımlanan veya bu amaçla dergiye gönderilen çalışmalardan herhangi bir ücret talep edilmez. Bu konuda ayrıca Telif Hakkı ve Yazar Sözleşmesinde yer alan diğer kurallar geçerlidir.